Xρήστος Νάστας: “Η εμβέλεια του Λάμπρου Μαργαρίτη μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις μεγάλες μορφές της νομικής επιστήμης”

Ο Λάμπρος Μαργαρίτης υπήρξε από τους πλέον επιδραστικούς νομομαθείς της σύγχρονης εποχής στη διαμόρφωση της επιστήμης του ποινικού δικαίου. Η εμβέλειά του μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις μεγάλες μορφές της νομικής επιστήμης, όπως ο Βασίλειος Οικονομίδης, ο Γεώργιος Μπαλής, ο Αριστόβουλος Μάνεσης, ο Ιωάννης Μανωλεδάκης, τα ονόματα των οποίων κοσμούν, σε ανάμνηση αιώνια, τα αμφιθέατρα των νομικών σχολών της πατρίδας μας.

Η συνεισφορά του εκλιπόντος στο δικαιϊκό μας σύστημα ήταν πολυεπίπεδη, καθώς συνέβαλε καθοριστικά, τόσο στη διαμόρφωση του ποινικοδικονομικού μας δικαίου σε νομοθετικό επίπεδο, όσο και στην εφαρμογή του από τα δικαστήρια, κυρίως όμως στη μεταλαμπάδευσή του στις νέες γενιές επιστημόνων.

Χωρίς τη δική του οξυδερκή ματιά, ο νομοθέτης θα περιπλανάτο ακόμη στους πολυδαίδαλους διαδρόμους της ποινικής επιστήμης. Με τις δικές του καθοριστικές παρεμβάσεις κατόρθωσε η χώρα μας να αποκτήσει ένα σύγχρονο και συνεκτικό ποινικό δικονομικό δίκαιο, ορθοτομώντας σε πλείστα όσα εριζόμενα νομολογιακά ζητήματα και κλείνοντας αριστοτεχνικά τα ακούσια κενά που μοιραία δημιουργεί η πολυπλοκότητα του νομοθετήματος που λέγεται Κώδικας Ποινικής Δικονομίας.

Χωρίς τη δική του πολύτιμη συνεισφορά, ο δικαστής θα πάλευε χωρίς πυξίδα να βρει λύσεις στην καθημερινή εφαρμογή του νόμου και την ανεύρεση της αλήθειας. Η πλούσια βιβλιογραφία που μας κληροδότησε, τα πολυάριθμα άρθρα που προσέφερε στη νομική επιστήμη, και κυρίως οι προσωπικές – πάντα με σεβασμό – παρεμβάσεις του στη ζώσα διαδικασία, απέτρεψαν πολλά δικαστικά σφάλματα και βοήθησαν τους δικαστές να υπερβούν ακόμα περισσότερα νομικά εμπόδια. Η πατρική του παρουσία ακόμα πλανάται στις αίθουσες των δικαστηρίων, στις οποίες καθημερινά περιφερόταν με διακριτικότητα, επιβλέποντας το έργο της απονομής της δικαιοσύνης και αφουγκραζόμενος τις σκέψεις, τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και τις δυσκολίες των συλλειτουργών της, προκειμένου να μετουσιώσει τα προβλήματα  σε γόνιμες πρακτικές λύσεις.

Χωρίς τη δική του πανεπιστημιακή φροντίδα, οι νέοι νομικοί της χώρας μας θα ακροβατούσαν στο λεπτό τεντωμένο σχοινί της επιστήμης τους. Γενιές και γενιές σπουδαστών γαλουχήθηκαν από την εμπνευσμένη διδασκαλία του. Γενιές και γενιές νέων δικαστών έγιναν αποδέκτες της βαθιάς γνώσης του και της χαρισματικής του προσωπικότητας. Ο τρόπος διδασκαλίας του ήταν πάντοτε γοητευτικός, καθώς δεν αρκείτο στην απλή μετάδοση γνώσεων, αλλά αλληλεπιδρούσε με τους σπουδαστές του, βοηθώντας τους, μέσα από συνεχείς ερωτήσεις, να αντιληφθούν κάθε νομικό προβληματισμό και να οδηγηθούν μόνοι τους στην προφανή νομοθετική λύση. Όταν μέσα από τη μαιευτική μέθοδο που ακολουθούσε, αντιλαμβανόταν ότι ο συνομιλητής του δεν είχε καταφέρει να φθάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα, δεν εμέμφετο τον τελευταίο, αλλά τον ίδιο του τον εαυτό, διότι, ως αληθινός πανεπιστημιακός δάσκαλος, θεωρούσε ότι είχε αποτύχει στην αποστολή του. Μισούσε την αποστήθιση και λάτρευε την κριτική σκέψη, κατακεραύνωνε την αλαζονεία σε όλους τους χώρους της επιστήμης και εκτιμούσε την ταπεινοφροσύνη. Εκτιμούσε ιδιαίτερα την γνησιότητα, την ειλικρίνεια, το θάρρος της γνώμης και προσπαθούσε να εκβάλλει από τους φοιτητές το φόβο και τη μιζέρια. 

Η αγάπη και η εκτίμηση των φοιτητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για το πρόσωπό του, εκφράστηκε στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του στις πανεπιστημιακές αίθουσες τον Ιούνιο του 2022, όταν φοιτητές από κάθε σχολή και από κάθε έτος κατέκλυσαν το αμφιθέατρο, για να εκδηλώσουν δημόσια το μεγάλο «ευχαριστώ» τους στον μεγάλο τους δάσκαλο, τον ανεπανάληπτο επιστήμονα, τον υπέροχο Άνθρωπο.

Η αγάπη και η εκτίμηση του νομικού κόσμου και του απλού λαού καταδείχθηκε με την πλημμυρίδα ανθρώπων κάθε ηλικίας και κάθε επιστημονικού χώρου, που από κάθε γωνιά της Ελλάδος, τον συντρόφεψαν με οδύνη στην τελευταία του κατοικία.

Μένει πλέον να εκφραστεί η αγάπη και ο σεβασμός της ελληνικής Πολιτείας στη μεγάλη αυτή μορφή που, ως πραγματικός «μαργαρίτης», αφιέρωσε κυριολεκτικά τη ζωή του στη θεραπεία της επιστήμης του δικαίου και την ανάταση της πατρίδος. Την υποχρέωση αυτή έρχεται σήμερα να εκπληρώσει το Κράτος με την ονοματοδοσία της αίθουσας πολλαπλών χρήσεων του Υπουργείου Δικαιοσύνης σε αμφιθέατρο ΛΑΜΠΡΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ αποδίδοντας έτσι στο πρόσωπό του έναν ελάχιστο φόρο τιμής για τη μοναδική συμβολή του στην εξέλιξη της ποινικής δικαιοσύνης στη χώρα μας.

Σας ευχαριστώ.

*Χρήστος Νάστας, Αρεοπαγίτης 

**Ομιλία στην εκδήλωση που διοργάνωσε το Υπουργείο Δικαιοσύνης στις 21-3-2023 στη μνήμη Λάμπρου Μαργαρίτη

ministryofjustice.gr

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr