Χριστόφορος Σεβαστίδης: «Ο αγώνας της Ένωσης είναι καθημερινός»
«Η χρονική συγκυρία της φετινής Γενικής Συνέλευσης που συμπίπτει με την έναρξη των διαδικασιών αναθεώρησης του Συντάγματος μας δίνει μια ευκαιρία να διατυπώσουμε τις θέσεις και τους προβληματισμούς μας και να ακούσουμε και τις τοποθετήσεις των πολιτικών κομμάτων.
Γράφει ο πρόεδρος της Ε.Δ.Ε. Χριστόφορος Σεβαστίδης*
Η επικέντρωση στο μείζον και επίκαιρο ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης δεν σημαίνει ότι παραβλέπουμε και δεν ιεραρχούμε ως ιδιαίτερα σημαντικά άλλα θέματα που αφορούν την καθημερινή επαφή του πολίτη με τη Δικαιοσύνη, το δομικό πρόβλημα της καθυστέρησης, τον υπερβολικό αριθμό υποθέσεων που καλείται να χειριστεί ο κάθε συνάδελφος με υπερένταση της εργασίας του, τις τεράστιες ελλείψεις σε γραμματειακή υποστήριξη, τα μειωμένα κονδύλια για την κάλυψη των αναγκών συντήρησης των δικαστικών μεγάρων σε όλη τη Χώρα. Για όλα αυτά ο αγώνας της Ένωσης είναι καθημερινός….
Ο κίνδυνος της άκριτης δημαγωγίας- Η ωφέλιμη κοινωνική κριτική
Στη φετινή 61η Γενική Συνέλευση της Διεθνούς Ένωσης Δικαστών στο Μαρόκο επισημάνθηκε ιδιαίτερα ο κίνδυνος της δημαγωγίας ως απειλής για τα δικαστικά συστήματα στον κόσμο. Υπήρξαν γραπτές αναφορές από 29 κράτη και έγινε μια διάκριση ανάλογα με την πηγή από την οποία προέρχονταν τέτοιες επιθέσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία των Δικαστικών Ενώσεων αναφέρθηκε σε απαράδεκτες παρεμβάσεις και σχολιασμούς πολιτικών προσώπων. Και για να μη μένει αμφιβολία περί του ότι το φαινόμενο αυτό είναι εκτεταμένο όχι μόνο στον αναπτυσσόμενο κόσμο αλλά απασχολεί και τις ανεπτυγμένες χώρες, θα αναφέρω μερικά παραδείγματα: Στην Αυστραλία ο Αν. Υπουργός Οικονομικών επέπληξε δημόσια δικαστή, που έδειξε επιείκεια σε κατηγορούμενο για τρομοκρατία λέγοντας ότι συμπεριφορές δικαστών σαν κι’ αυτήν διαβρώνουν την εμπιστοσύνη στο δικαστικό σύστημα και χαρακτήρισε τον δικαστή ως ακροαριστερό ακτιβιστή. Παρόμοιες δηλώσεις έγιναν για την ίδια υπόθεση και από άλλους υπουργούς. Στην Αυστρία μετά την αθώωση δύο μεταναστών σε υπόθεση βιασμού, ο αντικαγκελάριος, Στράχε, χαρακτήρισε την απόφαση σκανδαλώδη και μη ανεκτή, ενώ άλλοι πολιτικοί πλειοδότησαν και κατηγόρησαν τη δικαιοσύνη ότι προβαίνει σε διακρίσεις εναντίον των Αυστριακών πολιτών.
Στη Γερμανία το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο δέχτηκε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις και μετά από ειδικό έλεγχο πρέπει να δίνεται η δυνατότητα ευθανασίας σε ασθενείς που βρίσκονται σε τελικό στάδιο μιας νόσου. Ο υπουργός Υγείας έδωσε εντολή στις αρμόδιες αρχές να αγνοήσουν την συγκεκριμένη δικαστική απόφαση. Στην Πορτογαλία μεταξύ του 2012-2014 ο τότε πρωθυπουργός κατηγόρησε το Συνταγματικό Δικαστήριο ότι ανατρέπει τα αναγκαία δημοσιονομικά μέτρα. Πέρα από τους υπουργούς και τους βουλευτές, ανεπίτρεπτη, αβάσιμη και προπαγανδιστική ρητορική αναφέρθηκε ότι ασκείται από τα μέσα ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα είναι η σύνδεση της δημαγωγίας με την ακολουθούμενη σ’ ένα δεύτερο στάδιο αυταρχική πολιτική, η οποία περιλαμβάνει μια βίαιη επίθεση στη δικαστική ανεξαρτησία με προώθηση χειρουργικών νομοθετικών παρεμβάσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυταρχισμού και ελλειμματικής δημοκρατίας αποτελεί εδώ και καιρό η Πολωνία. Μετά την διάλυση της Δικαιοσύνης η Κυβέρνηση της Πολωνίας έχει ανοίξει το δρόμο για την καταπάτηση ατομικών δικαιωμάτων και κοινωνικών ελευθεριών.
Τα ίδια βλέπετε ότι συμβαίνουν τελευταία και στην Ουγγαρία. Έχει λεχθεί ότι η συνταγματική επιστήμη ωριμάζει μέσα από το φαινόμενο της συσσώρευσης που προϋποθέτει μια διαδικασία κατά την οποία συγκεντρώνονται βαθμιαία διάφορα ιζηματογενή υλικά. Υπ’ αυτήν την μεταφορική έννοια η συσσώρευση ιζημάτων δημιουργεί νέες διαστρωματώσεις που εξελίσσουν το Συνταγματικό Δίκαιο είτε προς μια θετική είτε προς μία αντιδραστική κατεύθυνση. Η συνεχής και τυφλή επιθετική ρητορική απέναντι σε δικαστές, εισαγγελείς και δικαστικές αποφάσεις, δημιουργεί σταδιακά ένα χάσμα ανάμεσα στα δικαστήρια και στους πολίτες και μια ανεπανόρθωτη φθορά στην αναγκαία σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ κοινωνίας και δικαιοσύνης. Η αντίδραση του νομικού κόσμου της χώρας και των υπεύθυνων πολιτικών κομμάτων σ’ αυτόν τον κίνδυνο πρέπει να είναι άμεση και αποτελεσματική πριν την εδραίωση μιας ψευδούς κοινωνικής συνείδησης και τη δημιουργία αμετάκλητων καταστάσεων….
Ο σκοπός και τα κίνητρα τέτοιων δημαγωγικών επιθέσεων, προπομπών πολιτικών σχεδιασμών ενίσχυσης και ασυδοσίας της εκτελεστικής εξουσίας, δεν έχουν φυσικά καμία σχέση με τον αναγκαίο σχολιασμό και την κριτική σε δικαστικές αποφάσεις, που είναι απόλυτα θεμιτή και καλοδεχούμενη. Οι δικαστές δεχόμαστε και πρέπει να δεχόμαστε την κοινωνική κριτική που ασκείται με αφορμή την έκδοση κάποιας απόφασης. Η δικαστική εξουσία δεν είναι στεγανό, που βρίσκεται έξω και πάνω από το λαό, ούτε διεκδικεί το αλάθητο. Οφείλει να αφουγκράζεται και να ακούει.
Οι αποφάσεις των δικαστηρίων εκδίδονται στο όνομα του λαού και η εξουσία μας πηγάζει από το λαό. Κυριαρχεί μια αντίληψη τις τελευταίες δεκαετίες, η οποία δαιμονοποιώντας τον λαϊκισμό, ως συνεκδοχή ενός πανταχού παρόντος κακού, συμπαρασύρει και τον λαό. Η κυριαρχία ενός δήθεν αντιλαϊκιστικού ορθολογισμού θέτει τον λαό και τα αιτήματά του στο περιθώριο….Λέει ο Jacques Ranciere «Λαϊκισμός είναι το βολικό όνομα στο οποίο υποκρύπτεται η οξυμμένη αντίφαση ανάμεσα στη λαϊκή νομιμότητα και στην επιστημονική νομιμότητα, η δυσκολία της κυβέρνησης της επιστήμης να αποδεχθεί τις εκφάνσεις της δημοκρατίας, ακόμα και της μεικτής μορφής του αντιπροσωπευτικού συστήματος. Το όνομα τούτο συγκαλύπτει και συνάμα αποκαλύπτει την μεγάλη ευχή της ολιγαρχίας : να κυβερνήσει δίχως λαό, να κυβερνήσει δίχως πολιτική». Συνάδελφοι, όπως δεν επιθυμούμε την καταστροφική δημαγωγία το ίδιο πρέπει να απορρίπτουμε μια δημοκρατία δίχως δήμο, εξουσίες απρόσιτες, αλαζονικές και αυτονομημένες από τον λαό.
Συνταγματική αναθεώρηση και Δικαιοσύνη
Ένα πάγιο αίτημα του δικαστικού σώματος, το οποίο αποτελεί σύνηθες αντικείμενο συζήτησης ιδίως σε περιόδους που αναπτύσσονται αναθεωρητικές πρωτοβουλίες και θεωρώ ότι είναι πλέον αρκετά ώριμο να υιοθετηθεί από τη Βουλή είναι η αλλαγή του άρθρου 90 παρ. 5 που αφορά τον τρόπο επιλογής των προέδρων και αντιπροέδρων των ανωτάτων δικαστηρίων καθώς και του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Η επιλογή αυτή γίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, μία πρακτική που έδωσε αρκετές αφορμές να αμφισβητηθούν μέχρι σήμερα κυβερνητικές επιλογές, να γίνεται κριτική για παραβίαση της αρχαιότητας, να δημιουργείται μια εντύπωση στην κοινωνία περί ύπαρξης συγκοινωνούντων δοχείων μεταξύ κυβέρνησης και δικαιοσύνης.
Η διαμορφωθείσα αυτή κοινωνική αντίληψη πλήττει βαθιά την αξιοπιστία του δικαστικού συστήματος και πολλές φορές είναι και άδικη για ικανούς συναδέλφους που κατέχουν τέτοιες θέσεις.……Παρατηρούμε ήδη μία τάση να διαμορφώνεται: Την αμφισβήτηση του ρόλου του τελικού κριτή της επιλογής από την Κυβέρνηση καθώς και την δημιουργία ενός σταδίου προεπιλογής από το ίδιο το Δικαστικό Σώμα. Τις ίδιες περίπου αντιλήψεις πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα εξέφρασε και η GRECO, η Επιτροπή κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της ΕΕ, στο τέταρτο κύκλο αξιολόγησης που έκανε για την Ελλάδα και υιοθετήθηκε στην 68η Ολομέλειά της στις 19-6-2015, όπου τόνισε σχετικά:
«Ζητήματα ανεξαρτησίας φαίνεται να ανακύπτουν κυρίως σε σχέση με τις ανώτερες θέσεις στο δικαστικό σώμα…Οι θέσεις αυτές υπόκεινται σε δυνητικά έντονες επιρροές της εκτελεστικής εξουσίας». Η πρόταση της GRECO ήταν επί του προκειμένου «να αναθεωρηθεί η μέθοδος επιλογής στις ανώτερες θέσεις δικαστών και εισαγγελέων έτσι ώστε να συμμετέχουν και οι ίδιοι στην διαδικασία»….Είναι επομένως κατάλληλη πλέον η χρονική συγκυρία για μια βαθιά θεσμική τομή στο ζήτημα αυτό.
Αναφορικά με την πρόταση που κατατέθηκε για κατάργηση του Μισθοδικείου και ανάθεση της επίλυσης των διαφορών για μισθολογικά θέματα δικαστών στο ΑΕΔ: Είναι αναμφίβολα μια πρόταση θετική. Συνιστά νομικό εξάμβλωμα και παγκόσμια πρωτοτυπία η δημιουργία Ειδικού Δικαστηρίου ως απόδειξη Συνταγματικής δυσπιστίας στην κρίση των επιφορτισμένων να αποδίδουν Δικαιοσύνη Λειτουργών. Η πράξη έδειξε ότι οι αποφάσεις του Μισθοδικείου κινούνται στην ίδια νομική λογική με την προηγούμενη νομολογία των Ανωτάτων Δικαστηρίων και επομένως η συνέχιση της ύπαρξής του είναι αδικαιολόγητη.
Κατατέθηκε πρόταση για απαγόρευση σε εν ενεργεία ή διατελέσαντες δικαστικούς λειτουργούς επί τριετία μετά την αποχώρησή τους από το σώμα, η συμμετοχή τους με οποιαδήποτε ιδιότητα στην Κυβέρνηση και η τοποθέτησή τους σε πολιτικές θέσεις. Την πρόταση αυτή την διατύπωσα για πρώτη φορά στο ΔΣ της Ένωσής μας το έτος 2014 και έκτοτε την επαναλαμβάνω σταθερά όποτε έχω την ευκαιρία. Είναι μια πρόταση εξυγιαντική για το Δικαστικό Σώμα, θέτοντας τον αναγκαίο χρονικό περιορισμό για κατάληψη οποιασδήποτε θέσης στο Δημόσιο ή στην πολιτική για τους συνταξιούχους δικαστικούς λειτουργούς και αποκλείοντας την οποιαδήποτε σκέψη για αθέμιτη διασταύρωση των τριών κρατικών λειτουργιών. Τα συμπεράσματα αυτά δεν είναι μόνο δικά μας.
Θα αναφερθώ και πάλι στην GRECO, η οποία παρατήρησε αρχικά ότι στην πράξη υπάρχουν φορείς και ανεξάρτητες αρχές στις οποίες συμμετέχουν κατά κανόνα εν ενεργεία ή πρώην δικαστές. Σημείωσε τις ανησυχίες που εξέφρασε η κοινωνία για την επικουρική απασχόληση δικαστών σε διαιτησίες ή την απασχόληση μετά την αποχώρηση από την υπηρεσία και θεώρησε ότι η Ελλάδα ίσως χρειαστεί να μελετήσει αυτά τα ζητήματα.
Είμαστε κάθετα αντίθετοι στην πρόταση που κατατέθηκε να εκφράζουν γνώμη οι δικηγορικοί σύλλογοι στην υπηρεσιακή εξέλιξη ενός δικαστικού λειτουργού. Η ανεξαρτησία των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών από οποιαδήποτε επιρροή, αξιολόγηση και παρέμβαση τρίτου φορέα, είτε πολιτικών κομμάτων, είτε νομομαθών είναι από τα σημεία εκείνα στα οποία το Ελληνικό Σύνταγμα υπερέχει έναντι άλλων Συνταγμάτων και τούτο αναγνωρίζεται και σε διεθνές επίπεδο. Αναγνωρίστηκε και πάλι από την GRECO ότι «το ελληνικό δικαστικό σύστημα είναι έντονα αυτοδιοικούμενο, γεγονός που αποτελεί σημαντικό παράγοντα από την άποψη της ανεξαρτησίας» και σε άλλο σημείο αναφερόμενη στην επαγγελματική αξιολόγηση των δικαστικών λειτουργών ότι «το σύστημα αυτό αποτελεί όντως ένα σύστημα αξιολόγησης άξιο επαίνου». Θέλουμε λοιπόν αυτό το σύστημα να το αλλοιώσουμε και να εισάγουμε ένα μικτό σύστημα στο οποίο δικαίωμα παρέμβασης και διατύπωσης άποψης θα έχουν και οι δικηγορικοί σύλλογοι;
…Πόσο ελεύθερος και ανεπηρέαστος θα είναι ο δικαστικός λειτουργός σε ένα επαρχιακό δικαστήριο όταν θα κρίνει υπόθεση του Προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου, ο οποίος με την σειρά του θα εκφράσει γνώμη για την προαγωγή και την μετάθεσή του; Μια τέτοια εξέλιξη θα πρέπει να καταδικαστεί και από την δικηγορική κοινότητα για τον απλούστατο λόγο ότι θα δημιουργήσει ανισότητες μεταξύ των ίδιων των δικηγόρων και των πολιτών φυσικά που εκπροσωπούν……
Η Δικαιοσύνη στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης
Θα αναφερθώ στη συνέχεια σε ορισμένες διαπιστώσεις και προτάσεις της GRECO για το ελληνικό δικαστικό σύστημα, οι οποίες δεν είναι ευρέως γνωστές. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στο άρθρο 86 του Συντάγματος για την ποινική ευθύνη των Υπουργών. ….Εκτενής αναφορά έγινε και στα άρθρα 61 και 62 του Συντάγματος και στα σχετικά άρθρα του Κανονισμού της Βουλής για την βουλευτική ασυλία. Παρατηρήθηκε ότι η διεθνής εμπειρία στην επεξεργασία αδικημάτων διαφθοράς δείχνει πως συχνά πρέπει να ζητηθεί στην πράξη η δικαστική συνδρομή τρίτων χωρών σε υποθέσεις υψηλού προφίλ και αρκετές φορές τα οικονομικά στοιχεία διατίθενται μόνο σε μεταγενέστερο στάδιο.
Η GRECO κατέληξε στην πρόταση ότι πρέπει να ληφθούν αποφασιστικά μέτρα για να διασφαλιστεί ότι οι διαδικασίες άρσης της ασυλίας βουλευτών δεν παρεμποδίζουν ή κωλύουν την ποινική δίωξη βουλευτών για τους οποίους υπάρχουν υποψίες διάπραξης αδικημάτων διαφθοράς, ιδίως με τον προσδιορισμό σαφών κανόνων και κριτηρίων στον τομέα αυτό. Ωστόσο θα πρέπει να σημειώσουμε ότι πέρα από τα συγκεκριμένα αδικήματα διαφθοράς, η βουλευτική ασυλία, που απαντάται στα περισσότερα σύγχρονα ευρωπαϊκά συντάγματα, αποτελεί θεμελιώδη θεσμική εγγύηση προστασίας των βουλευτών σε ένα Κράτος Δικαίου.
Οι παραπάνω διαπιστώσεις ιδίως στο ζήτημα της αναθεώρησης διατάξεων για την ποινική ευθύνη των υπουργών, θεωρητικά θα συμβάλει στη μεγαλύτερη διαφάνεια και στην ουσιαστικότερη απονομή δικαιοσύνης σε αδικήματα που διαπράττονται από πολιτικά πρόσωπα. Οφείλω ωστόσο να διατυπώσω τους προβληματισμούς μου με βάση την μέχρι σήμερα εμπειρία και την εδώ και δεκαετίες αξιοποίηση της Δικαιοσύνης ως μέσο επίλυσης πολιτικών διαφορών.
Το 1992 στην Ιταλία ξεκίνησε η επιχείρηση «Καθαρά Χέρια» με επικεφαλής τον Εισαγγελέα Ντι Πιέτρο, διερευνώντας σκάνδαλα πολιτικών εκείνης της περιόδου. Ήρθαν στην επιφάνεια δεκάδες υποθέσεις διαφθοράς επιχειρηματιών και πολιτικών, πολλοί από τους οποίους φυλακίστηκαν ή αυτοεξορίστηκαν. Στους Ιταλούς πολίτες δημιουργήθηκε η προσδοκία ότι ο κύκλος έκλεισε και το πολιτικό σύστημα εξαγνίζεται. Λίγα χρόνια αργότερα ο Ντι Πιέτρο δημιούργησε πολιτικό κόμμα, καταλαμβάνοντας θέσεις γερουσιαστή και Υπουργού στην Κυβέρνηση Πρόντι, ενώ η διαφθορά στην πολιτική ζωή εξακολουθούσε να είναι το κύριο ζητούμενο…Αντί να λυθεί το πρόβλημα της διαφθοράς και της διαπλοκής πολιτικών με οικονομικά κέντρα, στοχοποιήθηκε και πολεμήθηκε η Δικαιοσύνη, με τα απόνερα αυτής της σύγκρουσης να είναι ορατά ακόμα και σήμερα στη γειτονική χώρα.
Την ίδια περίπου εποχή (Μάρτιος 1991) ξεκίνησε στην Ελλάδα η δίκη για το σκάνδαλο Κοσκωτά. Είναι νομίζω ένα χρονικό σημείο καμπής γιατί από τότε η Δικαιοσύνη έχει μπει στο κέντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης καθώς σε κάθε σχεδόν βουλευτική περίοδο συστήνονται εξεταστικές ή και προανακριτικές επιτροπές τα αποτελέσματα των οποίων είναι ωστόσο πενιχρά. Έχουν περάσει σχεδόν 30 χρόνια από τότε και η ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής δεν έφερε κανένα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Αποδείχθηκε ότι ούτε η διαφθορά μπορεί να παταχθεί, ούτε η πολιτική ηρεμία να επέλθει. Υπάρχει γενικευμένη πια πεποίθηση ότι στις περισσότερες περιπτώσεις ούτε τα ίδια τα πολιτικά κόμματα δεν πιστεύουν ότι μπορούν να νικήσουν τις εγγενείς αδυναμίες του συστήματος. Χρησιμοποιούν όμως τη Δικαιοσύνη για να εξοντώσουν πολιτικά και ηθικά τον αντίπαλο.
Ενώ με άλλα λόγια η κοινωνία και οι θεσμοί δεν βγαίνουν ωφελημένοι από μια τέτοια κακή χρήση της Δικαιοσύνης, οι Δικαστές και οι Εισαγγελείς επιφορτίζονται με έναν κόντρα ρόλο, όχι για να διαλευκάνουν μια υπόθεση –πράγμα ιδιαίτερα δύσκολο με τις τεχνικές ελλείψεις, τις δαιδαλώδεις διαδρομές του χρήματος και τα νομικά εμπόδια που συχνά ορθώνονται-, αλλά για να επιλύσουν πολιτικές διαφορές. Δικαστικοί Λειτουργοί που οφείλουν και επιδιώκουν νηφάλια κρίση, χαρακτηρίζονται από πολιτικά κόμματα και από φίλα προσκείμενα ΜΜΕ, «φίλοι» ή «εχθροί» ανάλογα με την θετική ή αρνητική απόφασή τους σε υποθέσεις με πολιτικό ενδιαφέρον.
Η Δικαιοσύνη μπαίνει μόνιμα σε μια πολιτική διελκυστίνδα και πλήττεται καίρια στον πυρήνα της λειτουργίας της, στην αμεροληψία της. Γι’ αυτό με ανησυχεί εκείνο που φυσιολογικά θα έπρεπε να με ικανοποιεί, η δυνατότητα του Δικαστή να διερευνά χωρίς συνταγματικούς περιορισμούς και χωρίς εξαιρέσεις, τα αδικήματα όλων των πολιτών. Η συνταγματική αναθεώρηση των παραπάνω διατάξεων θα ήταν πράγματι μια πρόοδος, εάν υπήρχε ως αντιστάθμισμα η πρόβλεψη να εισπράττονται από τους καταγγέλλοντες τα επίχειρα αυθαίρετων και αβάσιμων καταγγελιών. Εάν δηλαδή η ποινική και ηθική καταδίκη των διεφθαρμένων πολιτικών βάραινε στην κοινωνική συνείδηση όσο και η αβάσιμη, αθεμελίωτη, σκόπιμη καταγγελία με σκοπό την εξόντωση των αντιπάλων.
Κυρίες και Κύριοι, κλείνω την ομιλία μου.
Η Δικαιοσύνη παγκοσμίως ως θεσμός έχει γίνει το μήλον της έριδος ανάμεσα σε πολιτικά κόμματα, ισχυρές κοινωνικές ομάδες, εμφανή και υποκρυπτόμενα οικονομικά συμφέροντα. Όλοι ομνύουν στο όνομά της και δηλώνουν θιασώτες της ανεξαρτησίας της. Καθένας όμως θέλει να την χρησιμοποιήσει, να την αξιοποιήσει κατά το δικό του συμφέρον. Ο βαθμός ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης σε μια χώρα είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, κύρια όμως συνδέεται με το υφιστάμενο συνταγματικό πλαίσιο. Το Σύνταγμα στην Ελλάδα κατοχύρωσε σε μεγάλο βαθμό την προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών και στο επίπεδο αυτό μπορούμε ανενδοίαστα να πούμε ότι υπερέχουμε πολλών άλλων προηγμένων κρατών. Οι παθογένειες του δικαστικού συστήματος στη Χώρα μας έχουν να κάνουν περισσότερο με τον βαθμό αποτελεσματικότητάς του….
* Πρόεδρος της Ε.Δ.Ε, ΔΝ Εφέτης
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
