Δικαστική απόφαση – σταθμός: Η μη συμμόρφωση με μέτρα καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής φέρνει… καταδίκες

Σε μία δικαστική απόφαση- σταθμό προχώρησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), κρίνοντας πως η μη συμμόρφωση με τη λήψη μέτρων για την κλιματική αλλαγή συνιστά παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των πολιτών.

Καμπανάκι σε κράτη για παραλείψεις σήμανε το ΕΔΔΑ, επισημαίνοντας πως το κράτος της Ελβετίας παρέλειψε «να θεσπίσει κατάλληλη νομοθεσία και να λάβει κατάλληλα και επαρκή μέτρα για την επίτευξη των στόχων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις του».

Σύμφωνα με την προσφυγή που έφτασε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο οι προσφεύγουσες διαμαρτυρήθηκαν επίσης «για την έλλειψη πρόσβασης σε δικαστήριο, βάσει του άρθρου 6 § 1, σχετικά με την παράλειψη του κράτους να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής».

Κατά την κρίση του ΕΔΔΑ διαπιστώθηκε ότι «το εναγόμενο κράτος είχε υπερβεί το περιθώριο εκτίμησής του και δεν είχε συμμορφωθεί με τις θετικές υποχρεώσεις του βάσει του άρθρου 8 στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ. Επιπλέον, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το δικαίωμα πρόσβασης της προσφεύγουσας ένωσης σε δικαστήριο είχε περιοριστεί με τέτοιο τρόπο και σε τέτοιο βαθμό ώστε να θιγεί ο ίδιος ο πυρήνας του δικαιώματος και συνεπώς υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ».

Δικαστική απόφαση – σταθμός του ΕΔΔΑ για κλιματική αλλαγή: Το ιστορικό της υπόθεσης

Το θέμα της κλιματικής αλλαγής έχει απασχολήσει και στο παρελθόν το ΕΔΔΑ, ωστόσο στη δικαστική απόφαση- σταθμό κρίθηκε πως υπήρξε παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των προσφευγόντων.

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται, «οι προσφεύγουσες είναι, αφενός μεν, μία ένωση ελβετικού δικαίου που συστάθηκε για την προώθηση και την εφαρμογή αποτελεσματικής προστασίας του κλίματος εξ ονόματος των μελών της, τα οποία είναι περισσότερες από 2.000 ηλικιωμένες γυναίκες (η πλειονότητα των οποίων είναι άνω των 70 ετών) και, αφετέρου δε, τέσσερις γυναίκες, όλες μέλη της παραπάνω ένωσης και ηλικίας άνω των 80 ετών, που παραπονέθηκαν για προβλήματα υγείας που επιδεινώνονται κατά τη διάρκεια των κυμάτων καύσωνα, επηρεάζοντας σημαντικά τη ζωή, τις συνθήκες διαβίωσης και την υγεία τους».

Στα αιτήματά τους «προς διάφορες αρχές, τα οποία αφορούν διάφορες παραλείψεις στον τομέα της προστασίας του κλίματος και επιδιώκουν την εφαρμογή μέτρων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των αντίστοιχων αρχών στον τομέα της κλιματικής αλλαγής, καθώς και απόφαση σχετικά με τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την επίτευξη του στόχου για το 2030 που έχει τεθεί από τη συμφωνία του Παρισιού, απορρίφθηκαν. Άσκησαν αναίρεση, η οποία απερρίφθη από το Ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο».

Όπως επικαλέστηκαν υπήρξαν «διάφορες παραλείψεις των ελβετικών αρχών να μετριάσουν την κλιματική αλλαγή – και ιδίως τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη – η οποία επηρεάζει δυσμενώς τη ζωή, τις συνθήκες διαβίωσης και την υγεία των μεμονωμένων προσφευγουσών και των μελών της προσφεύγουσας ένωσης».

Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με την προσφυγή τους «προσάπτουν στο κράτος ότι παρέλειψε να θεσπίσει κατάλληλη νομοθεσία και να λάβει κατάλληλα και επαρκή μέτρα για την επίτευξη των στόχων για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις διεθνείς δεσμεύσεις του. Οι προσφεύγουσες διαμαρτυρήθηκαν επίσης για την έλλειψη πρόσβασης σε δικαστήριο, βάσει του άρθρου 6 § 1, σχετικά με την παράλειψη του κράτους να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής».

freepik

«Το εναγόμενο κράτος υπερέβη το χρονικό όριο συμμόρφωσης»

Σύμφωνα με την απόφαση «το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι «το εναγόμενο κράτος είχε υπερβεί το περιθώριο εκτίμησής του και δεν είχε συμμορφωθεί με τις θετικές υποχρεώσεις του βάσει του άρθρου 8 στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Συνεπώς, υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ. Επιπλέον, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το δικαίωμα πρόσβασης της προσφεύγουσας ένωσης σε δικαστήριο είχε περιοριστεί με τέτοιο τρόπο και σε τέτοιο βαθμό ώστε να θιγεί ο ίδιος ο πυρήνας του δικαιώματος και συνεπώς υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ».

Αρχικά, το Δικαστήριο επισήμανε ότι «η κλιματική αλλαγή ήταν ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα της εποχής μας. Ενώ η κύρια αιτία της κλιματικής αλλαγής προέκυψε από τη συσσώρευση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα της Γης, οι επακόλουθες συνέπειες για το περιβάλλον και οι δυσμενείς επιπτώσεις τους στις συνθήκες διαβίωσης διαφόρων ανθρώπινων κοινοτήτων και ατόμων ήταν πολύπλοκες και πολλαπλές. Το Δικαστήριο, ωστόσο, μπορούσε να ασχοληθεί με τα ζητήματα που προκύπτουν από την αλλαγή του κλίματος μόνο εντός των ορίων της άσκησης της αρμοδιότητάς του σύμφωνα με το άρθρο 19 της Σύμβασης, η οποία ήταν να διασφαλίσει την τήρηση των δεσμεύσεων που ανέλαβαν τα Υψηλά Συμβαλλόμενα Μέρη της Σύμβασης και των Πρωτοκόλλων της. Συναφώς, το Δικαστήριο όφειλε να λάβει υπόψη το γεγονός ότι, σε μεγάλο βαθμό, τα μέτρα που αποσκοπούσαν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των δυσμενών επιπτώσεών της απαιτούσαν νομοθετική δράση τόσο όσον αφορά το πλαίσιο πολιτικής όσο και σε διάφορους τομεακούς τομείς. Η δικαστική παρέμβαση, συμπεριλαμβανομένου του Δικαστηρίου, δεν μπορούσε να αντικαταστήσει ή να υποκαταστήσει τη δράση που έπρεπε να αναληφθεί από τη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία. Το καθήκον των εθνικών δικαστηρίων και του Δικαστηρίου ήταν να διασφαλίσουν την απαραίτητη δικαστική εποπτεία της συμμόρφωσης με τις νομικές απαιτήσεις».

Η ανεπάρκεια κρατικής δράσης

Όπως τονίζει το ΕΔΔΑ «ταυτόχρονα, η ανεπάρκεια της προηγούμενης κρατικής δράσης για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμιο επίπεδο επιδείνωσε τους κινδύνους δυσμενών συνεπειών και τις επακόλουθες απειλές για την απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – απειλές που έχουν ήδη αναγνωριστεί από κυβερνήσεις παγκοσμίως. Επομένως, η σημερινή κατάσταση συνεπαγόταν επιτακτικές σημερινές συνθήκες, επιβεβαιωμένες από επιστημονικές γνώσεις, τις οποίες το Δικαστήριο δεν μπορούσε να αγνοήσει στο πλαίσιο του ρόλου του ως δικαιοδοτικού οργάνου επιφορτισμένου με την επιβολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Και τονίζει: «Η δυνατότητα εφαρμογής του άρθρου 8 περιλάμβανε το δικαίωμα των ατόμων σε αποτελεσματική προστασία από τις κρατικές αρχές από σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη ζωή, την υγεία, την ευημερία και την ποιότητα ζωής τους. Τα κριτήρια που τέθηκαν στην παρούσα υπόθεση σχετικά με την ιδιότητα του θύματος των ατόμων ή το καθεστώς των ενώσεων ήταν καθοριστικά για να διαπιστωθεί αν διακυβεύονταν τα δικαιώματα του άρθρου 8 και αν η διάταξη αυτή είχε εφαρμογή· τα ζητήματα αυτά έπρεπε να εξεταστούν με βάση τα πραγματικά περιστατικά μιας συγκεκριμένης υπόθεσης και βάσει των διαθέσιμων αποδεικτικών στοιχείων.

Η απόφαση του ΕΔΔΑ: «Υπήρξαν κρίσιμα κενά»

Το Δικαστήριο διαπίστωσε συγκεκριμένα ότι «υπήρξαν ορισμένα κρίσιμα κενά στη διαδικασία των ελβετικών αρχών να θεσπίσουν το σχετικό εθνικό κανονιστικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της αποτυχίας τους να ποσοτικοποιήσουν, μέσω προϋπολογισμού άνθρακα ή άλλως, εθνικούς περιορισμούς εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, όπως αναγνωρίζεται από τις αρμόδιες αρχές, το κράτος είχε προηγουμένως αποτύχει να επιτύχει τους προηγούμενους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Οι αρχές δεν ενήργησαν εγκαίρως και με κατάλληλο και συνεπή τρόπο όσον αφορά τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή του σχετικού νομοθετικού και διοικητικού πλαισίου. Ως εκ τούτου, το εναγόμενο κράτος είχε υπερβεί το περιθώριο εκτίμησής του και δεν είχε συμμορφωθεί με τις θετικές υποχρεώσεις του βάσει του άρθρου 8 στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής».

Δείτε εδώ όλη την απόφαση: 

Πηγή: www.echrcaselaw.com

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr