Ζαφειρούλα Βασιλάτη: Κάποιοι προβληματισμοί για το αυτοδιοίκητο των δικαστηρίων

Το αυτοδιοίκητο των  Δικαστηρίων μέσα στο πλαίσιο της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, που θεσπίστηκε το 1993, αποτέλεσε μια σημαντική πολιτική, δημοκρατική, κοινωνική κατάκτηση της ελληνικής κοινωνίας και ασφαλέστατο κριτήριο της ωριμότητας του δικαστικού σώματος.

Η χώρα βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι εξέλιξης και εκσυγχρονισμού με επικείμενη τη συνταγματική μεταρρύθμιση και μέσα σε αυτό  το πλαίσιο και τα τριμελή συμβούλια διοίκησης των δικαστηρίων καλούνται να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις με υψηλό αίσθημα ευθύνης. Απαιτείται υψηλή αφοσίωση στο έργο τους, συνέπεια, ενημέρωση, σοβαρότητα, ευελιξία, σεβασμός στην νομιμότητα , στα δικαστικά όργανα και στην δικαστική ιεραρχία. Τα καθήκοντα του Τριμελούς Συμβουλίου και του Προέδρου τους πρέπει να ασκούνται με ταχύτητα και περίσκεψη. Ιδίως ο προσδιορισμός των υποθέσεων σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό δικαστήριο, πρέπει να διενεργείται με αίσθημα δικαίου αναλόγως των αναγκών και με ταχύτητα, κατά το δυνατόν,  ώστε οι γραμματείες να διενεργούν εγκαίρως τις κλητεύσεις, οι διάδικοι και οι δικηγόροι να γνωρίζουν τον χρόνο εκδίκασης της υπόθεσής τους και η Διοίκηση να προετοιμάζει τις απόψεις της , προκειμένου να αποφεύγονται οι αναβολές των υποθέσεων. Ομοίως, με περίσκεψη και εγκαίρως πρέπει το Τριμελές Συμβούλιο Διεύθυνσης να ορίζει τις συνθέσεις των Τμημάτων του Δικαστηρίου, λαμβάνοντας υπόψη τη νομιμότητα, τις ανάγκες του Δικαστηρίου και τις επιθυμίες των Δικαστών, ώστε , οι μετακινούμενοι Δικαστές να ενημερωθούν στο νέο αντικείμενο κατά το διάστημα του καλοκαιριού και οι Δικαστές των ακυρωτικών τμημάτων να ετοιμάσουν εισηγήσεις επί των υποθέσεών τους. Ο δικαστικός λόγος μεταξύ των οργάνων του Δικαστηρίου πρέπει να διαπνέεται από πραότητα, ευγένεια, αξιοπρέπεια,  σεβασμό. Τα Δικαστήρια αποτελούν εργαστήρια νομικού  πολιτισμού και πολιτισμού γενικότερα μέσα στην ελληνική κοινωνία, παρέχοντας πρότυπα ήθους στους νεότερους δικαστές και στους πολίτες. Η παράβαση των ως άνω καθηκόντων εκ μέρους των μελών των Τριμελών Συμβουλίων Διεύθυνσης υπονομεύει  ευθέως το αυτοδιοίκητο, προσβάλλει τα όργανα του Δικαστηρίου και το σύνολο των Δικαστών. Καθιστά ολίγον κατ’ ολίγον το αυτοδιοίκητο ένα «πουκάμισο αδειανό» από τις υψηλές αρχές που το ενέπνευσαν και παρέχει επιχειρήματα υπέρ της ανωριμότητας των δικαστών να αυτοδιοικούνται.

Καλούμαστε σε εγρήγορση Δικαστές εν ενεργεία και επί τιμή και πάντες οι πολίτες να προασπίσουμε την δημοκρατική κατάκτηση του αυτοδιοίκητου των Δικαστηρίων και να διατηρήσουμε την άσκηση αυτού στο ύψος  που του αρμόζει.

Παρεκβάσεις από αυτές τις αρχές, όπως στην τελευταία Ολομέλεια του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών της 21^ης Σεπτεμβρίου 2024 εκ μέρους του Προέδρου του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης, μόνο κατάπληξη προκαλούν. Ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης απευθυνόμενος στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου επέκρινε την (υπογράφουσα) προκάτοχό του και ήδη αποχωρήσασα λόγω συνταξιοδότησης προ έτους και πλέον , επιλεγείσα με συντριπτική πλειοψηφία από τους συναδέλφους της δύο συνεχείς φορές ως Πρόεδρος  του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης , γιατί υπηρέτησε το καθήκον της σύμφωνα με τον νόμο, τον Κανονισμό του Δικαστηρίου και προς όφελος του Δικαστηρίου και των συναδέλφων της. Ειδικότερα,  επέκρινε αυτήν για την ταχύτητα  προσδιορισμού  υποθέσεων στο   επόμενο δικαστικό έτος  που απέβλεπε στην έγκαιρη προετοιμασία  όλων των παραγόντων της δίκης,  όπως αρμόζει κατά τα ανωτέρω σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό δικαστήριο. Επέκρινε αυτήν γιατί μετά την υποβολή αιτήσεων προτιμήσεως των δικαστών  κατά τον μήνα  Απρίλιο του  2023  και την ολοκλήρωση των εργασιών του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου  του Σ.τ.Ε. και μετά επί δίμηνο συνεννοήσεων με τους Προέδρους Εφετών και τους Εφέτες, συνεκάλεσε σε συνεδρίαση τα μέλη του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης τον Ιούνιο του 2023 και όρισαν τις συνθέσεις των Τμημάτων όπως είχαν υποχρέωση από τον νόμο και τον Κανονισμό του Διοικητικού Εφετείου και προς εξυπηρέτηση των δικαστών  για την έγκαιρη ενημέρωσή τους. Επέκρινε αυτήν  γιατί προ της αποχώρησής της την 30^η Ιουνίου 2023 προκήρυξε εκλογές κατά το τρίτο Σάββατο του Ιουνίου 2023 κατά νόμο ( άρθρο 17 παρ. 5 του ν. 4938/2022 ΚΟΔΚΔΛ) εφόσον η απομένουσα θητεία  του Προέδρου υπερέβαινε τους 6 μήνες. Σημειωτέον ότι κατά την Ολομέλεια των εκλογών της  17ης  Ιουνίου 2023 ούτε ο ίδιος ο νυν Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης , αν και παρών, ούτε άλλος προέβαλε ένσταση ή αμφιβολία σχετικά με τον νόμιμο χρόνο της εκλογής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το Δικαστήριο άρτια οργανωμένο με σεβασμό στην νομιμότητα και  με αίσθημα ευθύνης παρεδόθη κατά την αποχώρηση  της προκατόχου του στον επιλεγέντα νυν  Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης. Τέλος , αποσιωπώντας  ότι η προκάτοχός του κατά την ημέρα της επανεκλογής της στις 17 Σεπτεμβρίου 2022 ήταν  νομίμως επανεκλόγιμη κατά νόμο (άρθρο 17 παρ.5 του ν.4938/2022 ΚΟΔΚΔΛ), εφόσον η διανυθείσα θητεία της  από την αρχική εκλογή της  στις 18  Σεπτεμβρίου 2021 και ειδικότερα από τις 20 Σεπτεμβρίου 2021, όταν ανέλαβε καθήκοντα, μέχρι την ημέρα της επανεκλογής της στις 17 Σεπτεμβρίου 2022 , δεν υπερέβαινε το χρονικό διάστημα του ενός έτους , ισχυρίστηκε  ενώπιον της Ολομελείας κατά την τελευταία συνεδρίαση της 21^ης Σεπτεμβρίου 2024 (δύο έτη μετά!) ότι αυτή  θα είχε θητεία μεγαλύτερη του έτους αν συνυπολογιζόταν και χρονικό διάστημα δέκα ημερών μετά την εκλογή της   μέχρι την 1^η Οκτωβρίου 2022.  Πέραν του γεγονότος ότι  κρίσιμο  χρονικό σημείο για την συνδρομή των προϋποθέσεων εκλογιμότητας είναι η ημέρα των εκλογών σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, ο νυν Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης, αν και παρών κατά την Ολομέλεια των εκλογών της 17^ης Σεπτεμβρίου 2022 ουδεμία ένσταση ή αμφιβολία διετύπωσε ο ίδιος ούτε άλλος, περί της νομιμότητας της επανεκλογιμότητας της προκατόχου του, η οποία και επανεξελέγη νομίμως.  Και  τώρα μετά την πάροδο δύο ετών και μετά την επί έτος και πλέον αποχώρηση της  από το σώμα προβάλλει ανακριβώς και αναληθώς   ενώπιον της Ολομελείας , ότι η προκάτοχός του δεν ήταν προ διετίας επανεκλόγιμη, προκειμένου να πείσει τους συναδέλφους του να εγκρίνουν τη δική του επανεκλογιμότητα παρά το ότι η διανυθείσα  θητεία του από την 1^η Ιουλίου 2023, όταν ανέλαβε καθήκοντα μέχρι την ημέρα των εκλογών της 21^ης Σεπτεμβρίου 2024 υπερέβαινε προδήλως το έτος  (ένα έτος , δύο μήνες και 21 ημέρες) κατά παράβαση του νόμου (άρθρο 17 παρ.5 του ν. 4938/2022). Πάντα τα ανωτέρω λεχθέντα προς την Ολομέλεια του Δικαστηρίου παραβιάζουν την δικαστική δεοντολογία, τα όρια της πειθαρχικής συμπεριφοράς, τη νομιμότητα . Επί πλέον υπονομεύουν τον θεσμό του αυτοδιοίκητου  και ευτελίζουν τις διαδικασίες του.

Η ποιότητα της Δικαιοσύνης  και ο σεβασμός των επί μέρους θεσμών της αποτελούν ένα είδος εθνικής  ταυτότητας  και συμβόλου ενώπιον  της οργανωμένης διεθνούς κοινότητας και όρο για  την ομαλή παρουσία ενός κράτους μέλους στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη.

Οφείλουμε πάντες   σεβασμό στον θεσμό του αυτοδιοίκητου  ως έκφραση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης και διαρκή επαγρύπνηση για την  περιφρούρηση και τη διατήρηση του σε υψηλά επίπεδα λειτουργικότητας στα πλαίσια της ευπρέπειας , αξιοπρέπειας και της δικαστικής δεοντολογίας.

Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία! Και η δημοκρατία.

Πρωτίστως αρετή.

*Ζαφειρούλα Βασιλάτη, Πρόεδρος Εφετών Διοικητικών Δικαστηρίων ε.τ.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr