Αλέξανδρος Μαντζούτσος: “Πραγμάτωση του κράτους δικαίου ο γάμος ομοφύλων”- “Δεν υπήρξε ιστορική μεταρρύθμιση χωρίς αντιδράσεις”

Για διακόσια και πλέον χρόνια, οι αρχές της ελευθερίας, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης διαλύουν στερεότυπα, νοοτροπίες, βεβαιότητες και προκαταλήψεις της προνεωτερικής εποχής για το τι είναι και τι δεν είναι «κανονικό» ή «φυσιολογικό» και ακολούθως καταργούν κάθε αδικαιολόγητη εξαίρεση, απόκλιση, διάκριση ή περιορισμό, τόνισε ο Αντιπρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Αλέξανδρος Μαντζούτσος, κατά την εισαγωγική ομιλία που απηύθυνε στην ημερίδα της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και του ΔΣΑ με θέμα: «Διάλογος για την Ισότητα στον Πολιτικό Γάμο – Γονεϊκότητα και Δικαιώματα των Παιδιών».

“Αντιλαμβάνομαι ότι ως Αντιπρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, ο θεσμικός ρόλος μου επιβάλλει να περιοριστώ στις θεσμικές διαστάσεις της υπό συζήτηση μεταρρύθμισης. Ωστόσο, δεν θα αισθανόμουν φυσιολογικός άνθρωπος αν έλεγα σήμερα στα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας -σε εκείνα που δεν μπόρεσαν να κάνουν τη ζωή τους όπως την ήθελαν αλλά ακόμα περισσότερο σε εκείνα που στις πιο δύσκολες εποχές επέλεξαν την ορατότητα και υπέστησαν πάσης φύσεως διακρίσεις, εχθρότητα, ακόμα και βία, αλλά δεν δίστασαν να βγουν μπροστά και να παλέψουν για τα δικαιώματα όλων- ότι δεν δικαιούστε να γιορτάσετε αυτή την ιστορική νίκη!”, κατέληξε.

Στην ομιλία του ο αντιπρόεδρος του ΔΣΑ ανέφερε ότι, “Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο πρώτος επιστημονικός σύλλογος της Χώρας, έχει θεσμική υποχρέωση να αναδεικνύει όλες τις επιστημονικές απόψεις, οι οποίες υπάρχουν και παραμένουν περισσότερο ή λιγότερο ισχυρές και μέσα στην κοινωνία και μέσα στο ίδιο το δικηγορικό σώμα, το οποίο εκπροσωπούμε.

Ο διάλογος, η διαπάλη των ιδεών, η υγιής αντιπαράθεση επιχειρημάτων είναι αυτά που κινητοποιούν την ανθρώπινη σκέψη και οδηγούν στην πρόοδο και την εξέλιξη της κοινωνίας και, κατ’ επέκταση, του δικαίου. Αλλά και η τόσο αναγκαία για την πρόοδο και την ευημερία όλων μας κοινωνική συνοχή επιτυγχάνεται με το διάλογο, με το σεβασμό, την κατανόηση και την ανεκτικότητα στη διαφορετική άποψη, όσο κι αν διαφωνεί κανείς με αυτή, όχι με τη μισαλλοδοξία, τους αφορισμούς και τους αποκλεισμούς, που οδηγούν κάθε πλευρά να «κλείνεται» στον εαυτό της.Σε αυτό έγκειται, κατά τη γνώμη μου, και η μεγαλύτερη αξία της αποψινής εκδήλωσης.

Λόγω της φύσης των θεμάτων που θα αναδειχθούν, τα οποία έχουν προεκτάσεις που υπερβαίνουν κατά πολύ την επεξεργασία τεχνικών νομικών ζητημάτων, κάποιοι από εσάς που μας τιμάτε απόψε με τη φυσική και διαδικτυακή παρουσία σας, ενδεχομένως να ενοχληθείτε, να σοκαριστείτε ή ακόμα και να αισθανθείτε ότι προσβάλλεστε από απόψεις που τυχόν θα ακουστούν, είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση”.

Αλλά όπως διαχρονικά μας διδάσκει η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: «Εφόσον δεν νοείται δημοκρατία χωρίς πολυφωνία, η ελευθερία της έκφρασης έχει αξία όχι μόνο για τις ιδέες που γίνονται ευνοϊκά αποδεκτές ως μη προσβλητικές ή αδιάφορες αλλά και για εκείνες που προσβάλλουν, σοκάρουν ή ενοχλούν» (ΕΔΔΑ, 7 Δεκεμβρίου 1976, Handyside κατά Ηνωμένου Βασιλείου, ΕΔΔΑ, 23 Σεπτεμβρίου 1994, Jersild κατά Δανίας, 26 Σεπτεμβρίου 1995, Vogt κατά Γερμανίας, 1η Ιουλίου 1997, Oberschlick κατά Αυστρίας).

“Σε ό,τι με αφορά, κατανοώ πλήρως ότι, ακόμα και σήμερα, πολλοί διαφωνούν ή ακόμα και σοκάρονται, ανάλογα με τις πεποιθήσεις τους, και μόνο στην ιδέα της νομοθέτησης του γάμου για τα ομόφυλα ζευγάρια. Οι αντιδράσεις, οι διαφωνίες, οι επιφυλάξεις ή/και η απλή αμηχανία αν θέλετε, δεν είναι κάτι καινούργιο. Αντιθέτως, είναι απολύτως αναμενόμενες όταν αλλάζει ό,τι μέχρι εκείνη τη στιγμή η κοινωνία αντιλαμβανόταν ως ορθό και κατ’ επέκταση η έννομη τάξη αναγνώριζε ως «δίκαιο»· καθόσον άλλωστε, σε αντίθεση με τα θρησκευτικά δόγματα που εκκινούν ως απαράβατες δοξασίες και ως τέτοια μεταβάλλονται πολύ πιο δύσκολα, πολύ πιο αργά, ή και καθόλου, οι αντιλήψεις για το «δίκαιο» είναι εξελισσόμενες και διαρκώς μεταβαλλόμενες.””, υπογράμμισε.

Αλέξανδρος Μαντζούτσος: “Για 200 και πλέον χρόνια, η πραγμάτωση του κράτους δικαίου υπήρξε ένα διαρκές ζητούμενο”

Στη συνέχεια της ομιλίας του, υπενθύμισε την εξέλιξη των δικαιωμάτων για τους ανθρώπους διαφορετικού χρώματος, τους αντιφρονούντες, τις γυναίκες και τους ομοφυλόφιλους, τονίζοντας ότι το συνταγματικό κράτος, το κράτος δικαίου, γεννήθηκε μέσα από τις μεγάλες επαναστάσεις του 18^ου και του 19^ουαιώνα, όμως έκτοτε, για 200 και πλέον χρόνια, η πραγμάτωσή του υπήρξε ένα διαρκές ζητούμενο.

Ειδικότερα τόνισε:

“1) Άνθρωποι διαφορετικού χρώματος – «Δεχόμαστε αυτές τις αλήθειες ως αυταπόδεικτες, ότι όλοι οι άνθρωποι δημιουργούνται ίσοι, και προικίζονται από το Δημιουργό τους με συγκεκριμένα απαράγραπτα Δικαιώματα, μεταξύ των οποίων είναι η Ζωή, η Ελευθερία, και η επιδίωξη της Ευτυχίας», λέει η αμερικανική Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας (1776). Κι όμως μέχρι το 19^ο αιώνα, ήταν «δίκαιο» άνθρωποι να μετατρέπονται σε ιδιοκτησία άλλων ανθρώπων. Τόσο «δίκαιο» που, προσέξτε, στις ΗΠΑ, ούτε καν η κατάργηση της δουλείας αλλά μόνο η άρνηση επέκτασής της στις νέες δυτικές περιοχές εξόργισε τόσο τις δουλοκτητικές πολιτείες ώστε να αποτελέσει την κεντρική αιτία του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Και μέχρι έναν αιώνα μετά την κατάργηση της δουλειάς, μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’60, ήταν «δίκαιο» οι Αφροαμερικανοί να υφίστανται θεσμοθετημένο διαχωρισμό και διακρίσεις σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής και να μη μπορούν να ασκήσουν στην πράξη πολιτικά δικαιώματα.

2) Αντιφρονούντες – Μετά τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο, για τρεις και πλέον δεκαετίες, ήταν «δίκαιο» να διαχωρίζονται οι Έλληνες πολίτες σε «εθνικόφρονες» και «μη», να εκτοπίζονται οι αντιφρονούντες, το κομμουνιστικό κόμμα να είναι εκτός νόμου και όποιος πολίτης χαρακτηριζόταν ως κομμουνιστής ή ακόμα και «συμπαθής προς τον κομμουνισμό» να μη μπορεί να λάβει ούτε το λεγόμενο «πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων» για να σπουδάσει.

3) Γυναίκες – Μέχρι δύο γενιές πίσω, μέχρι το Σύνταγμα του 1952, ήταν «δίκαιο» να μην ψηφίζουν οι γυναίκες. Και στο πεδίο του οικογενειακού δικαίου, μόλις μία γενιά πίσω, το 1983 -τη χρονιά που γεννήθηκα, ένα χρόνο μετά την εισαγωγή του πολιτικού γάμου στον οποίο και πάλι αντέδρασε σφόδρα η Εκκλησία- νομοθετήθηκε η εφαρμογή της συνταγματικής αρχής της ισότητας των φύλων. Ενδεικτικά, καταργήθηκε ο «θεσμός» της προίκας, που υποβίβαζε τη γυναίκα σε προϊόν προς πώληση. Καταργήθηκε η υποχρέωση της γυναίκας να λαμβάνει το επώνυμο του συζύγου της. Αντικαταστάθηκε το άρθρο 1387 του Αστικού Κώδικα, που όριζε ότι «ο ανήρ είναι η κεφαλή της οικογένειας και αποφασίζει περί παντός ό,τι αφορά το συζυγικό βίο». Μέχρι τότε όλα αυτά ήταν «δίκαιο».

4) Ομοφυλόφιλοι – Ποινικό αδίκημα οι ομόφυλες σχέσεις στην Ελλάδα, ως «παρά φύση ασέλγεια», μέχρι το 1951. Ψυχική νόσος η ομοφυλοφιλία για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας μέχρι το 1990, που η Γενική του Συνέλευση διακήρυξε ότι «δεν αποτελεί ψυχική νόσο, διαταραχή ή ανωμαλία». Εισαγωγή στην ελληνική έννομη τάξη διατάξεων ενάντια στην άνιση μεταχείριση λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, με ενσωμάτωση Ευρωπαϊκών Οδηγιών, μόλις το 2005. Για τα διεμφυλικά άτομα, μόλις το 2010. Για την προστασία από διακρίσεις της ταυτότητας φύλου στην εργασία και την απασχόληση και για τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, μόλις το 2016 και το 2017. Καμία δυνατότητα νομικής αναγνώρισης των ομόφυλων ζευγαριών μέχρι την επέκταση του Συμφώνου Συμβίωσης (2015), και αυτό μόνο μετά από τη γνωστή καταδίκη της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ, 7 Νοεμβρίου 2013, Βαλλιανάτος και άλλοι κατά Ελλάδος). Και μόλις τα δύο τελευταία χρόνια έχουμε την κατάργηση απαγόρευσης αιμοδοσίας, καθώς και των λεγόμενων «θεραπειών μεταστροφής» σε ανήλικα και ευάλωτα άτομα.

Αν και μόνο η υπενθύμιση αυτών των -θα μου επιτρέψετε να πω- απάνθρωπων διακρίσεων, αν η συνολική μεταχείριση των ανθρώπων διαφορετικού χρώματος, των αντιφρονούντων, των γυναικών και των ομοφυλοφίλων ως «πολιτών δεύτερης κατηγορίας» φαίνεται σήμερα αδιανόητη και προκαλεί σοκ, ιδίως στους νεότερους που δεν τα έζησαν, μέχρι πρόσφατα έως πολύ πρόσφατα όλα αυτά ήταν «δίκαιο»!

Έπαψαν να είναι «δίκαιο» όταν δημιουργήθηκαν -κάθε φορά- οι κατάλληλες συνθήκες και κατέστη εφικτό οι αρχές της ελευθερίας, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, πάνω στις οποίες εξαρχής δομήθηκε η φιλελεύθερη δημοκρατία, να εμπεδωθούν στις ψυχές των ανθρώπων, σε κοινωνικό επίπεδο διαλύοντας στερεότυπα, νοοτροπίες, βεβαιότητες και προκαταλήψεις της προνεωτερικής εποχής για το τι είναι και τι δεν είναι «κανονικό» ή «φυσιολογικό», και σε θεσμικό επίπεδο καταργώντας ακολούθως κάθε αδικαιολόγητη εξαίρεση, απόκλιση, διάκριση ή περιορισμό.”

Ειδικότερα για το υπό ψήφιση νομοσχέδιο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις», ο κ. Αλέξανδρος Μαντζούτσος τοποθετήθηκε συνοπτικά ως εξής:

“Η θεσμοθέτηση της ισότητας στο γάμο, με ένα νομοσχέδιο που προσθέτει πολλά χωρίς συγχρόνως -εκ πρώτης όψεως- να αποκλείει τίποτα,αποτελεί μια αληθινά εμβληματική μεταρρύθμιση, αντίστοιχης σημασίας με όλες τις ιστορικές μεταρρυθμίσεις στις οποίες αναφέρθηκα προηγουμένως, στην πορεία του ανθρώπου προς την ελευθερία, την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη, στην πορεία της πολιτικά οργανωμένης κοινωνίας προς τη δημοκρατική και τη δικαιοκρατική ολοκλήρωση.

Η Ελληνική Πολιτεία παύει να αντιμετωπίζει τα ομόφυλα ζευγάρια και τα τυχόν παιδιά του ενός γονέα ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, που στερούνται θεμελιώδη προσωπικά και περιουσιακά δικαιώματα και πάνω απ’ όλα τη δυνατότητα να ζουν μια ολοκληρωμένη, θεσμικά και κοινωνικά αναγνωρισμένη, προσωπική και οικογενειακή ζωή.

Τα δικά μου ερωτήματα προς τις ομιλήτριες και τους ομιλητές μας σε σχέση με το περιεχόμενο των προτεινόμενων διατάξεων συνοψίζονται στα εξής δύο:

α) Τι άλλο απομένει να ρυθμιστεί, ποια κενά ενδεχομένως αφήνει το εν λόγω νομοσχέδιο, ώστε να έχουμε επιτύχει την πλήρη ισότητα για τα ομόφυλα ζευγάρια και εν γένει την άρση κάθε διάκρισης λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού;

β) Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η συμβολή της εθνικής και της ευρωπαϊκής νομολογίας στην αντιμετώπιση αυτών των κενών στο πλαίσιο της εφαρμογής των αρχών της ισότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων;”.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr