Πέτρος Πανταζής: Ακύρωση των πράξεων προσδιορισμού φόρου και ποινική δίκη

1.- Σύμφωνα με το άρθρο 68 του Ν. 4987/2022, «1. Εάν συντρέχει περίπτωση τέλεσης ή απόπειρας τέλεσης εγκλήματος του Κώδικα υποβάλλεται αμελλητί μηνυτήρια αναφορά από τον Διοικητή ή από τα όργανα της Φορολογικής Διοίκησης ή από τη Διεύθυνση Οικονομικής Αστυνομίας της Ελληνικής Αστυνομίας. Η ποινική δίωξη ασκείται αυτεπαγγέλτως.

2. α) Αν, με βάση εκτελεστή πράξη της φορολογικής αρχής, συντρέχει περίπτωση τέλεσης ή απόπειρας τέλεσης εγκλήματος φοροδιαφυγής, εκ των οριζόμενων στο άρθρο 66, η έκδοση τέτοιας πράξης αναστέλλει την προθεσμία της παραγραφής του σχετικού εγκλήματος και συνεπάγεται την αυτεπάγγελτη αναβολή ή αναστολή της αντίστοιχης ποινικής διαδικασίας. Για τον σκοπό αυτόν, η οικεία φορολογική αρχή ενημερώνει αμελλητί τον αρμόδιο εισαγγελέα και του αποστέλλει αντίγραφο της ως άνω διοικητικής πράξης.

β) Αν δεν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη, ο αρμόδιος εισαγγελέας πλημμελειοδικών αναβάλλει, με πράξη του, κάθε περαιτέρω ενέργεια της ποινικής διαδικασίας. Αν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη και η υπόθεση εκκρεμεί στην κύρια ανάκριση, ο ανακριτής, με σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα, διατάσσει την αναστολή της ποινικής διαδικασίας. Αν η υπόθεση έχει παραπεμφθεί στο ακροατήριο, το ποινικό δικαστήριο διατάσσει την αναστολή της ποινικής διαδικασίας, σε κάθε άλλη δε περίπτωση την αναστολή διατάσσει το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο.

γ) Η ανα- στολή της προθεσμίας της παραγραφής και η αναβολή ή αναστολή της ποινικής διαδικασίας διαρκούν μέχρι την οριστικοποίηση της οικείας πράξης της φορολογικής αρχής, λόγω άπρακτης παρόδου της προθεσμίας άσκησης προσφυγής, ή μέχρις ότου καταστεί αμετάκλητη η απόφαση του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου επί της προσφυγής που ασκήθηκε.

δ) Η εκδίκαση των σχετικών υποθέσεων ενώπιον των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και του Συμβουλίου της Επικρατείας και η έκδοση των σχετικών αποφάσεων γίνονται κατά προτεραιότητα. Η φορολογική αρχή που εξέδωσε την πράξη ή η γραμματεία του οικείου διοικητικού δικαστηρίου ενημερώνουν αμελλητί τον αρμόδιο εισαγγελέα, αντιστοίχως, για την οριστικοποίηση της πράξης, λόγω μη άσκησης προσφυγής, ή για την έκδοση αμετάκλητης απόφασης του αρμόδιου διοικητικού δικαστηρίου και υποβάλλουν, κατά περίπτωση, υπηρεσιακό αντίγραφο του διοικητικού φακέλου ή της δικογραφίας της υπόθεσης».

2.- Με βάση τα παραπάνω, όταν δεν υπάρχουν, πλέον, οριστικές πράξεις διορθωτικού προσδιορισμού φόρου, που να προσδιορίζουν τη συμπληρωματική υποχρέωση του φορολογουμένου (: δηλ. τα αποκρυπτέα φορολογητέα εισοδήματα), επειδή αυτές ακυρώθηκαν με αμετάκλητες αποφάσεις των Διοικητικών Δικαστηρίων, αυτή δεν μπορεί να εκτιμηθεί/προσδιορισθεί από τα ποινικά Δικαστήρια. Άλλωστε, η ύπαρξη των πράξεων αυτών αποτελεί τυπική προϋπόθεση, αφενός για τον καταλογισμό του φόρου, αφετέρου για την αίτηση της φορολογικής αρχής για την άσκηση ποινικής διώξεως σε βάρος του φορολογουμένου, αλλά και ουσιαστική προϋπόθεση, για την εξαρχής θεμελίωση και την ακριβή στοιχειοθέτηση της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος της απόκρυψης φορολογητέων εισοδημάτων από οποιαδήποτε πηγή, δια της υποβολής ανακριβών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ.

3.- Είναι, δηλαδή, δεδομένον ότι δίχως την επίσημη κρατική απόφανση ότι υπήρξε, πράγματι, απόκρυψη φορολογητέων εισοδημάτων και ότι οφείλεται συγκεκριμένο ποσό φόρου, δεν πληρούται καν η αντικειμενική πράξη του αδικήματος της φοροδιαφυγής, αφού αυτή δεν μπορεί να αντικατασταθεί από πράξη άλλου κρατικού οργάνου (ad hoc: ΣυμβΠλημΑθ 2295/19 ΠΧρ ΞΘ/619, ΤριμΕφΚακΑθ 4874/18 ΠΧρ ΟΑ/457, ΜονΕφΚακΑθ 3602/17 ΠοινΔικ 2018/197, ΜονΕφΚακΑθ 1599/18 ΠΧρ ΞΘ/168, ΤριμΕφΚακΠειρ 143/20 ΠΧρ Ο/453, ΣυμβΠλημΠατρ 162/21 ΠΧρ ΟΑ/466, ΣυμβΠλημΙωαν 11/21 και ΤριμΕφΚακΚρητ 18/21 σε ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ»).

4.- Ενόψει των προμνημονευθέντων, εάν το σύνολο της οφειλής του φορολογουμένου (φυσικού ή νομικού προσώπου), που περιέχεται αναλυτικώς στις αντίστοιχες Μηνυτήριες Αναφορές της φορολογικής Αρχής, προέρχεται από Οριστική Πράξη Διορθωτικού Προσδιορισμού ΦΠΑ και Φόρου Εισοδήματος και αυτές οι Πράξεις ακυρωθούν είτε με αμετάκλητη απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών, είτε με αμετάκλητη απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου, τότε η, ως άνω, αμετάκλητη κρίση της διοικητικής Αρχής, μέσω της ακύρωσης των Οριστικών Πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού φόρου από τον Φυσικό, κατά το Σύνταγμα, Δικαστή, ανέτρεψε το τεκμήριο νομιμότητας αυτών και, έτσι, επήλθε αναδρομική εξαφάνιση αυτών από το νομικό κόσμο, ως απόρροια του ακυρωτικού αποτελέσματος, με συνέπεια να εκλείψει οριστικά το νομικό έρεισμα της διοικητικής βεβαίωσης της φερομένης «φορολογικής παράβασης».

5.- Με άλλα λόγια: Λόγω της αναγνώρισης της ακυρότητας των Οριστικών Πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού ΦΠΑ και Φόρου Εισοδήματος, αυτές (:πράξεις) θεωρούνται σαν να μην έγιναν (ήτοι ως μη εκδοθείσες), οπότε δεν υπάρχουν, πλέον, στοιχεία για τη θεμελίωση και την απόδειξη του εγκλήματος της ανακριβούς δήλωσης και του αναλογούντος, μεταξύ της διαφοράς των δηλωθέντων και ελεγχομένων εισοδημάτων, φόρου. Επομένως, η ακυρότητα της Οριστικής Πράξης προσδιορισμού φόρου, συνεπάγεται τη μη τέλεση της πράξης της φοροδιαφυγής.

*Πέτρος Πανταζής, Δικηγόρος Αθηνών

*Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νοva Criminalia της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων (τεύχος 18)

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr