Βασ. Πλιώτας, εισαγγελέας ΑΠ: Ο λαός δικαιούται και του οφείλεται όχι μόνο ορθή αλλά και έγκαιρη δικαιοσύνη

Ευχαριστώ το ΔΣ. της Ένωσης που με δίνει την ευκαιρία επικοινωνίας μαζί σας. Εκφράζω την χαρά και την τιμή  που ευρίσκομαι μεταξύ συναδέλφων που έχουν αναλάβει το βάρος έργου δύσκολου και ευθυνοφόρου. Ενός έργου που βαραίνει τις σκέψεις και την καρδιά μας, ώστε το δικαστικό μας λειτούργημα, το οποίο κατά τον αρχαίο ποιητή Θέογνι περιλαμβάνει “συλλήβδην πάσαν αρετήν”, να ασκείται ορθά, με βάση τις αιώνια κείμενες αρχές του δικαίου, το σύνταγμα, τους νόμους της χώρας  και τον ανθρωπισμό.

Θα αναφερθώ, πρωτίστως, σε  ζήτημα που ποτέ δεν απουσίασε της θεματολογίας των γενικών συνελεύσεων, προφανώς  γιατί εξακολουθεί να υφίσταται και να είναι και μείζονας σπουδαιότητας. Είναι το θέμα της βραδύτητας στην απονομή της δικαιοσύνης και ιδιαίτερα στη διεκπεραίωση των ποινικών υποθέσεων. Ο λαός δικαιούται και του οφείλεται όχι μόνο ορθή αλλά και έγκαιρη δικαιοσύνη. Είναι το καταφύγιο του όταν αδικείται. Από τη βραδύτητα η  χώρα μας έχει καταδικαστεί κατ’ επανάληψη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων,  μειώνεται  το κύρος της δικαιοσύνης και  αδικείται η μεγάλη προσπάθεια, η ποιοτική και ποσοτική εργασία  της συντριπτικής πλειονότητας των δικαστικών λειτουργών. Οι όποιες καλές προθέσεις, εξαγγελίες και παρεμβάσεις, για την εξάλειψη του φαινομένου και της προβληματικής της καθυστέρησης που επί δεκαετίες συντηρείται,  δεν επέφεραν,  τουλάχιστον, αισθητά αποτελέσματα. Ευνοήθηκε αποφασιστικά η αποσυμφόρηση υποθέσεων  μόνο  με τις προβλέψεις των νόμων 4043/2012, 4198/2013 και 4411/2016, που αφορούσαν, ευλόγως,  κατηγορία πράξεων πλημμεληματικού χαρακτήρα, ήσσονος ποινικής απαξίας και πράξεις για τις οποίες καταγνώστηκαν βραχυχρόνιες ποινές. Ασχέτως πάντως του επανειλημμένου και εμβαλωματικού χαρακτήρα των συναφών  ρυθμίσεων, με την παραγραφή  του αξιοποίνου και την παύση της ποινικής δίωξης πλημμελημάτων και  την παραγραφή των ποινών, κυριολεκτικά αποτράπηκε  και τούτο δεν είναι υπερβολή,  η  απώλεια ελέγχου της διαχείρισης του όγκου των ποινικών δικογραφιών στις  μεγάλες Εισαγγελίες Πρωτοδικών  και στα πρωτοβάθμια ποινικά δικαστήρια. Ήδη  η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών επισημαίνει τον κίνδυνο αυτό που έχει προκύπτει επαναλαμβανόμενος την τελευταία δεκαετία. Επιβάλλεται, και για τούτο η ανισόμετρη  με την περίσταση, ειδική προηγούμενη μνεία, ανάλογη και πάλι νομοθετική παρέμβαση, με πάντως την ιδιαίτερη προσοχή στα πλημμελήματα  που θα ενταχθούν σ΄ αυτήν, εφόσον βεβαίως προκριθεί η τέτοια επιλογή.

Θα εκφέρω και κάποιες σκέψεις στηριζόμενες σε δεδομένα, με κατεύθυνση πάντα τη μείωση της έντασης του φαινομένου αυτού της καθυστέρησης: Επιβάλλεται η επανεξέταση της δυνατότητας επέκτασης του ωραρίου των  συνεδριάσεων των ποινικών δικαστηρίων κατά 2 έως 3 ώρες, που ως λύση προβάλλεται  πρακτική, ρεαλιστική και  εφικτή, με ένα μίνιμουμ  κατανόησης ή και ανοχής  από της πλευράς όλων των εμπλεκομένων, δικαστών, εισαγγελέων, δικηγόρων, δικαστικών γραμματέων και με την απαιτούμενη συνδρομή της πολιτείας στην κάλυψη της δαπάνης από  την υπερωριακή απασχόληση των δικαστικών γραμματέων. Με  τα δεδομένα της συχνότητας των συνεδριάσεων των ποινικών δικαστηρίων, η επέκταση θα αφορά λίγες μέρες συνεδριάσεων τον μήνα. Συστημικού χαρακτήρα θα θεωρούσα την αναγκαία νομοθετική παρέμβαση, ώστε να μειωθεί η μακρόσυρτη, χρονοβόρα ενδιάμεση διαδικασία για τα κακουργήματα. Επιβάλλεται, στην περίπτωση παραπομπής,  ο από το άρθρο 309  του ΚΠΔ, τρόπος της ουσιαστικής περάτωσης της κύριας ανάκρισης, δηλαδή με σύμφωνη γνώμη Προέδρου και Εισαγγελέα Εφετών, να μη είναι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας για τα κακουργήματα. Θετικά μπορούν συμβάλλουν στην αποσυμφόρηση των ποινικών υποθέσεων, συνδυασμένα  βεβαίως και: 1) Η κάλυψη των κενών οργανικών θέσεων δικαστών, εισαγγελέων, γραμματέων και η αύξησή τους, ώστε να ανταποκρίνονται στα σημερινά δεδομένα, αύξηση που είναι όρος και ευρυθμίας στη λειτουργία των μεγάλων δικαστικών σχηματισμών 2) Η βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής, αίθουσες συνεδριάσεων, κτηριακές εγκαταστάσεις, ασφάλεια χώρων και εξάντληση των υπηρεσιών της επιστήμης της πληροφορικής. 3) Η δική μας, δικαστών και εισαγγελέων, κατάλληλη προετοιμασία και μεγαλύτερη προσπάθεια, 4) Η έλλειψη ενδοιασμού, για απόρριψη εγκλήσεων, αρχειοθέτηση μηνύσεων, όταν, κατά περίπτωση, είναι νομικά ή ουσιαστικά αβάσιμοι  και,  τέλος, 5) Η εκμετάλλευση των θεσμών, αποχής από την ποινική δίωξη, της συνδιαλλαγής και της ποινικής διαπραγμάτευσης.

Αιώνες πριν ο Αριστοτέλης εύστοχα  αποφαινόταν “ουδέν όφελος γίγνεσθαι μεν τας δίκας περί των δικαίων τας δε μη λαμβάνειν τέλος”.

Θα συνεχίσω με ένα  κεφάλαιο που όπως  και το προηγούμενο έχει χαρακτήρα κατεστημένης αναφοράς στις γενικές συνελεύσεις των δικαστικών ενώσεων. Είναι το κεφάλαιο της δημόσιας κριτικής που ασκείται  διαχρονικά  βεβαίως, για δικαστικές αποφάσεις, ανακριτικές ενέργειες, εισαγγελικές διατάξεις και προτάσεις. Σφάλματα δικανικά θα υπάρχουν και γι’ αυτό προβλέπονται ασφαλιστικές δικλείδες, ένδικα μέσα, κρίσεις και επανεξέταση περισσότερες φορές από πολυμελή δικαστικά όργανα, καθώς και εσωτερικός έλεγχος από τα αρμόδια θεσμικά όργανα. Η κριτική όταν είναι καλόπιστη και καλοδεχούμενη είναι και προβληματίζει και εποικοδομητική μπορεί να αποβεί. Είναι όμως απαράδεκτες  στείρες όχι γενικευμένες πάντως, δημόσιες εκδηλώσεις, που με τον μανδύα της κριτικής, κατατείνουν ή τουλάχιστον παρέχεται τέτοια εντύπωση, στον επηρεασμό της εξενεχθησόμενης κρίσης των δικαστικών λειτουργών, που βεβαίως αντιπαρέρχονται τις εκδηλώσεις αυτές με νηφαλιότητα και αυτοπεποίθηση.

Η δικαστική εξουσία είναι ισότιμη και ισόκυρη των λοιπών δύο λειτουργιών του πολιτεύματος και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται, να αναγνωρίζεται και να συμπεριφέρεται η ίδια.

Δεν θα παραλείψω ακόμα να σημειώσω ότι  συνάδελφοι, που η φύση και η ζωή τους επεφύλαξαν  σοβαρά προβλήματα υγείας  επιβάλλεται  να τύχουν, με αυστηρές βεβαίως προϋποθέσεις, επιβαλλόμενης νομοθετικής ρύθμισης, ανάλογης προηγούμενων, για αξιοπρεπή εθελούσια έξοδο.

Κύριες και κύριοι συνάδελφοι

Όλοι  οι εισαγγελικοί  λειτουργοί,  οφείλουμε να είμαστε προσηλωμένοι στην αποστολή μας για τήρηση της  νομιμότητας , την προστασία του πολίτη και της δημόσιας τάξης. Πρέπει να αντιμετωπίζουμε με  σεβασμό και με εκτίμηση τους δικηγόρους, συλλειτουργούς μας στον χώρο της δικαιοσύνης και τους δικαστικούς γραμματείς που έχουν το κύριο υποστηρικτικό έργο και η προσφορά τους δεν έχει  εκτιμηθεί και αποτιμηθεί δεόντως. Πρέπει να συμπεριφερόμαστε με ευγένεια και απλότητα στους  πολίτες και τέλος, να ενεργούμε στη διαδικασία του ακροατηρίου, όπως η διάταξη του άρθρου 332 ΚΠΔ επιβάλλει: Με αμεροληψία, ευπρέπεια, απάθεια, ψυχραιμία και ίση μεταχείριση των μετεχόντων της δίκης.

Ευχαριστώ για την υπομονή σας. Εύχομαι, υγεία, δύναμη, καλές γιορτές σε όλους  και στη ένωση επιτυχία στην αποστολή της.

*Ομιλία στην 35η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr