Βασίλης Χειρδάρης: Έμφυλη βία – Το ποινικό πλαίσιο και η ενθάρρυνση των θυμάτων να προβούν σε καταγγελία

Η έμφυλη βία κατά των γυναικών και γενικότερα η ενδοοικογενειακή βία που περιλαμβάνει και πρόσωπα πέραν της στενής  παραδοσιακής οικογένειας, όπως συντρόφους κ.α. δεν είναι ένα φαινόμενο της εποχής μας. Δυστυχώς έχει το προνόμιο της διαχρονικότητας. Είναι η αποτύπωση της γενικότερης βίας της φύσης στο  στενότερο κύκλο των ανθρωπίνων σχέσεων. Και αν μεν μπορεί να δικαιολογηθεί στη φύση και στα ζώα, είναι απολύτως  απαράδεκτη στο ανθρώπινο νομικό πολιτισμό και τιμωρείται σε όλες τις εθνικές νομοθεσίες.

Να επισημάνω τη διεθνή διάσταση της ανωτέρω βίας αναφέροντας ότι από έρευνες προκύπτει ότι θύματα της βίας σε επίπεδο 98% είναι γυναίκες, ότι το 1/5 των γυναικών στην Ευρώπη έχει κακοποιηθεί από  τον σύντροφο ή σύζυγο και ότι στις ΗΠΑ μία γυναίκα ξυλοκοπείται κάθε 15 δευτερόλεπτα και 700.000 γυναίκες ετησίως πέφτουν θύματα βιασμού!

Στην χώρα μας έχει αναπτυχθεί ένα επαρκές νομικό πλαίσιο για την προστασία των θυμάτων με αυστηρότατες ποινές (ανώτερες του μέσου όρου των νομοθεσιών κρατών της Ε.Ε.). Έχει ψηφιστεί ο ν. 3500/2006, όπως ισχύει με τις τροποποιήσεις του,  για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας (κάθε μορφή βίας ψυχολογική – στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η λεκτική – σωματική, προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας) που προβλέπει ποινές φυλάκισης μεγαλύτερες του Π.Κ. Εκτός αυτού σοβαρότατες ποινές προβλέπει και ο Ποινικός κώδικας για ειδικότερες εκφάνσεις της ανωτέρω βίας, όπως για τον βιασμό (ποινές κάθειρξης 10-15 ετών μέχρι και ισόβια κάθειρξη), την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, την παρενόχληση στο εργασιακό περιβάλλον  (φυλάκιση μέχρι 3 έτη), την κατάχρηση σε γενετήσια πράξη κλπ. 

Πλέον του ποινικού πλαισίου το θύμα διαθέτει και αστική προστασία. Έχει το δικαίωμα να ασκήσει αγωγή εξ αδικοπραξίας εναντίον του θύτη και να ζητήσει αποζημίωση και ηθική βλάβη. 

Απαιτείται βέβαια και επαρκής ψυχολογική στήριξη από την πολιτεία, η οποία δυστυχώς δεν είναι ικανοποιητική.

Σε διεθνές επίπεδο σημαντική προστασία παρέχει και η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης «Για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας» του 2011 που κυρώθηκε με το ν. 4531/2018.

Έτσι αντιμετωπίζεται επαρκώς κάθε μορφή βίαιης συμπεριφοράς. Το μόνο που χρειάζεται είναι η απόφαση των θυμάτων για καταγγελία, που δυσκολεύονται να προβούν λόγω του κοινωνικού αντίκτυπου.

Το ανωτέρω θέμα επικαιροποιήθηκε λόγω της γνωστής υπόθεσης Έλληνα ευρωβουλευτή κατά του οποίου έγινε καταγγελία στις βελγικές αρχές από το 2020.  Η αντίδραση των βελγικών αρχών, παρότι φημίζονται για την αυστηρότητα και αποτελεσματικότητά τους,  ήταν εξαιρετικά καθυστερημένη. Η περίοδος άνω των 2,5 ετών δεν δικαιολογείται και παραβιάζει και την πιο πάνω διεθνή Σύμβαση, την οποία έχει κυρώσει και το Βέλγιο, η οποία προβλέπει ρητά ότι οι διαδικασίες για την έμφυλη βία πρέπει να κινούνται άμεσα και με αποτελεσματικό τρόπο. 

Το απαράδεκτο φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας δεν μπορεί να παταχθεί εάν οι καταγγελίες δεν ερευνώνται αμέσως και με αντικειμενικό και αποτελεσματικό τρόπο. 

Βασίλης Χειρδάρης, Ποινικολόγος, Ειδικός σε θέματα Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου 

*Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στο “Βήμα της Κυριακής”

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr