«Αντεγκληματική πολιτική, Ποινική νομοθεσία και Δικαιοσύνη»: Τι απάντησαν στο διήμερο συνέδριο της ΕνΔΕ διακεκριμένοι δικαστές, πανεπιστημιακοί και δημοσιογράφοι

Ιδιαίτερη απήχηση είχε το διήμερο Συνέδριο της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, στο επίκεντρο του οποίου τέθηκαν συγκεκριμένα ζητήματα για την εγκληματικότητα και την αντιμετώπισή της καθώς και το ρόλο που καλείται να διαδραματίσει η Δικαιοσύνη.

Στόχος του Συνεδρίου – όπως είχε επισημανθεί εξαρχής από την ΕνΔΕ – ήταν να φωτίσει «με τρόπο απόλυτα επιστημονικό τις αιτίες της εγκληματικότητας, το νέο δόγμα της αυστηροποίησης της ποινικής νομοθεσίας και πόσο αποτελεσματικό είναι, τον τρόπο παρουσίασης του εγκλήματος από τα ΜΜΕ, την ανήλικη παραβατικότητα, τον απολογισμό των πρόσφατων αλλαγών στους Ποινικούς Κώδικες, την διεθνή οπτική μέσα από την ΕΣΔΑ και τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, την δημιουργία ιδιωτικών φυλακών, την εσωτερική δικαστική ανεξαρτησία και πόσο τελικά επιδρά η αυστηροποίηση της νομοθεσίας στον εφαρμοστή του δικαίου δικαστή και εισαγγελέα».

Στο διήμερο Συνέδριο, που μετέδωσε ζωντανά το dikastiko.gr, ο πρόεδρος της Ένωσης Χριστόφορος Σεβαστίδης σημείωσε μεταξύ άλλων πως “όσο η επιστημονική γνώση ξεκόβει από την κοινωνία και οι επιστήμονες αρκούνται στον ρόλο του πνευματικού αναχωρητή, τόσο η πολιτική εξουσία και τα στηρίγματά της βρίσκουν εύκολο πεδίο χειραγώγησης των μαζών”.

Διευκρίνισε πως «δεν τρέφουμε βέβαια καμία αυταπάτη για την δυσκολία να ανατραπεί ένα σύστημα δομημένο στην επιλεκτική πληροφόρηση και στον αντιεπιστημονικό λόγο».

Και όπως είπε «η θεματική του Συνεδρίου επιλέχθηκε από το καλοκαίρι, όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της για αυστηροποίηση του νόμου για την ενδοοικογενειακή βία, μετά την περσινή αυστηροποίηση του Ποινικού Κώδικα και διεξάγεται λίγες μέρες μετά τις νέες εξαγγελίες για την αυστηροποίηση της ποινικής ευθύνης των ανηλίκων και των γονιών τους. Η αυστηροποίηση και η καταστολή αποτελούν σαφή προτεραιότητα και διακηρυγμένο στόχο των αρμόδιων υπουργείων Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης. Πρόκειται για επιβολή ενός νέου δόγματος, πως συνέχονται πολιτικές και οικονομικές θεωρίες, νομοθετικές μεταβολές και νομολογιακές τάσεις;».

Οι ομιλίες κατά την δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου

Μετά τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις, που κατέθεσαν το Σάββατο 23 Νοεμβρίου και παρουσίασε το dikastiko.gr ήρθαν και εκείνες της δεύτερης ημέρας.

Ε. Συμεωνίδου – Καστανίδου: Το φιλελεύθερο Ποινικό Δίκαιο

Στο ερώτημα για το κατά πόσον οι πρόσφατες νομοθετικές επεμβάσεις στον νέο Ποινικό Κώδικα αποτελούν «προώθηση ή αλλοίωση του φιλελεύθερου χαρακτήρα;» απάντησε η Καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου ΑΠΘ, Ελισάβετ Συμεωνίδου- Καστανίδου.

Στην εισήγησή της αρχικά ανέδειξε «το γεγονός ότι ο φιλελεύθερος χαρακτήρας του ποινικού δικαίου προκύπτει από κείμενα αυξημένης τυπικής ισχύος και δεν μπορεί για τον λόγο αυτό να αμφισβητείται από τον κοινό νομοθέτη».

Στη συνέχεια, αξιολόγησε τις νομοθετικές παρεμβάσεις της τελευταίας 5ετίας, υπό το πρίσμα των επιμέρους θεμελιωδών αρχών που διέπουν το φιλελεύθερο ποινικό δίκαιο.

Βασίλειος Αδάμπας: Η γενικότερη απροθυμία αξιολόγησης του νομοθέτη

Στην επίδραση της αυστηροποίησης του ποινικού δικαίου στον εφαρμοστή του δικαίου αναφέρθηκε ο αντεισαγγελέας Εφετών και επίκουρος καθηγητής στη Νομική του ΑΠΘ, Βασίλειος Αδάμπας.

«Προς την κατεύθυνση αυτή, μετά από μια σύντομη μνεία των δομικών χαρακτηριστικών του ποινικού δικαίου και του εσφαλμένου τρόπου δόμησης και χρήσης της ποινικής νομοθεσίας σήμερα, γίνονται κάποιες διαπιστώσεις που έχουν να κάνουν με τον τρόπο κατά τον οποίο ο δικαστής συχνά επιχειρεί να διορθώσει την υπερβολή» είπε.

Τονίζοντας πως «παράλληλα, επισημαίνεται η γενικότερη απροθυμία αξιολόγησης της συνταγματικής συμβατότητας επιλογών του νομοθέτη και υπογραμμίζεται η απαγόρευση ελέγχου της προσωπικής θέσης του δικαστικού λειτουργού. Τέλος, αναζητούνται τα αίτια όσων εφαρμοστών υπερθεματίζουν για την αυστηρότητα και την αυστηροποίηση».

Ο. Τσόλκα: Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και οι εθνικοί Ποινικοί Κώδικες

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου, Όλγα Τσόλκα, έδωσε έμφαση στη δικαστική προστασία του θιγομένου προσώπου, αναφερόμενη σε μερικά νομολογιακά παραδείγματα :

α) Δικαίωμα εξέτασης μαρτύρων κατηγορίας

β) Δικαίωμα ενημέρωσης περί επιτρεπτής μεταβολής της κατηγορίας

Η ίδια μίλησε για την ανάγκη «οι εθνικοί φορείς της νομοθετικής και δικαστικής λειτουργίας ως αποδέκτες των επιταγών του ΧΘΔ της ΕΕ, «όταν εφαρμόζουν δίκαιο της Ένωσης», κατ’ ά. 51 ΧΘΔ να ακολουθούν την «αρχή της ομοιογένειας» του Χάρτη με την ΕΣΔΑ, κατ΄ ά. 52 παρ. 3 ΧΘΔ

Μ. Καραμανώφ: Η εσωτερική δικαστική ανεξαρτησία

Η αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας ε.τ.Μαρία Καραμανώφ προσέγγισε την «εσωτερική δικαστική ανεξαρτησία ως κορυφαία μεταξύ των ιδιοτήτων που χαρακτηρίζουν τον κάθε δικαστή προσωπικά αλλά και ως το συνταγματικά κατοχυρωμένο και απαράβατο μέτρο που καθορίζει τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας της Δικαιοσύνης».

Τόνισε πως «η δικαστική ανεξαρτησία παραμένει τυπικά η θεμελιώδης εγγύηση ότι η δικαστική λειτουργία επιτελεί πράγματι τον διττό της προορισμό, συνιστάμενο στην επίλυση διαφορών, αφενός, και στην παρακολούθηση και έλεγχο της πορείας του Κράτους Δικαίου προς την πραγμάτωση των αξιών και σκοπών που προβλέπει το Σύνταγμα, αφετέρου. Παρά ταύτα, η σχετική της θέση συχνά υποβαθμίζεται, άμεσα ή έμμεσα, με μέτρα και πρακτικές που θέτουν υπό αμφισβήτηση την υπερέχουσα σημασία της έναντι άλλων επιθυμητών χαρακτηριστικών της Δικαιοσύνης.

Και υπογράμμισε ότι «οι ισχύουσες θεσμικές εγγυήσεις της εσωτερικής δικαστικής ανεξαρτησίας εξετάζονται κριτικά με αναφορά στις χαρακτηριστικές ιδιότητες που οφείλει να έχει κάθε αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου μεγάλης κλίμακας. Τέλος, επισημαίνεται η ανάγκη εμπέδωσης της ανεξαρτησίας, ιδίως στους νεώτερους δικαστές, μέσω της δικαστικής πρακτικής στο πλαίσιο της ιεραρχικής οργανωτικής δομής της Δικαιοσύνης».

Θ. Δαλακούρας: Προώθηση ή αλλοίωση του φιλελεύθερου χαρακτήρα με τις νέες διατάξεις

Στο ζήτημα της αυστηροποίησης του δικονομικού συστήματος και τους διαφαινόμενους κίνδυνοι για τη φυσιογνωμία της ποινικής δίκης αναφέρθηκε ο καθηγητής της Νομικής ΔΠΘ, Θεοχάρης Ι. Δαλακούρας.

Μεταξύ άλλων σχολίασε πως οι τροποποιήσεις στις διατάξεις των εναλλακτικών διαδικασιών και ιδίως της ποινικής διαπραγμάτευσης περιλαμβάνουν μη ενοποίηση των διαφορετικών μορφών αποχής από τη δίωξη, περιθωροποίηση της δικονομικής ποινικής συνδιαλλαγής, μη πρόταξη της ποινικής διαμεσολάβησης στην αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας καθώς και την επαμφοτερίζουσα νομοθετική επιλογή σε σχέση με την ποινική διαπραγμάτευση.

Ανέφερε δε κάποιους ως προσφερόμενους δικονομικούς τομείς για την αναμόρφωση του δικονομικού συστήματος, όπως η ανακριτική διαδικασία και οι τροποποιήσεις της στα άρθρα 218, 227 παρ. 1, 238 Α , 254, 265, 269 παρ. 3 εδ. β, 283 παρ. 1, 284 παρ. 3, 288, 291 παρ. 3 ΚΠΔ, η συμπλήρωση με παρ. 7 της ρύθμισης του άρθρου 218 ΚΠΔ για την ανάκληση προστασίας μαρτύρων ή τροποποίησή της, η συμπλήρωση της ρύθμισης του άρθρου 227 παρ. 1 ΚΠΔ για την εξέταση ανήλικων μαρτύρων – θυμάτων προσβολής προσωπικής και γενετήσιας ελευθερίας.

Επίσης μίλησε και για το θέμα της εξέτασης με τεχνολογικά μέσα και την άυλη κατάσχεση ψηφιακών δεδομένων, αλλά και την καθ’ ύλην αρμοδιότητα:

1. Η αρμοδιότητα του ΜΟΔ-ΜΟΕ (άρθρα 404-405 ΚΠΔ).
2. Η αρμοδιότητα του Μονομελούς Εφετείου (άρθρο 110 ΚΠΔ).
3. Η αρμοδιότητα του Τριμελούς Εφετείου (άρθρο 111 ΚΠΔ).
4. Η κατάργηση του Πενταμελούς Εφετείου και η σύσταση Τριμελούς Εφετείου Β΄Βαθμού (άρθρα (άρθρα 7, 8, 111 ΚΠΔ).
5. Η αρμοδιότητα του μονομελούς πλημμελειοδικείου (άρθρο 115 ΚΠΔ).

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr