Νίκος Λαγαρίας: NOVARTIS και τεκμήριο αθωότητας

Μόλις πριν από ένα μήνα προστέθηκε άρθρο 72Α στον Κώδικα  Ποινικής Δικονομίας που προβλέπει το αυτονόητο, ότι δηλαδή «οι ύποπτοι ή κατηγορούμενοι τεκμαίρονται αθώοι μέχρι να αποδειχθεί η ενοχή τους σύμφωνα με τον νόμο».

Αναλύει ο δικηγόρος Νίκος Λαγαρίας

Με το άρθρο 7 του ν. 4596/2019 προβλέφθηκε ότι «ο ύποπτος ή κατηγορούμενος έχει δικαίωμα να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 105 και 106 του Εισαγωγικού νόμου του Αστικού Κώδικα, προς αποκατάσταση της βλάβης, την οποία υπέστη εξαιτίας της προσβολής του τεκμηρίου αθωότητάς του από δηλώσεις δημόσιων αρχών που έλαβαν χώρα σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας πριν την έκδοση της απόφασης σε πρώτο ή δεύτερο βαθμό, οι οποίες αναφέρονται κατά τρόπο άμεσο στην εκκρεμή ποινική διαδικασία και είτε παροτρύνουν το κοινό να πιστέψει στην ενοχή του είτε προβαίνουν σε εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών με την οποία προδικάζουν τη δικαστική κρίση της υπόθεσης».

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, πρόεδρος του οποίου αναδείχθηκε προχθές ο κ. Αλέξανδρος – Λίνος Σισιλιάνος,  έχει αποφανθεί ότι σε ένα προκαταρκτικό στάδιο μίας ποινικής υποθέσεως, οι δηλώσεις των κρατικών αρχών δεν πρέπει ούτε να παροτρύνουν το κοινό να πιστέψει στην ενοχή του «καταγγελλόμενου», ούτε να προδικάζουν την δικαστική κρίση (Allenet de Ribemont c. France, §41).

Επίσης, έχει κρίνει ότι ακόμα και οι υψηλότεροι αξιωματούχοι, όπως για παράδειγμα ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί (ιδιαιτέρως δε της Δικαιοσύνης, που λόγω του ρόλου του πρέπει να κρατάει ιδιαίτερα συγκρατημένη στάση όσον αφορά στο σχολιασμό εισαγγελικών και δικαστικών πράξεων-αποφάσεων) είναι δεσμευμένοι να σέβονται το τεκμήριο της αθωότητας (Y.B. et autres c. Turquie, nos 48173/99 et 48319/99, § 43, 28.10.2004).

Τι έχουμε δει όμως, μέχρι τώρα, στην «εγχώριο σκέλος» της υπόθεσης NOVARTIS;

Την από 12.2.2018 έγγραφη ανακοίνωση του γραφείο τύπου του πρωθυπουργού: «… ενημερώνουμε πως στα υπόγεια του Μεγάρου Μαξίμου δεν … εισέρχονται βαλίτσες Samsonite τροχήλατες πριν καταλήξουν σε κάποιο φορολογικό παράδεισο…» Τις δηλώσεις του πρωθυπουργού στη Βουλή, στις 2.2.2017 και 10.2.2017, ότι πολιτικοί εμπλέκονται στη υπόθεση NOVARTIS και ότι σύντομα θα αποκαλυφθεί πως χρήματα από την εταιρία αυτή εισέρρευσαν στα κομματικά ταμεία.

Επίσης, είδαμε τον αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης να δηλώνει, στις 5.2.2018, μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες, έξω από το πρωθυπουργικό γραφείο:

«Πριν από λίγο έλαβα μια μερική ενημέρωση για τα στοιχεία της δικογραφίας και η πείρα μου, ως εισαγγελέας, με οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως του ελληνικού Κράτους. Όπως το λέω …».

Είδαμε επίσης, κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής στις 21.2.2018, τον ίδιο αναπληρωτή υπουργό, που είναι εξωκοινοβουλευτικός και δεν είναι βουλευτής, σε χρόνο κατά τον οποίο εκκρεμούσε η (μυστική) προκαταρκτική εξέταση και ενώ ο ίδιος δεν συμμετείχε, εκ των πραγμάτων, στην Ειδική Κοινοβουλευτική Επιτροπή που τη διενεργούσε, να κάνει αναφορά σε πράξη δωροδοκίας που δεν έχει παραγραφεί:

«… Εγώ θεωρώ ότι η πράξη της δωροδοκίας δεν έχει παραγραφεί, γιατί, όπως έχω ξαναπεί, δεν γίνεται κατά την άσκηση των υπουργικών καθηκόντων, αλλά επ’ ευκαιρία αυτών … υπενθυμίζω ότι τη δήλωση αυτή την έκανα μετά την ολιγόλεπτη, μερική – επαναλαμβάνω, μερική, έτσι ακριβώς δήλωσα και μπορείτε να το αναζητήσετε στη δήλωσή μου – ενημέρωση από τον αρμόδιο Υπουργό για το μέγεθος του σκανδάλου και για τα πολιτικά πρόσωπα που εμπλέκονταν» [επισημαίνεται δε ότι στην υπ’ αριθμ. Υ30/2015 απόφαση του πρωθυπουργού (ΦΕΚ 2183/τ’ Β/12-10-2015, για την ανάθεση αρμοδιοτήτων στον αναπληρωτή υπουργό), καμία αρμοδιότητα για λήψη τέτοιας ενημέρωσης, επί εκκρεμών δικαστικών υποθέσεων,  δεν προβλέπεται].

Είδαμε, περαιτέρω, στη συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής της 8.3.2018, βουλευτή της κυβερνητικής πλειοψηφίας, μέλος της Ειδικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής που διενεργούσε τότε την προκαταρκτική εξέταση για την υπόθεση, να λέει:

«… Εμείς θα διερευνήσουμε τα πάντα, όσα πρέπει να διερευνήσουμε και θα φροντίσουμε το συντομότερο η δικογραφία να πάει στην τακτική Δικαιοσύνη …». 

Είναι προφανές ότι στην υπόθεση αυτή κάποιοι επέτρεψαν στον εαυτό τους, παντελώς αναρμοδίως και οπωσδήποτε προώρως, να διαμορφώσουν γνώμη και να την εκφράσουν μάλιστα δημόσια, περί της ενοχής πολιτικών προσώπων, με ελαττωματικά και ισχνά αποδεικτικά μέσα για τα οποία δεν δόθηκε καν η ευκαιρία ελέγχου της ακρίβειας και αξιοπιστίας τους, έστω και με «κουκούλες», πράγμα στοιχειώδες για μια ποινική προδικασία σε μια δημοκρατική κοινωνία.

Ελπίζουμε οι προαναφερθείσες διατάξεις, που ψηφίστηκαν προ μηνός για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2016/343 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2016, να αποτελέσουν το έναυσμα για μια νέα εποχή στο δημόσιο βίο, χωρίς επικοινωνιακές αντιπαραθέσεις με άστοχα ρητορικά στερεότυπα που, δυστυχώς, τις περισσότερες φορές προδίδουν συγκυριακές πολιτικές επιδιώξεις και σκοπιμότητες.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr