Παταπία Καπράλου: Άμβλωση… Συνταγματικό δικαίωμα ή ποινικό αδίκημα;

Μετά τον παγκόσμιο κοινωνικό διχασμό που προκάλεσε η νομολογιακή μεταστροφή   δικαστηρίου των ΗΠΑ με πρόσφατη απόφασή του  για απαγόρευση διενέργειας άμβλωσης ,εγείρονται για άλλη μια φορά διάφορα νομικά ζητήματα σχετιζόμενα με τα όρια της βιοηθικής και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πολυσυζητημένο πεδίο των αμβλώσεων .

Η διαφορετική νομική προσέγγιση αυτού του λεπτού ηθικά και κοινωνικά ζητήματος από κάθε κράτος έχει δημιουργήσει  τόσο πολλά διαφορετικά νομοθετικά πλαίσια πυροδοτώντας ενίοτε αντιδράσεις αφορώσες μεταξύ άλλων  στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης της γυναίκας ,της ανάπτυξης της προσωπικότητάς της και της αναπαραγωγικής της ελευθερίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει θεσπίσει ενιαία σχετική νομοθετική ρύθμιση, πλην όμως ως θεματοφύλακας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θέτει ορισμένους προβληματισμούς προς τα κράτη -μέλη της σχετικά με τα προβλήματα που αναφύονται από τον περιορισμό του δικαιώματος στην διακοπή της εγκυμοσύνης.

Σύμφωνα και με τελευταία δημοσιεύματα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τα ποσοστά των αμβλώσεων δεν έχουν μειωθεί παρά την αυστηροποίηση του νόμου σε αρκετές χώρες παγκοσμίως.Και αυτό εξηγείται ως εξής.Αφενός για τους Ευρωπαίους πολίτες στα πλαίσια της ελευθερίας μετακίνησης  των  πολιτών στα κράτη  μέλη της όπως προβλέπεται από τις ευρωπαϊκές Συνθήκες ,είναι δυνατή η μετάβαση εγκύου από χώρα με αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο ,το οποίο απαγορεύει τις αμβλώσεις σε κράτος μέλος με ελαστική νομοθεσία όπου η άμβλωση είναι επιτρεπτή,αφετέρου η προσφυγή εγκύου σε μη ασφαλείς τρόπους έκτρωσης,οι οποίοι δύνανται να δημιουργήσουν σοβαρότερα προβλήματα υγείας και πολλές φορές από γιατρούς που θα δρουν παρανόμως.

Συνεπώς η νομοθετική απαγόρευση του δικαιώματος της ασφαλούς άμβλωσης από γυναικολόγους και σύμφωνα με τα παγκόσμια  ιατρικά πρωτόκολλα σε καμία περίπτωση δε μειώνει τον αριθμό των αμβλώσεων,αντιθέτως οδηγεί σε μεγαλύτερη κοινωνική και οικονομική αβεβαιότητα.

Ο Έλληνας νομοθέτης σταθμίζοντας τα κατοχυρωμένα συνταγματικά ανθρώπινα δικαιώματα της εγκύου ,όπως αυτό της αυτοδιάθεσης και της μη προσβολής της προσωπικότητάς της με το έννομο αγαθό της ζωής του εμβρύου ήχθη στη θέσπιση νομοθετικών διατάξεων ,οι οποίες συντάσσονται με τη διεθνή νομοθεσία για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και χαρακτηρίζουν την άμβλωση ως ποινικό αδίκημα μόνο όταν πραγματοποιείται χωρίς τη συναίνεση της εγκύου ,ενώ επίτρέπεται κατόπιν συναίνεσης της εγκύου και αίρεται ο άδικος χαρακτήρας της πράξης υπό ορισμένες προϋποθέσεις ,όπως αυτές διαμείβονται στο άρθρο 304 παρ.4 και 5 του Ποινικού μας Κώδικα και είναι οι εξής.

4.Δεν είναι άδικη πράξη η τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης που ενεργείται με τη συναίνεση της εγκύου από γιατρό μαιευτήρα – γυναικολόγο με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα, αν συντρέχει μια από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) Δεν έχουν συμπληρωθεί δώδεκα εβδομάδες εγκυμοσύνης.

β) Έχουν διαπιστωθεί, με τα σύγχρονα μέσα προγεννητικής διάγνωσης, ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού και η εγκυμοσύνη δεν έχει διάρκεια περισσότερο από είκοσι τέσσερις εβδομάδες.

γ) Υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται σχετική βεβαίωση και του κατά περίπτωση αρμοδίου γιατρού.

δ) Η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί και εφόσον δεν έχουν συμπληρωθεί δεκαεννέα εβδομάδες εγκυμοσύνης.

5.Αν η έγκυος είναι ανήλικη, απαιτείται και η συναίνεση ενός από τους γονείς ή αυτού που έχει την επιμέλεια του προσώπου της ανήλικης».

Να σημειωθεί ότι σήμερα στη χώρα μας δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία που να δείχνουν τον πραγματικό αριθμό των αμβλώσεων, αλλά εκτιμάται ότι ετησίως πραγματοποιούνται κατά μέσο όρο 100.000.

Περίπου 1 στις 5 εκτιμάται ότι γίνεται από νεαρά κορίτσια κοντά στα 15 με 17 έτη.

Στο σημείο αυτό έρχεται να προστεθεί η έλλειψη σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και ενημέρωσης στις σχολικές μονάδες από ειδικευμένους ιατρούς στα πλαίσια της κρατικής πρόνοιας και προκειμένου να προλαμβάνονται καταστάσεις,οι οποίες μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνες για την υγεία ακόμη και για τη ζωή της εγκύου.

Και φυσικά σε καμία περίπτωση η διακοπή  εγκυμοσύνης προκληθείσα από  αξιόποινη πράξη όπως αυτή του βιασμού ,η οποία είναι δυνατό να τελεστεί ακόμη και μέσα στον έγγαμο βίο,  δε δύναται να χαρακτηρίζεται ως ποινικό αδίκημα και αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από τον εκάστοτε εθνικό νομοθέτη.

Το χρονικό διάστημα των 12 εβδομάδων ως χρονικό περιθώριο για την πραγματοποίηση μια ασφαλούς άμβλωσης που  επιτρέπει στην έγκυο να αποφασίσει σχετικά με την πρόθεσή της για συνέχιση ή διακοπή της κυήσεώς της είναι ικανοποιητικό δεδομένου ότι δεν τίθεται σε κίνδυνο η υγεία της.

Δεδομένου βέβαια ότι και το ΕΔΔΑ  δεν έχει αποφανθεί σχετικά με το χρονικό σημείο έναρξης της ζωής του ανθρώπου  είναι λογικό να προκύπτει μια νομική πολυπλοκότητα όσον αφορά στο κατά πόσο το έμβρυο θεωρείται φορέας του εννόμου αγαθού της ζωής.

 Εν κατακλείδι στην ελληνική έννομη τάξη διαφαίνεται μια εναρμόνιση του συνταγματικού και ποινικού δικαίου απέναντι και στο δικαίωμα της αναπαραγωγικής ελευθερίας της εγκύου, αλλά και στο νομικό δίλημμα της ανθρώπινης υπόστασης του εμβρύου με το μεν πρώτο να θεωρεί το έμβρυο ως ιδιότητα του γυναικείου σώματος ,εφόσον συνδέεται οργανικά με το σώμα της μητέρας και κατά το δεύτερο με την οργανική εξάρτηση του καθ όλη τη διάρκεια της κύησης από το μητρικό σώμα μέσω του οποίου εξασφαλίζει την ύπαρξή του  με αποτέλεσμα να μην υφίσταται  σύγκρουση νομοθετικών διατάξεων και να αποτελεί  κοινό γνώμονα ο σεβασμός της σωματικής και ψυχικής υγείας της εγκύου γυναίκας.

Παταπία Καπράλου, Δικηγόρος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr