Η Μαργαρίτα Στενιώτη μιλάει για τις επικείμενες αλλαγές στους Κώδικες : “Όχι σε ένα άκριτο ράβε – ξήλωνε”

Λίγες μέρες πριν (την ερχόμενη Τρίτη) ο Υπουργός Δικαιοσύνης παρουσιάσει τις νέες τουλάχιστον 75 αλλαγές στον Ποινικό και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, την 7η κατά σειρά από το 2019, η πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών Εισαγγελέων, Μαργαρίτα Στενιώτη, στέλνει σαφές μήνυμα για τη στάση “κριτικού προβληματισμού”, με τον οποίο παρακολουθεί το δικαστικό σώμα αυτές τις αλλαγές. Μιλώντας στις 18 Νοεμβρίου στο Συνέδριο της μεγαλύτερης δικαστικής συνδικαλιστικής ένωσης στη Λάρισα, με αντικείμενο αυτές ακριβώς τις αλλαγές αλλά και την τεχνητή νοημοσύνη σε σχέση με την Δικαιοσύνη.

“Ράβε – ξήλωνε”

Η πρόεδρος Εφετών και πρόεδρος της Ένωσης, έθεσε τα βασικά ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις : “Η καλή νομοθέτηση είναι αναγκαία προϋπόθεση μιας δίκαιης και αποτελεσματικής λειτουργίας της πολιτείας. Οι διαρκείς τροποποιήσεις σημαίνουν κακή νομοθέτηση ή με βάση τη δημοκρατική αρχή ο νομοθέτης είναι εκείνος που έχει την αρμοδιότητα για τις δικαιοπολιτικές επιλογές, όπως βέβαια και την ευθύνη για τα αποτελέσματά τους;”. Και ακολούθως απαρίθμησε τις 6 συνολικά αλλαγές που έχουν υποστεί οι Κώδικες από το 2019 και μετά, οπότε και άλλαξε για πρώτη φορά από το 1951! Κι ενώ επίκειται δε η 7η αλλαγή τις επόμενες μέρες:

“Μια κρατική ενέργεια, μία κρατική απόφαση για να θεωρηθεί ισχυρή, δεν αρκεί να είναι νόμιμη, πρέπει να είναι και δίκαιη. Και τούτο, γιατί η εκάστοτε πολιτική εξουσία είναι γνωστό ότι αρέσκεται να δείχνει πως παρεμβαίνει αποφασιστικά για να λύσει τα προβλήματα στο χώρο της Δικαιοσύνης αλλά τελικά την εργαλειοποιεί, εργαλιοποιεί το Δίκαιο, ανεξάρτητα από το αν πράγματι έχει ουσία ή αποτελεσματικότητα η παρέμβασή της. Όταν προβαίνουμε σε μεταρρυθμίσεις πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα δικαιοκρατικά αιτήματα δεν συμβαδίζουν πάντοτε ούτε με τις πολιτικές επιλογές ούτε με τις πολιτικές σκοπιμότητες και πολύ περισσότερο δεν συμβαδίζουν με πρακτικές ενός άκριτου «ράβε-ξήλωνε». Το Σύνταγμα επιβάλλει την προσήλωση στις δικαιοκρατικές αρχές, καθότι η Δικαιοσύνη είναι το έσχατο καταφύγιο του πολίτη”, είπε η κα Στενιώτη.

“Οι κουκίδες”

Ευθείες ήταν πάντως οι βολές και για το νέο δικαστικό χάρτη , την πρόταση για τον οποίο της επιτροπής αποκάλυψε το dikastiko.gr. Χαρακτηριστικά ανέφερε πως τα δικαστήρια δεν είναι μια κουκίδα στο χάρτη την οποία απλώς μπορείς να σβήσεις:

“Συνεπώς, αυτές τις ημέρες που μιλάμε για μεταρρυθμίσεις και νέο Δικαστικό Χάρτη δεν πρέπει η Δικαιοσύνη να αντιμετωπίζεται ως ένας χάρτης της Ελλάδας με κουκίδες – Δικαστήρια, τα οποία ένας ξενόφερτος Οργανισμός απλά τα σβήνει από το χάρτη, δίχως να λαμβάνεται υπ’ όψιν ότι πίσω απ’ αυτά βρίσκονται πολίτες, που έχουν ανάγκη άμεσης δικαστικής προστασίας, Δικηγόροι, νέοι Συλλειτουργοί της Δικαιοσύνης που θα υπερφορολογηθούν, λοιποί εργαζόμενοι και ότι η ύπαρξη αυτών (Δικαστηρίων) συμβάλλει στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας”, είπε.

Ολόκληρη η ομιλία της κας Στενιώτη έχει ως εξής:

“Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων και οι Πρόεδροι και τα μέλη των Δικηγορικών Συλλόγων της Περιφέρειας Θεσσαλίας σας ευχαριστούν, που τιμάτε με την παρουσία σας το σημερινό μας συνέδριο.

Προσωπικά ευχαριστώ τον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας τον κ. Τρύφωνα Τσάτσαρο, τον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Τρικάλων τον κ. Νικόλαο Γουγουλάκη, τον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Καρδίτσας τον κ. Γεώργιο Ανυφαντή και τον Πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Βόλου κ. Χρήστο Στρατηγόπουλο, που αποδέχθηκαν την πρότασή μας και αγκάλιασαν την πρωτοβουλία μας προς συνδιοργάνωση αυτού του συνεδρίου και μάλιστα σε χρονική στιγμή που η Θεσσαλία βίωνε και βιώνει, θέλω να πιστεύω, με μικρότερη κλίμακα, μία βιβλική καταστροφή.

Τα μέλη της Ένωσής μας από την πρώτη στιγμή στάθηκαν δίπλα στους κατοίκους των περιοχών που επλήγησαν από τη σφοδρή κακοκαιρία, με αποστολή ειδών πρώτης ανάγκης και αποστολή μεγάλης ποσότητας εμφιαλωμένου νερού. Μία σφοδρή κακοκαιρία, που απέδειξε, για μία άλλη φορά, την αδυναμία του ανθρώπου μπροστά στη φύση και, επίσης, απέδειξε ότι ενώ οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι ήδη ορατές σε μεγάλο βαθμό, ώστε να μιλάμε πλέον για κλιματική κρίση, που ακολουθεί τις πολλαπλές προηγηθείσες κρίσεις (οικονομική, υγειονομική, ενεργειακή) η Πολιτεία, εν γένει οι Πολιτείες είναι ανέτοιμες απέναντι στις επιπτώσεις της, πανευρωπαϊκά και παγκόσμια. Η φύση ανέτρεψε τις ισορροπίες, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για διαφορετικά μοντέλα εκτίμησης των κινδύνων. Η νέα πραγματικότητα υπογραμμίζει την ανάγκη στροφής στην πρόβλεψη έναντι της εκ των υστέρων αντιμετώπισης των επιπτώσεων των φαινομένων, με λύσεις που θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των οικοσυστημάτων των πόλεων και των χωριών της χώρας μας σε κλιματικούς κινδύνους.

Στο συνέδριο μας θα αναπτυχθεί διπλή θεματολογία και ιδιαίτερα επίκαιρη, που ενδιαφέρει όχι μόνο τους νομικούς αλλά όλους τους πολίτες.

Οι διαρκείς αλλαγές του Ποινικού Κώδικα, με δεδομένο ότι σχεδιάζεται σύντομα και άλλη τροποποίηση, μήπως δημιουργεί ανασφάλεια δικαίου;

Η καλή νομοθέτηση είναι αναγκαία προϋπόθεση μιας δίκαιης και αποτελεσματικής λειτουργίας της πολιτείας.

Οι διαρκείς τροποποιήσεις σημαίνουν κακή νομοθέτηση ή με βάση τη δημοκρατική αρχή ο νομοθέτης είναι εκείνος που έχει την αρμοδιότητα για τις δικαιοπολιτικές επιλογές, όπως βέβαια και την ευθύνη για τα αποτελέσματά τους;

Το γεγονός ότι ο νέος, το έτος 2019, Ποινικός Κώδικας υπέστη, αμέσως, μετά τη θέση του σε ισχύ, και μάλιστα σε εντυπωσιακά μικρό χρονικό διάστημα, Αύγουστο και Νοέμβριο του 2019, δύο, καθόλου, αμελητέες τροποποιήσεις αναδεικνύει τη διαδικασία νομοθέτησης κάτω από συνθήκες συγκεκριμένης πολιτικής συγκυρίας και παράλληλα αναδεικνύει και τα διαχρονικά ελλείμματα υποδομής της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας στη χώρα μας. Αποτέλεσμα αυτής της εσπευσμένης νομοθέτησης ήταν η παρείσφρηση λαθών, τα οποία χρειάστηκε να διορθωθούν και η ύπαρξη κενών που επιβαλλόταν να ρυθμιστούν. Η έκφραση δε εντελώς διαφορετικών δικαιοπολιτικών επιλογών, λόγω της κυβερνητικής αλλαγής που ακολούθησε, αποτυπώθηκε σε νέες τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα, με συνέπεια να ανέλθουν στον αριθμό έξι, εν τέλει, οι τροποποιήσεις. Το γεγονός αυτό πλήγωσε την αξιοπιστία του τότε νέου νομοθετήματος ενώ δημιούργησε παράλληλα μία σημαντικότατη επιβάρυνση, κατά την εφαρμογή του, με ερμηνευτικά προβλήματα, που καταλήγουν στη δημιουργία ανασφάλειας δικαίου, κυρίως για τους πολίτες.

Η τροποποίηση των Ποινικών Κωδίκων το έτος 2019 αποτέλεσε μία μεγάλη νομοθετική μεταρρύθμιση και οι εκ των υστέρων έξι τροποποιήσεις πρέπει να μας διδάξουν πως πρέπει να γίνονται οι τροποποιήσεις και οι μεταρρυθμίσεις και μάλιστα, τώρα, που το Υπουργείο Δικαιοσύνης σχεδιάζει ευρύτατες μεταρρυθμίσεις στο Δικαστικό Χάρτη της χώρας μας. Αυτά τα διαχρονικά ελλείμματα υποδομής της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας να μην συμβάλλουν σε μία Δικαιοσύνη, η οποία θα παρεμποδίζει ή θα περιορίζει το δικαίωμα δικαστικής προστασίας των πολιτών.

Μια κρατική ενέργεια, μία κρατική απόφαση για να θεωρηθεί ισχυρή, δεν αρκεί να είναι νόμιμη, πρέπει να είναι και δίκαιη. Και τούτο, γιατί η εκάστοτε πολιτική εξουσία είναι γνωστό ότι αρέσκεται να δείχνει πως παρεμβαίνει αποφασιστικά για να λύσει τα προβλήματα στο χώρο της Δικαιοσύνης αλλά τελικά την εργαλειοποιεί, εργαλιοποιεί το Δίκαιο, ανεξάρτητα από το αν πράγματι έχει ουσία ή αποτελεσματικότητα η παρέμβασή της. Όταν προβαίνουμε σε μεταρρυθμίσεις πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα δικαιοκρατικά αιτήματα δεν συμβαδίζουν πάντοτε ούτε με τις πολιτικές επιλογές ούτε με τις πολιτικές σκοπιμότητες και πολύ περισσότερο δεν συμβαδίζουν με πρακτικές ενός άκριτου «ράβε-ξήλωνε». Το Σύνταγμα επιβάλλει την προσήλωση στις δικαιοκρατικές αρχές, καθότι η Δικαιοσύνη είναι το έσχατο καταφύγιο του πολίτη.

dikastiko.gr

Ο δικαστικός χάρτης

Συνεπώς, αυτές τις ημέρες που μιλάμε για μεταρρυθμίσεις και νέο Δικαστικό Χάρτη δεν πρέπει η Δικαιοσύνη να αντιμετωπίζεται ως ένας χάρτης της Ελλάδας με κουκίδες – Δικαστήρια, τα οποία ένας ξενόφερτος Οργανισμός απλά τα σβήνει από το χάρτη, δίχως να λαμβάνεται υπ’ όψιν ότι πίσω απ’ αυτά βρίσκονται πολίτες, που έχουν ανάγκη άμεσης δικαστικής προστασίας, Δικηγόροι, νέοι Συλλειτουργοί της Δικαιοσύνης που θα υπερφορολογηθούν, λοιποί εργαζόμενοι και ότι η ύπαρξη αυτών (Δικαστηρίων) συμβάλλει στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας.

Δεύτερη θεματολογία του συνεδρίου, Τεχνητή Νοημοσύνη και Δικαιοσύνη.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη, σήμερα, συνιστά την κορυφαία τεχνολογική εξέλιξη σε πολλούς τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας. Η ανάπτυξη συστημάτων πληροφορικής, που έχουν την ικανότητα να εκτελούν καθήκοντα, τα οποία απαιτούν ανθρώπινη νοημοσύνη διεκδικεί θέση σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η ταχεία αυτή ανάπτυξη καθιστά πλέον αναγκαία τη προσέγγιση της Τεχνητής Νοημοσύνης υπό το πρίσμα μίας συνταγματικής, νομοθετικής, ηθικής και φιλοσοφικής θεώρησης των ζητημάτων που ανακύπτουν κατά την εξέλιξη και εφαρμογή της. Η αξιοποίηση τέτοιων συστημάτων δημιουργεί μεν ενθουσιασμό, προκαλεί, όμως, και προβληματισμό και οφείλουμε να επεξεργασθούμε μεθόδους και να εφεύρουμε εργαλεία, ώστε να αποκομίσουμε τα οφέλη της Τεχνητής Νοημοσύνης, χωρίς να απειληθούν τα θεμέλια της δημοκρατικής μας κοινωνίας.

Ειδικά για το θεσμό της Δικαιοσύνης, και δίχως να μας χαρακτηρίζει τεχνοφοβία, πρέπει να απαντήσουμε όχι μόνο σε τεχνικά και νομικά ζητήματα αλλά σε ζητήματα βαθύτατα ηθικά.

Μπορεί ο νομικός συλλογισμός να «μοντελοποιηθεί» εκ των προτέρων;

Μπορεί ένας αλγόριθμος να εξηγήσει τη συμπεριφορά των παραγόντων της δίκης εκ των υστέρων;

Σε αυτά και άλλα συναφή ερωτήματα θα αναζητηθούν απαντήσεις κατά τη διάρκεια του συνεδρίου μας, ξεκινώντας, όμως, από την παραδοχή ότι η νομική επιστήμη είναι ανθρωποκεντρική και αυτό καθιστά σύνθετη την εισαγωγή ευφυών συστημάτων στη Δικαιοσύνη και πρέπει να παραμείνει ανθρωποκεντρική, μην οδηγηθούμε σε μία «μαθηματικοποιημένη» Δικαιοσύνη.

Με αυτές τις λίγες σκέψεις κηρύσσω την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου μας, η συνδιοργάνωση του οποίου από την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων και τους τέσσερις Δικηγορικούς Συλλόγους της περιφέρειας της Θεσσαλίας αποτελεί δείγμα καλής θεσμικής συνεργασίας των Λειτουργών και των Συλλειτουργών της Δικαιοσύνης, τα δίκαια αιτήματα των οποίων στηρίζουμε, διότι δίχως σεβασμό της εκάστοτε εκτελεστικής εξουσίας στη Δικαιοσύνη και στους Λειτουργούς και Συλλειτουργούς της δεν πλήττονται οι Δικαστές ούτε οι Δικηγόροι αλλά πλήττονται οι πολίτες, τα συμφέροντα των οποίων έχουμε ορκιστεί να διαφυλάσσουμε”.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr