Δικηγορικό #MeToo: Τι απάντησαν σε ερωτηματολόγιο οι δικηγόροι

Ολοκληρώθηκε η διακίνηση του ερωτηματολογίου που απευθυνόταν προς συναδέλφισσες και συναδέλφους, με σκοπό να σχηματιστεί μια αδρή εικόνα για την έκταση των περιστατικών προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας και ελευθερίας στον δικηγορικό κλάδο και να δοθεί ένα πρώτο βήμα στα θύματά της.

Συνολικά ανταποκρίθηκαν πάνω από 600 συναδέλφισσες/οι, εκ των οποίων 349 δήλωσαν μέλη του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών και 79 ασκούμενοι/ες δικηγόροι Αθηνών. Το 61% περίπου δηλώνουν ότι έχουν υποστεί περιστατικό σεξουαλικής παρενόχλησης ή και βαρύτερης προσβολής της γενετήσιας ελευθερίας και αξιοπρέπειάς τους στο πλαίσιο της άσκησης των επαγγελματικών καθηκόντων τους ως δικηγόρων. Το 45% αναφέρουν ότι το περιστατικό συνέβη στο πλαίσιο σταθερής έμμισθης συνεργασίας με δικηγόρο, ενώ το 70% δηλώνουν ότι γνωρίζουν αντίστοιχο περιστατικό που αφορά άλλον/η συνάδελφο που υπέστη τέτοια συμπεριφορά στο πλαίσιο έμμισθης συνεργασίας με δικηγόρο. Η πλειοψηφία των δραστών αναφέρεται ότι ήταν εργοδότες-δικηγόροι.

Η χρήση σεξιστικής γλώσσας/λεκτική υποτίμηση και η σεξουαλική παρενόχληση αποτελούν την πλειοψηφία των αναφερόμενων περιστατικών, τα οποία τοποθετούνται χρονικά στην περίοδο των τελευταίων πέντε ετών σε ποσοστό 57%. Είναι χαρακτηριστικό ότι ποσοστό άνω του 80% δηλώνουν ότι δεν θα αισθάνονταν ασφαλείς να καταγγείλουν τέτοιο περιστατικό είτε στο Πειθαρχικό όργανο του Δικηγορικού Συλλόγου, είτε στην Αστυνομία. Μόλις 2,3% των περιπτώσεων έχουν καταγγελθεί σε κάποια Αρχή και στο 1% των περιπτώσεων υπήρξε καταλογισμός πειθαρχικής και ποινικής ευθύνης στον δράστη.

Στην ερώτηση για τους ανασταλτικούς παράγοντες που εμπόδισαν τα θύματα να προβούν σε καταγγελία, οι απαντήσεις είναι μοιρασμένες, με επικρατέστερους τον φόβο για το πώς θα επηρέαζε η καταγγελία την επαγγελματική εξέλιξη του θύματος, την έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων, το ενδεχόμενο της μήνυσης του δράστη για συκοφαντική δυσφήμηση ή ψευδή καταμήνυση και τον φόβο στιγματισμού. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες οι απόψεις που εκφράστηκαν μέχρι τώρα στην τελευταία ερώτηση του ερωτηματολογίου για τη δημιουργία ασφαλούς πλαισίου ώστε να ενθαρρυνθούν οι καταγγελίες για τέτοια περιστατικά. Οι περισσότερες προτάσεις αφορούν τη λειτουργία του Πειθαρχικού οργάνου του ΔΣΑ ή και πρόταση για σύσταση άλλου οργάνου ειδικά για τέτοιες καταγγελίες, αλλά και τον έλεγχο των εργασιακών συνθηκών των δικηγόρων-εμμίσθων συνεργατών.

Ως «Εναλλακτική Παρέμβαση» θεωρούμε ότι:

– απαραίτητη προϋπόθεση δημιουργίας ενός «ασφαλούς» χώρου για να αναφέρουν/καταγγέλλουν τα θύματα σεξιστικών συμπεριφορών και σεξουαλικών παρενοχλήσεων είναι η έκφραση ουσιαστικής διάθεσης από τον ΔΣΑ να λάβει τα κατάλληλα μέτρα για την υποδοχή και εξέταση τέτοιων καταγγελιών, με σεβασμό στα δικαιώματα των θυμάτων και τήρηση των σχετικών διαδικαστικών εγγυήσεων.

– οι σεξιστικές συμπεριφορές είναι μέρος των εργασιακών συνθηκών των εμμίσθων δικηγόρων, των συνεργατών και των ασκουμένων, οι οποίες μέχρι σήμερα ούτε ελέγχονται ούτε με κάποιο τρόπο διασφαλίζεται η τήρηση του Κώδικα Δικηγόρων και της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας από τον ΔΣΑ. Η ευθύνη λοιπόν του Συλλόγου για την τήρηση των υποχρεώσεων των τύποις ή ουσία εργοδοτών, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προστασία των συναδέλφων/φισσών από τέτοιες συμπεριφορές.

– Η δημιουργία ασφαλούς χώρου συμπεριλαμβάνει την αποφυγή χρήσης σεξιστικής γλώσσας από τα ίδια τα θεσμικά όργανα του συλλόγου και την συμπερίληψη της έμφυλης οπτικής σε όλες τις παρεμβάσεις, του, μη εξαιρουμένων των μέτρων προστασίας των μητέρων και εγκύων συναδελφισσών και ασκουμένων.

– Ανάληψη πρωτοβουλίας από τα θεσμικά μας όργανα για τη ρητή πρόβλεψη των σεξιστικών συμπεριφορών και των έμφυλων διακρίσεων ως αντιδεοντολογικών.

– Οι πειθαρχικές διαδικασίες πρέπει να αναμορφωθούν κατά τρόπο που να είναι «φιλικές» στην υποδοχή τέτοιων καταγγελιών, τόσο από πλευράς διαδικασίας όσο και από άποψη ουσιαστικής εξέτασής τους.

– Ο ΔΣΑ πρέπει να αρθρώσει δημόσιο λόγο κατά της έμφυλης βίας και των έμφυλων διακρίσεων, που πλήττουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και τροφοδοτούν την κουλτούρα του βιασμού.

Δείτε αναλυτικά τα γραφήματα και τα συνολικά αποτελέσματα της έρευνας εδώ.