Βαγγέλης Καντιάνης: Ζητήματα εγκλήσεως εταίρου-μετόχου νομικού προσώπου

1.-Η αποτυχημένη προσπάθεια μετόχου/εταίρου, προκειμένου να παρασταθεί αυτοτελώς προς υποστήριξη της κατηγορίας κατά κατηγορουμένου, που υπέπεσε στη διάπραξη των αδικημάτων της υπεξαίρεσης, της απάτης, της απιστίας, εις βάρος του νομικού προσώπου της εταιρείας, στο οποίο τυγχάνει μέλος ή εταίρος, αποτελεί δυσνόητο αποδεικτικά ζήτημα για τον ίδιο. Είναι πρακτικώς δύσκολο να αντιληφθεί ο εταίρος, εξαιτίας, κυρίως, του συναισθηματικού στοιχείου και δεσμού που διέπει τις εταιρείες κατά τη σύσταση και λειτουργία τους, ότι «προδόθηκε» συνήθως από τον συν-εταίρο του, [καθόσον τις περισσότερες φορές αυτός είναι ο δράστης] ότι δικαίωμα παράστασης προς υποστήριξη της κατηγορίας έχει μόνον ο αμέσως ζημιωθείς από την παράνομη πράξη του κατηγορουμένου και όχι ο ίδιος, ως εμμέσως ζημιωθείς. Είναι, επίσης, δυσνόητο να κατανοήσει ότι δεν υφίσταται ο ίδιος άμεση περιουσιακή ζημία αλλά το νομικό πρόσωπο της εταιρείας, στην οποία συμμετέχει και, ως εκ τούτου, μόνον αυτό έχει δικαίωμα να παρασταθεί προς υποστήριξη της κατηγορίας. 

 Τα Δικαστήρια Ουσίας και το Ανώτατο Ακυρωτικό, έχουν πλέον παγιώσει την αντιμετώπιση τέτοιων δηλώσεων. Εντούτοις, πολλές φορές, καλούνται να κρίνουν δηλώσεις παράστασης πολιτικής αγωγής προς υποστήριξη της κατηγορίας των μετόχων ή εταίρων, αναφέροντας κυρίως ότι:  

  α) Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 63 ΚΠΔ, 914 και 932  Α.Κ,  προκύπτει ότι δικαιούνται να παραστούν προς υποστήριξη της κατηγορίας  μόνο εκείνοι που ζημιώνονται άμεσα από το έγκλημα ή υφίστανται ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη από αυτό και όχι εκείνοι που βλάπτονται έμμεσα, όπως μέλη του νομικού προσώπου, τα οποία δε νομιμοποιούνται ενεργητικώς στην άσκηση ατομικώς της πολιτικής αγωγής από αδίκημα που στρέφεται κατά νομικού προσώπου, το οποίο και μόνο ζημιώνεται άμεσα από αυτό  (Ολ. ΑΠ 5/1994). 

β) Ειδικότερα, σε περίπτωση αξιόποινης πράξης, που στρέφεται κατά εταιρείας που έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα, και δη ομόρρυθμης εταιρείας: 

«εάν η αξιόποινη πράξη στρέφεται κατά ομόρρυθμης εταιρείας, η οποία είναι νομικό πρόσωπο….μόνο η ομόρρυθμη εταιρεία έχει δικαίωμα να παραστεί ως πολιτικώς ενάγουσα στην ποινική διαδικασία για επιδίκαση αποζημίωσης ή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, και όχι οι ομόρρυθμοι εταίροι, οι οποίοι μόνο έμμεση περιουσιακή ζημία…..και γι αυτό το λόγο δε νομιμοποιούνται ενεργητικά σε ατομική παράσταση πολιτικής αγωγής, ανεξάρτητα από το αν στρέφονται κατά των λοιπών εταίρων…» (ΑΠ 265/2015, 213/2008, ΑΠ 352/2003, Συμβ.Εφ.Θες. 1829/2003).  Δικαιούχος δηλ. προς υποστήριξη της κατηγορίας είναι ο αμέσως από το έγκλημα προσβληθείς, ήτοι δηλ.μόνο το ν.π της εταιρείας είναι δικαιούχος προς υποστήριξη [πλέον] της κατηγορίας: «…Έτσι και δεδομένου  ότι το ν.π της Α.Ε είναι αυτοτελές-ανεξάρτητο των μετόχων αυτής, οι τελευταίοι δεν δικαιούνται παράστασης πολιτικής αγωγής είτε για δικό τους λογαριασμό είτε για λογαριασμό της εταιρείας… ( ΑΠ 1173/2003, ΑΠ 352/2003, ΑΠ 725/2004, ΑΠ 1733/93, ΑΠ 926/95, ΑΠ 1912/92, ΑΠ 1571/2002, ΑΠ 357/98, ΑΠ 927/97 κ.α »  (ΑΠ 1082/2008). 

γ) Ο εταίρος δεν είναι δυνατό να εγείρει αγωγή σε βάρος των μελών του διοικητικού συμβουλίου επικαλούμενος κακή διαχείριση [έστω και δόλια προσβολή της περιουσίας της εταιρείας], διότι οι σχετικές ζημίες δεν έχουν προσωπικό χαρακτήρα αλλά αντικατοπτρίζουν ζημία της εταιρείας. (βλ. α.α Μουζάλα σε Περάκη το Δίκαιο της Ανώνυμης Εταιρείας 2000 άρθρο 22β άρθρο αρ. 7 και 15) (ΣυμβΠλημΛαρ 548/2012).

 2.- Τα αυτά εδέχθησαν μετά από υποβολή σχετικών αντιρρήσεων του γράφοντος ως προς την δήλωση παράστασης προς υποστήριξη της κατηγορίας:

α) το Ε΄ Τριμελές Εφετείο Κακ/των Αθηνών [δεχόμενο τις υποβληθείσες αντιρρήσεις ως προς την παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας της μηνύτριας ομορρύθμου εταίρου] με την υπ.αρ. 3510α-3714/2019 απόφασή του. Ειδικότερα το ως άνω Δικαστήριο εδέχθη ότι:

 «…Από την αποδιδόμενη στην κατηγορουμένη πράξη της υπεξαίρεσης χρημάτων έχει υποστεί άμεση περιουσιακή ζημία η ομόρρυθμη εταιρεία και όχι η εταίρος αυτής μηνύτρια, η οποία έχει υποστεί έμμεση περιουσιακή ζημία από την εν λόγω πράξη της κατηγορουμένης και συνεπώς δεν νομιμοποιείται ατομικά σε παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας αλλά ούτε εκπροσωπεί την ομόρρυθμη εταιρεία, η οποία όπως προαναφέρθηκε ευρίσκεται υπό εκκαθάριση και εκπροσωπείται από τους συνεκκαθαριστές ήτοι  τη μηνύτρια και την κατηγορουμένη από κοινού. Συνεπώς πρέπει να γίνουν δεκτές οι αντιρρήσεις της κατηγορουμένης κατά της παράστασης της μηνύτριας προς υποστήριξη της κατηγορίας…»

β) το Τριμελές Εφετείο Κακ/των Βορείου Αιγαίου [δεχόμενο τις υποβληθείσες αντιρρήσεις ως προς την παράσταση προς υποστήριξη της κατηγορίας μετόχου πιστωτικού ιδρύματος] με την υπ.αρ. 124/2018 απόφασή του: 

«... Στην περίπτωση που το αξιόποινο αδίκημα στρέφεται κατά ανωνύμου εταιρείας, που είναι νομικό πρόσωπο, μόνο αυτή δικαιούται να παραστεί ως πολιτικώς ενάγουσα και όχι τα μέλη αυτής (εταίροι-μέτοχοι) αφού αυτά υφίστανται έμμεση και όχι άμεση υλική ζημία ή ηθική βλάβη….Αμέσως παθόν-ζημιωθέν και άρα ενεργητικώς νομιμοποιούμενο κατ άρθρθν 63 ΚΠΔ σε παράσταση πολιτικής αγωγής για την επελθούσα ζημία του από τις παραπάνω πράξεις (απιστία) είναι αναμφίβολα το ως άνω πιστωτικό ίδρυμα του οποίου φέρεται ότι ζημιώθηκε η περιουσία, ως αμέσως παθόν….Μετά από αυτά οι δηλώσαντες παράσταση πολιτικής αγωγής….με την ιδιότητά τους ως μέτοχοι-μεριδιούχοι της ως άνω Τράπεζας, εφόσον δεν είναι αμέσως παθόντες από τα αδικήματα αυτά, δεν νομιμοποιούνται ενεργητικώς για την παράσταση πολιτικής αγωγής..»

Βαγγέλης Καντιάνης – Δικηγόρος 

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr