Δικαστές για Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων: Τα 12 “αγκάθια” στις προωθούμενες διατάξεις – Τρόπος αξιολόγησης και χρονικό ταβάνι στην έκδοση αποφάσεων στις βασικές ενστάσεις

Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων: Στην παρουσίαση της πρότασής τους για το νέο σχέδιο Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών προχώρησε η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων (ΕνΔΕ). Σύμφωνα, με την επίσημη θέση της πλειοψηφίας, που υιοθέτησε το Συμβούλιο τη Ένωσης, καταγράφονται 12 σημεία διαφωνίας με κύρια αυτό του τρόπου αξιολόγησης και του χρόνου έκδοσης αποφάσεων.

Όπως καταγγέλλεται, οι δικαστικοί λειτουργοί γίνονται έρμαιο στατιστικών στοιχείων σε βάρος της νομικής τους ακεραιότητας. «Πλήθος διατάξεων θέτουν ως πρώτο στόχο την «ταχύτητα διεκπεραίωσης» της υπόθεσης ενώ ο δικαστής τίθεται άμεσα ή έμμεσα υπό τον έλεγχο του προεδρεύοντος στο τμήμα και του διευθύνοντος το δικαστήριο και θα εργάζεται με το άγχος των στατιστικών στοιχείων που θα τον συνοδεύουν» αναφέρεται.

Παράλληλα, όπως τονίζεται, «οι διατάξεις αυτές πλήττουν έμμεσα τη δικαστική ανεξαρτησία καθώς ο δικαστής κατευθύνεται να ακολουθεί την κρατούσα στη νομολογία άποψη προκειμένου να μην εξαφανισθεί η απόφασή του μετά από άσκηση ένδικου μέσου και να μην δημιουργηθούν σε βάρος του δυσμενή στατιστικά στοιχεία, που θα επηρεάσουν την εξέλιξή του. Είναι προφανές ότι οι ρυθμίσεις αυτές στοχεύουν στην περαιτέρω εντατικοποίηση της εργασίας των δικαστικών λειτουργών, οι οποίοι αντιμετωπίζονται ως διεκπεραιωτές υποθέσεων και στη δημιουργία μίας σχέσης «ιεραρχικής εξάρτησης» με τους προεδρεύοντες στα τμήματα και τους διευθύνοντες τα δικαστήρια».

freepik

Αιχμές αφήνει η ΕνΔΕ και στο χρόνο διεκπεραίωσης υποθέσεων, που όπως έγραψε το dikastiko.gr βάσει του νέου Κώδικα η στόχευση είναι η επιτάχυνση της Δικαιοσύνης και για το λόγο αυτό τίθεται συνάρτηση της αξιολόγησης πλέον των δικαστικών λειτουργών η καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεως.

Σύμφωνα με τις προωθούμενες διατάξεις τίθεται εύλογος χρόνος διεκπεραίωσης και συγκεκριμένα χρονικό ταβάνι έκδοσης αποφάσεων 6 μηνών, ως κριτήριο για τη λήψη είτε πειθαρχικών μέτρων σε βάρος των δικαστικών λειτουργών, είτε ως αρνητικό «στίγμα» για την προαγωγή τους.

Ρύθμιση, που προκαλεί αντιδράσεις από την ΕνΔΕ. «Η μη ανταποκρινόμενη στις ασφυκτικές συνθήκες υπερχρέωσης της ρύθμισης περί χαρακτηρισμού αδικαιολόγητης της καθυστέρησης έκδοσης απόφασης πέραν των 6 μηνών, πρέπει να επεκταθεί στους 8 μήνες με την επιπλέον προσθήκη ποσοτικού ορίου ανά υπηρετούντα καθώς και ότι “δεν είναι αδικαιολόγητη η καθυστέρηση που οφείλεται στην ιδιαίτερη δυσκολία ή στον μεγάλο αριθμό υποθέσεων που χειρίζεται ο δικαστικός λειτουργός”» εισηγείται.

Το κομβικότερο νομοθέτημα- Οι ενστάσεις των 12 σημείων

Όπως επισημαίνει η ΕνΔΕ πρόκειται για το κομβικότερο νομοθέτημα, που σχετίζεται με τον τρόπο και τις συνθήκες διαμόρφωσης του υπηρεσιακού βίου των δικαστικών λειτουργών, με μεγάλη επιδραστικότητα στην αποτελεσματική απονομή της Δικαιοσύνης και στην υλική διάσταση της προσωπικής και λειτουργικής μας ανεξαρτησίας.

«Η Ένωσή μας ακόμα και σε αυτό το αρκετά προχωρημένο στάδιο επεξεργασίας του νομοσχεδίου θεωρεί ότι είναι δυνατό να υπάρξουν ουσιαστικές βελτιώσεις» αναφέρει παρουσιάζοντας κατ’ άρθρο αξιολόγηση των κυριότερων από τις προς θέσπιση διατάξεις.

freepik

«Από αυτές άλλες αφορούν στη λειτουργικότερη εφαρμογή διατάξεων με θετικό αποτύπωμα και άλλες στην ανάδειξη και αποφυγή προβληματικών αποκλίσεων που είτε δεν βοηθούν είτε υπονομεύουν την δικαστική ανεξαρτησία, όριο το οποίο αποτελεί και κόκκινη γραμμή για την Ένωσή μας» σημειώνει.

Στα 12 αγκάθια που περιλαμβάνονται στο πλήρες κείμενο των παρατηρήσεων της ΕνΔΕ αναφέρονται:

1) η ανάθεση στον ΑΠ της υποχρέωσης να γνωμοδοτεί για την ίδρυση, συγχώνευση, κατάργηση κλπ. δικαστηρίων με γνώμονα τα οικονομικά δεδομένα της περιοχής και το επίπεδο της επιχειρηματικότητας,

2) η ρύθμιση για βαθμολόγηση των υποθέσεων από εκείνον που διενεργεί τη χρέωση, που είναι αδύνατο να εφαρμοσθεί στα μεγάλα δικαστήρια και δε συνέχεται αρμονικά με τη φύση των δικαστικών διαδικασιών,

3) η ήδη αποτυχημένη ρύθμιση της αναβολής σε δικάσιμο του ίδιου προεδρεύοντος, που είχε προβλεφθεί με τους Ν. 4055/2012 και 4312/2014 και καταργήθηκε ως αποτυχημένη και προβληματική με τους Ν. 4139/2013 και 4356/2015 αντίστοιχα,

4) η αναχρονιστική διατήρηση της υποχρέωσης διαμονής στην έδρα του δικαστηρίου υπηρεσίας με απαλοιφή και της πρόβλεψης για δυνατότητα απομάκρυνσης,

5) η μη ανταποκρινόμενη στις ασφυκτικές συνθήκες υπερχρέωσης της ρύθμισης περί χαρακτηρισμού αδικαιολόγητης της καθυστέρησης έκδοσης απόφασης πέραν των 6 μηνών, που πρέπει να επεκταθεί στους 8 μήνες με την επιπλέον προσθήκη ποσοτικού ορίου ανά υπηρετούντα καθώς και ότι «δεν είναι αδικαιολόγητη η καθυστέρηση που οφείλεται στην ιδιαίτερη δυσκολία ή στον μεγάλο αριθμό υποθέσεων που χειρίζεται ο δικαστικός λειτουργός»,

6) η πρόβλεψη για δυνατότητα προαγωγής σε αρεοπαγίτη, του εφέτη, που δεν έχει προαχθεί σε Πρόεδρο Εφετών, κατ’ απόλυτον εκλογή, εφόσον έχει συμπληρώσει επτά έτη στο βαθμό του εφέτη και 26 χρόνια υπηρεσίας συνολικά,

7) η ρύθμιση περί διορισμού πρωτοδίκη, που θα επικουρεί τον Επιθεωρητή στα καθήκοντά του,

8) η ένταξη στα κριτήρια αξιολόγησης για την επιθεώρηση των δικαστικών λειτουργών της εξαφάνισης των αποφάσεων, καθώς ακόμα και στις περιπτώσεις που η εξαφάνιση δεν αποτελεί αναπόδραστη τυπική συνέπεια της άσκησης ένδικου μέσου, ανοίγει έδαφος περιορισμού της δικαστικής ανεξαρτησίας κατά την εκφορά της ουσιαστικής κρίσης,

9) η ένταξη των προέδρων πρωτοδικών στον κανόνα της ανάθεσης ανακριτικών καθηκόντων, όπου επείγει και η πρόβλεψη μεταβατικής διάταξης,

10) η κατάργηση της δυνατότητας διορισμού σε θέση υπαλλήλου των οριστικά παυθέντων δικαστικών λειτουργών, που έχουν θετική προς τούτο εισήγηση του Ανώτατου Συμβουλίου,

11) η διατήρηση της δυνατότητας τροποποίησης των κανονισμών των Δικαστηρίων από την Ολομέλεια των Ανωτάτων Δικαστηρίων,

12) με τα άρθρα 100 επ., τίθενται κριτήρια για τη σύνταξη έκθεσης αξιολόγησης του δικαστηρίου ή της εισαγγελίας, καθώς και για την επιθεώρηση του διευθύνοντος το δικαστήριο ή την εισαγγελία. Κοινό κριτήριο σε αμφότερες τις περιπτώσεις τίθεται «η ενημερότητα της υπηρεσίας ως προς τη διεκπεραίωση των υποθέσεων και ιδίως ως προς τους μέσους χρόνους των διαδικασιών ανά φάση (προσδιορισμό, εκδίκαση, έκδοση απόφασης) και κατηγορία». Περαιτέρω οι πρόεδροι και οι προεδρεύοντες τμημάτων και δικαστικών σχηματισμών αξιολογούνται μεταξύ άλλων και για τις αναβολές και τον χρόνο διεκπεραίωσης των υποθέσεων, οφείλουν δε να συντάσσουν γραπτές εκθέσεις αξιολόγησης των δικαστών που μετέχουν στο τμήμα τους. Όλοι δε οι δικαστικοί λειτουργοί αξιολογούνται και με κριτήριο την «παραγωγικότητα» και «την ταχύτητα διεκπεραίωσης των υποθέσεων», ενώ ελέγχονται υποχρεωτικά για τις αναβλητικές αποφάσεις που χορήγησαν πάντοτε υπό την απειλή πειθαρχικού ελέγχου. Στην έδρα του Εφετείου ιδρύεται και λειτουργεί Γραφείο Γραμματείας Επιθεώρησης, προκειμένου να τηρούνται στατιστικά στοιχεία για κάθε δικαστή. Παρατηρείται ότι πλήθος διατάξεων θέτουν ως πρώτο στόχο την «ταχύτητα διεκπεραίωσης» της υπόθεσης ενώ ο δικαστής τίθεται άμεσα ή έμμεσα υπό τον έλεγχο του προεδρεύοντος στο τμήμα και του διευθύνοντος το δικαστήριο και θα εργάζεται με το άγχος των στατιστικών στοιχείων που θα τον συνοδεύουν. Παράλληλα οι διατάξεις αυτές πλήττουν έμμεσα τη δικαστική ανεξαρτησία καθώς ο δικαστής κατευθύνεται να ακολουθεί την κρατούσα στη νομολογία άποψη προκειμένου να μην εξαφανισθεί η απόφασή του μετά από άσκηση ένδικου μέσου και να μην δημιουργηθούν σε βάρος του δυσμενή στατιστικά στοιχεία, που θα επηρεάσουν την εξέλιξή του. Είναι προφανές ότι οι ρυθμίσεις αυτές στοχεύουν στην περαιτέρω εντατικοποίηση της εργασίας των δικαστικών λειτουργών, οι οποίοι αντιμετωπίζονται ως διεκπεραιωτές υποθέσεων και στη δημιουργία μίας σχέσης «ιεραρχικής εξάρτησης» με τους προεδρεύοντες στα τμήματα και τους διευθύνοντες τα δικαστήρια.

Freepik

Τα θετικά σημεία του νέου Κώδικα

Ως θετική αξιολογείται η ύπαρξη στο νομοσχέδιο ρυθμίσεων εκ των οποίων οι περισσότερες είχαν προταθεί όπως αναφέρεται από την ΕνΔΕ στα πλαίσια λειτουργίας της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής που επεξεργάστηκε σχέδιο νόμου και εξέδωσε πόρισμα το 2018.

Ενδεικτικά, αναφέρονται:

1) η κατάργηση του αναχρονιστικού κωλύματος εντοπιότητας λόγω γέννησης,

2) η διεύρυνση των εξαιρέσεων στα λοιπά κωλύματα για τις μεγαλύτερες πόλεις,

3) ο προσδιορισμός της χρέωσης του δικαστικού λειτουργού κατά κεφαλήν,

4) η ρύθμιση ότι ο χρόνος προαγωγής των ειρηνοδικών ανατρέχει στο χρόνο συμπλήρωσης των αναγκαίων ετών υπηρεσίας,

5) η συνυπηρέτηση δικαστικού λειτουργού με σύζυγο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης δημόσιο υπάλληλο ή υπάλληλο νπδδ, όπου ειδική μνεία πρέπει να προστεθεί για τα σώματα ασφαλείας και τις ένοπλες δυνάμεις,

6) η διαχείριση των ανώνυμων αναφορών κατά δικαστικών λειτουργών και η θέσπιση παραβόλου για την υποβολή αναφοράς ως στοιχείο του παραδεκτού της,

7) η ηλεκτρονική κλήρωση των ποινικών υπηρεσιών και των ασφαλιστικών μέτρων,

8) η δυνατότητα αναστολής των εργασιών του δικαστηρίου για λόγους ανωτέρας βίας με απόφαση του διευθύνοντα ή του προέδρου τριμελούς συμβουλίου διοίκησης.

Όπως τονίζεται, ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στη «διατήρηση της ουσίας της διάταξης περί δικαστικών διακοπών (ορθότερη πρόταση: θερινά τμήματα), μετά από την επίμονη και πειστική παράθεση επιχειρημάτων από την Ένωσή μας για τον ατελέσφορο χαρακτήρα της επί δύο έτη περιστολής τους».

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΔΕ

Οι αντιρρήσεις της μειοψηφίας

Αντιπαράθεση υπήρξε κατά τη συζήτηση στο Δ.Σ. της ΕνΔΕ για το θέμα καθώς η πλειοψηφία έκρινε πως ενώ είχε δοθεί προθεσμία για την κατάθεση προτάσεων επί του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων, δεν υπήρξε κάποια τοποθέτηση από τα μέλη του Συμβουλίου και για το λόγο αυτό υπερψηφίστηκε η μόνη πρόταση που είχε κατατεθεί.

Αντίθετη άποψη, όπως έγραψε το dikastis.blogspot.com, είχε η μειοψηφία, η οποία σε ανακοίνωσή της ανέφερε πως «διαπιστώνουμε, για ακόμα μία φορά, ότι ο Πρόεδρος και το σιωπηλό του προεδρείο, θυσιάζοντας τα πάντα στην, διαχρονικά, προεκλογική διχαστική τους τακτική, επιλέγουν συνειδητά η Ένωση να μην έχει ενιαία στάση μπροστά στο σημαντικότερο για τους Έλληνες Δικαστές και Εισαγγελείς, νομοθέτημα, όπως άλλωστε ο Πρόεδρος της ΕΝΔΕ είχε ήδη προαναγγείλει μετά την υποβολή του αιτήματος μας. Αφού χρησιμοποίησαν τακτική μυστικοπάθειας, μη αποστέλλοντας το σχέδιο του νομοθετήματος σε όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, όπως έπραξαν όλες οι άλλες Δικαστικές Ενώσεις,  στη συνεδρίαση του Δ.Σ. αρνήθηκαν να συζητήσουν επί τη βάση κατ’ άρθρον συνδιαμόρφωσης των θέσεων της ΕνΔΕ έναντι των προτεινόμενων νομοθετικών ρυθμίσεων, επικαλούμενοι αφενός διορία που είχε θέσει μονομερώς ο Πρόεδρος, αφετέρου το μέγεθος του νομοθετήματος, απέκλεισαν κάθε συζήτηση για την εξεύρεση κοινών θέσεων από όλα τα μέλη του Δ.Σ».

Την ανακοίνωση υπογράφουν οι Στενιώτη Μαργαρίτα, Εφέτης, Βουλγαρίδης Κωνσταντίνος, Εφέτης, Κώνστα Ελευθερία, Εφέτης, Φούκας Δημητρίου, Πρόεδρος  Πρωτοδικών, Μαυρίδης Χαράλαμπος, Εφέτης, Βελία Νικήτα, Ειρηνοδίκης και Φωτάκης Εμμανουήλ, Ειρηνοδίκης.

ΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ (από το dikastis.blogspot.com)

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr