Έχουν αρμοδιότητα τα ελληνικά ποινικά δικαστήρια για το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου; – Η απόφαση του Αρείου Πάγου και άλλες αποφάσεις

Με τους 9 φερόμενους διακινητές για το τραγικό ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου να έλαβαν νέα προθεσμία για να απολογηθούν την Τρίτη 20 Ιουνίου, το μείζον ερώτημα που φαίνεται να ανακύπτει είναι κατά πόσο οι ελληνικές δικαστικές αρχές ακόμη και στην περίπτωση που ανακριτής και εισαγγελέας τους κρίνουν προφυλακιστέους, θα μπορέσουν να προχωρήσουν στην εκδίκαση της υπόθεσης.

Και σύμφωνα με τη νομολογία αποκαλύπτεται αναρμοδιότητα των ελληνικών δικαστηρίων. Πλέον ενδεικτική είναι απόφαση του Αρείου Πάγου για αντίστοιχη υπόθεση του 2014 ανοικτά της Κρήτης, με 586 μετανάστες που είχαν διασωθεί σε διεθνή ύδατα από τις ελληνικές αρχές.

Μόλις προ 24ωρων αναρμόδια δήλωσαν τα ελληνικά Δικαστήρια να δικάσουν 12 διακινητές που μετέφεραν 130 μετανάστες. Σε αμφότερες υποθέσεις προέκυψε ότι οι συλλήψεις έγιναν σε διεθνή ύδατα.

Ειδικότερα, όπως έγραψε το dikastiko.gr, αναρμόδιο να εκδικάσει δύο σοβαρές υποθέσεις διακίνησης μεταναστών έκρινε εαυτό το Τριμελές Εφετείο Δωδεκανήσου επί κακουργημάτων καθώς σε αμφότερες προέκυψε ότι οι συλλήψεις έγιναν σε διεθνή ύδατα.

Στην πρώτη υπόθεση κατηγορούμενοι ήταν 6 Λιβανέζοι, προσωρινά κρατούμενοι στις φυλακές της Κω, για συγκρότηση και ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, μεταφορά από το εξωτερικό στην Ελλάδα πολιτών τρίτων χωρών, συνέργεια στην πράξη αυτή και παράνομη είσοδο στην χώρα.

Οι κατηγορούμενοι εντοπίστηκαν την 28η Ιουνίου 2023 νοτιοανατολικά της Κρήτης και μεταφέρθηκαν σε επιχείρηση διάσωσης έξω από τον λιμένα της περιοχής Καμάρι της Κω. Μετέφεραν 14 μετανάστες από την Τρίπολη με σκοπό να τους οδηγήσουν στην Ιταλία.

H δεύτερη περίπτωση αφορά σε 6 ομοεθνείς των ανωτέρω, προσωρινά κρατούμενους στις φυλακές Κω και Αυλώνας για μεταφορά μεταναστών και άμεση συνέργεια στην πράξη αυτή. Την 6η Αυγούστου 2022 και περί ώρα 07:50 μετέφεραν 116 μετανάστες από τον Λίβανο με προορισμό ομοίως την Ιταλία.

Eurokinissi

Κωνσταντίνος Γώγος: Το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου μας φέρνει ενώπιον του ποινικού μας κόσμου

«Η τραγωδία ανοιχτά της Πύλου, στα διεθνή ύδατα, όπως προκύπτει από τα σχετικά δημοσιεύματα, μας φέρνει αντιμέτωπους στον ποινικό μας κόσμο για μία σύντομη αναφορά στα ζητήματα,  που αφορούν τα πολύ αρχικά άρθρα του Ποινικού Κώδικα και συγκεκριμένα αυτά που αναφέρονται στα τοπικά όρια ισχύος των ποινικών νόμων» τονίζει ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Γώγος, επισημαίνοντας πως με αφορμή την πρόσφατης υπόθεση πλέον «γεννάται το ερώτημα κατά πόσο τα Ελληνικά Δικαστήρια έχουν αρμοδιότητα για το ποινικό αδίκημα της παράνομης λαθρομετανάστευσης, της εγκληματικής οργάνωσης κτλ που όπως φαίνεται από τα δημοσιεύματα αποτελεί το κατηγορητήριο».

Και αναρωτιέται: «Γεννάται εύλογα επομένως το ερώτημα τι θα κρίνουν τα Ελληνικά Δικαστήρια στην υπόθεση με το ναυάγιο στα διεθνή ύδατα ανοιχτά της Πύλου, με δεδομένο το συγκεκριμένο νομολογιακό προηγούμενο;;;», παραπέμποντας όχι μόνον στις πρόσφατες αποφάσεις κατώτερων δικαστηρίων αλλά και σε εκείνην του Αρείου Πάγου που αφορούσε τη διάσωση 586 μεταναστών και προσφύγων έξω από την Κρήτη σε διεθνή επίσης χωρικά ύδατα σχετικά με την αδυναμία εκδίκασης της υπόθεσης από εγχώρια Δικαστήρια.

dikastiko.gr

Ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου: Τι έλεγε η απόφαση του Άρειου Πάγου

Ειδικότερα, με αφορμή απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Ανατολικής Κρήτης, το Ανώτατο Δικαστήριο με την υπ’ αριθμό όριζε:

“Οι κατηγορούμενοι, στις 25-11-2014, στην …, ενεργώντας από κοινού, με συναπόφαση και με κοινό δόλο, μετέφεραν με πλωτό μέσο από το εξωτερικό στην Ελληνική επικράτεια υπηκόους τρίτων χωρών, που δεν είχαν δικαίωμα εισόδου στο ελληνικό έδαφος, με τρόπο, ώστε από την πράξη τους μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, την πράξη δε αυτή τέλεσαν εκ κερδοσκοπίας και κατ’ επάγγελμα.

Ειδικότερα, στον παραπάνω τόπο και χρόνο περί ώρα 02:30 πμ σε απόσταση τριάντα (30) ναυτικών μιλίων νοτιοανατολικά της Νήσου Κρήτης, στο θαλάσσιο στίγμα …’ , μετέφεραν, ο μεν 3ος κατηγορούμενος κάτοικος …, ως Κυβερνήτης, οι δε λοιποί κατηγορούμενοι (1ος, 2ος, 4ος και 5ος) ως μέλη πληρώματος του Φ/Γ πλοίου με τα στοιχεία “…”, σημαίας … ολικού μήκους περίπου 77 μέτρων, τους αναφερόμενους στο διατακτικό πεντακόσιους ογδόντα έξι (586) υπηκόους τρίτων χωρών που δεν είχαν δικαίωμα εισόδου στην Ελλάδα. Τους παραπάνω υπηκόους τρίτων χωρών που μετέφεραν παράνομα στην Ελλάδα, δηλαδή χωρίς τις νόμιμες διατυπώσεις και χωρίς να υποβληθούν στον έλεγχο, που προβλέπεται στο άρθρο 5 του Ν. 3386/2005, στερούμενοι ταξιδιωτικών εγγράφων και νόμιμων θεωρήσεων εισόδου, γεγονός που οι κατηγορούμενοι γνώριζαν, παρέλαβαν ύστερα από συνεννόηση με τον Κούρδο υπήκοο Β. F. F. αλσ, από τα παράλια της Τουρκίας, την 13-11-2014 με προορισμό την Ιταλία.

Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς είχαν “στοιβάξει” τους αλλοδαπούς στο αμπάρι του πλοίου, και τους παρείχαν ελάχιστη τροφή και νερό. Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς είχαν συνεχή τηλεφωνική επικοινωνία με άγνωστο άτομο, το οποίο αποκαλούσαν “Π.“, σχετικά με την παραλαβή και την μεταφορά των λαθρομεταναστών.

Ενήργησαν δε την προαναφερόμενη μεταφορά κατά τρόπο που μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο και ειδικότερα επιβίβασαν τους προαναφερόμενους αλλοδαπούς στο αμπάρι του πλοίου, με ανεπαρκή χωρητικότητα για ένα τόσο μεγάλο αριθμό ανθρώπων, με ανεπαρκή αερισμό και χωρίς να τους παρέχουν αρκετή τροφή και νερό, από την έλλειψη δε επαρκούς οξυγόνου και την αδυναμία αερισμού του χώρου (αμπαριού), σε συνδυασμό με την ανεπαρκή χωρητικότητα, μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, που συνίστατο στην πιθανότητα ασθένειας των μεταφερομένων, δεδομένου ότι η απόσταση την οποία επρόκειτο να διανύσουν από τις τουρκικές ακτές μέχρι τον τελικό προορισμό, δηλαδή την Ιταλία, ήταν πολύ μεγάλη.

Περαιτέρω υπήρχε κίνδυνος για άνθρωπο, κυρίως, διότι το πλοίο δεν ήταν αξιόπλοο και δεν είχε τη απαιτούμενη χωρητικότητα και καλή κατάσταση ώστε να μεταφέρει τόσα πολλά άτομα, δεν έφερε βοηθητικές βάρκες, ούτε οποιαδήποτε σωστικό μέσα, ούτε κατάλληλο φωτισμό, γεγονότα από τα οποία μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, που συνίσταται στην πιθανότητα ναυαγίου του ως άνω πλωτού μέσου και πνιγμού των μεταφερομένων.

Τη μεταφορά των αλλοδαπών-υπηκόων τρίτων χωρών ενήργησαν κατ’ επάγγελμα, έχοντας διαμορφώσει κατάλληλη υποδομή, με πρόθεση επανειλημμένης τέλεσης, μετά από συστηματική οργάνωση, άμεση συνεργασία και σχεδιασμό κοινής επιχείρησης μεταφοράς των παραπάνω λαθρομεταναστών στην Ελλάδα, με σκοπό τον πορισμό εισοδήματος, αφού οι παραπάνω αλλοδαποί κατέβαλαν ο καθένας στον παραπάνω αναφερόμενο Κούρδο υπήκοο, Β. F. F. το χρηματικό ποσό των 5.000-7.000€, μέρος τον οποίον θα λάμβαναν οι κατηγορούμενοι”.

Με αυτά που δέχθηκε το δικαστήριο, δεν διέλαβε στην προσβαλλόμενη απόφασή του την απαιτούμενη από τις ανωτέρω διατάξεις του Συντάγματος και του ΚΠΔ ειδική και εμπεριστατωμένη, αφού δεν εκθέτει με σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά, τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία αποδείχθηκαν από την ακροαματική διαδικασία και συγκροτούν την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση της πιο πάνω πράξης για την οποία καταδικάστηκαν οι αναιρεσείοντες.

Ειδικότερα, ενώ η απόφαση δέχθηκε ότι το πλοίο που μετέφερε τους λαθρομετανάστες καταλήφθηκε νοτίως των ακτών της Κρήτης (σε απόσταση 30 ναυτικών μιλίων), με προορισμό την Ιταλία ήτοι στα Διεθνή Χωρικά Ύδατα, εν τούτοις, δέχθηκε, παράλληλα, κατά τρόπο αντιφατικό, ότι οι αναιρεσείοντες μετέφεραν με το πλοίο τους λαθρομετανάστες στην Ελληνική Επικράτεια και ειδικότερα, στην … της Κρήτης. Ταυτόχρονα, από την επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας, για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου, προκύπτει ότι το παραπάνω πλοίο υπέστη βλάβη και ρυμουλκήθηκε στην Κρήτη από Ελληνικό Πολεμικό Πλοίο, ενώ, είναι γνωστό, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες νομικές διατάξεις, ότι τα Ελληνικά χωρικά ύδατα είναι έξι (6) ναυτικά μίλια και κατά συνέπεια, η μεταφορά λαθρομεταναστών εκτός Ελληνικών Χωρικών Υδάτων δεν υπάγεται στην Ελληνική Ποινική δικαιοδοσία.

Επομένως, είναι βάσιμος ο μοναδικός λόγος αναίρεσης από το άρθρο 510 §1 στοιχ. Δ’ του ΚΠΔ, για έλλειψη αιτιολογίας. Κατόπιν αυτών, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν (ΚΠΔ 519).

Ολόκληρο το άρθρο του ποινικολόγου Κωνσταντίνου Γώγου έχει ως εξής: 

Διεθνή Ύδατα και αρμοδιότητα Ελληνικών Ποινικών Δικαστηρίων – Τι έχει κρίνει σε άλλη περίπτωση ο Άρειος Πάγος

Η τραγωδία ανοιχτά της Πύλου, στα διεθνή ύδατα, όπως προκύπτει από τα σχετικά δημοσιεύματα, μας φέρνει αντιμέτωπους στον ποινικό μας κόσμο για μία σύντομη αναφορά στα ζητήματα,  που αφορούν τα πολύ αρχικά άρθρα του Ποινικού Κώδικα και συγκεκριμένα αυτά που αναφέρονται στα τοπικά όρια ισχύος των ποινικών νόμων.

Αρχικά ισχύει ο γενικός κανόνας του άρθρου 5 ΠΚ όπου για όσα εγκλήματα τελέστηκαν στην Ελληνική Επικράτεια αρμοδιότητα έχουν τα ποινικά δικαστήρια. Σε αυτό τον αρχικό κανόνα εξαιρέσεις αποτελούν οι περιπτώσεις τέλεσης αδικήματος από Έλληνα στο εξωτερικό ή τέλεσης αδικήματος κατά Έλληνα στο εξωτερικό.

Τι γίνεται όμως για τα εγκλήματα που τελέστηκαν στην αλλοδαπή από αλλοδαπούς;

 Εδώ αρχικά με βάση τη λογική φαντάζει μη σύννομο να έχουν αρμοδιότητα τα Ελληνικά Δικαστήρια. Ωστόσο, ο κανόνας του άρθρου 8 ΠΚ, επιτρέπει στα Ελληνικά Ποινικά Δικαστήρια να επιληφθούν υποθέσεις για συγκεκριμένα αδικήματα.

Συγκεκριμένα το άρθρο 8 ΠΚ αναφέρει:

Οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται σε ημεδαπούς και αλλοδαπούς, ανεξάρτητα από τους νόμους του τόπου τέλεσης, για τις εξής πράξεις που τελέστηκαν στην αλλοδαπή: α) εσχάτη προδοσία ή προσβολές της διεθνούς υπόστασης της Χώρας σε βάρος του ελληνικού κράτους, β) εγκλήματα που αφορούν τη στρατιωτική υπηρεσία και την υποχρέωση στράτευσης στην Ελλάδα, γ) αξιόποινη πράξη που τέλεσαν ως υπάλληλοι του ελληνικού κράτους, ή οργάνου ή οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει την έδρα του στην Ελλάδα, δ) πράξη που στρέφεται εναντίον υπαλλήλου του ελληνικού κράτους ή Έλληνα υπαλλήλου οργάνου ή οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή απευθύνεται προς αυτούς, εφόσον τελείται κατά την άσκηση της υπηρεσίας τους ή σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων τους, ε) ψευδή κατάθεση σε διαδικασία που εκκρεμεί στις ελληνικές αρχές, στ) τρομοκρατικές πράξεις, ζ) πειρατεία, η) εγκλήματα σχετικά με το νόμισμα και τα μέσα πληρωμής πλην των μετρητών, θ) παράνομη εμπορία ναρκωτικών, ι) εμπορία ανθρώπων, ια) κάθε άλλο έγκλημα, για το οποίο ειδικές διατάξεις ή διεθνείς συμβάσεις υπογραμμένες και επικυρωμένες από το ελληνικό κράτος προβλέπουν την εφαρμογή των ελληνικών ποινικών νόμων.

Επί της πρόσφατης υπόθεσης τώρα ανοιχτά της Πύλου γεννάται το ερώτημα κατά πόσο τα Ελληνικά Δικαστήρια έχουν αρμοδιότητα για το ποινικό αδίκημα της παράνομης λαθρομετανάστευσης, της εγκληματικής οργάνωσης κτλ που όπως φαίνεται από τα δημοσιεύματα αποτελεί το κατηγορητήριο.

Στο συγκεκριμένα ζήτημα φαίνεται πως έχει δώσει απάντηση σε προγενέστερο ανύποπτο χρόνο για άλλη υπόθεση ο Άρειος Πάγος.

Στην ΑΠ 2070/2017 ο Άρειος Πάγος έκρινε:

«…στον παραπάνω τόπο και χρόνο περί ώρα 02:30 πμ σε απόσταση τριάντα (30) ναυτικών μιλίων νοτιοανατολικά της Νήσου Κρήτης, στο θαλάσσιο στίγμα …’ , μετέφεραν, ο μεν 3ος κατηγορούμενος κάτοικος …, ως Κυβερνήτης, οι δε λοιποί κατηγορούμενοι (1ος, 2ος, 4ος και 5ος ) ως μέλη πληρώματος του Φ/Γ πλοίου με τα στοιχεία “…”, σημαίας … ολικού μήκους περίπου 77 μέτρων, τους αναφερόμενους στο διατακτικό πεντακόσιους ογδόντα έξι (586) υπηκόους τρίτων χωρών που δεν είχαν δικαίωμα εισόδου στην Ελλάδα…».

Στο ιστορικό δε της υποθέσεως αναφέρεται:

«Ενήργησαν δε την προαναφερόμενη μεταφορά κατά τρόπο που μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο και ειδικότερα επιβίβασαν τους προαναφερόμενους αλλοδαπούς στο αμπάρι του πλοίου, με ανεπαρκή χωρητικότητα για ένα τόσο μεγάλο αριθμό ανθρώπων, με ανεπαρκή αερισμό και χωρίς να τους παρέχουν αρκετή τροφή και νερό, από την έλλειψη δε επαρκούς οξυγόνου και την αδυναμία αερισμού του χώρου (αμπαριού), σε συνδυασμό με την ανεπαρκή χωρητικότητα, μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, που συνίστατο στην πιθανότητα ασθένειας των μεταφερομένων, δεδομένου ότι η απόσταση την οποία επρόκειτο να διανύσουν από τις τουρκικές ακτές μέχρι τον τελικό προορισμό, δηλαδή την Ιταλία, ήταν πολύ μεγάλη. Περαιτέρω υπήρχε κίνδυνος για άνθρωπο, κυρίως, διότι το πλοίο δεν ήταν αξιόπλοο και δεν είχε τη απαιτούμενη χωρητικότητα και καλή κατάσταση ώστε να μεταφέρει τόσα πολλά άτομα, δεν έφερε βοηθητικές βάρκες, ούτε οποιαδήποτε σωστικό μέσα, ούτε κατάλληλο φωτισμό, γεγονότα από τα οποία μπορούσε να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, που συνίσταται στην πιθανότητα ναυαγίου του ως άνω πλωτού μέσου και πνιγμού των μεταφερομένων. Τη μεταφορά των αλλοδαπών-υπηκόων τρίτων χωρών ενήργησαν κατ’ επάγγελμα, έχοντας διαμορφώσει κατάλληλη υποδομή, με πρόθεση επανειλημμένης τέλεσης, μετά από συστηματική οργάνωση, άμεση συνεργασία και σχεδιασμό κοινής επιχείρησης μεταφοράς των παραπάνω λαθρομεταναστών στην Ελλάδα, με σκοπό τον πορισμό εισοδήματος, αφού οι παραπάνω αλλοδαποί κατέβαλαν ο καθένας στον παραπάνω αναφερόμενο Κούρδο υπήκοο, Β. F. F. αλσ, το χρηματικό ποσό των 5.000- 7.000 ευρώ, μέρος τον οποίον θα λάμβαναν οι κατηγορούμενοι”.

Εν τέλεια ο Άρειος Πάγος κατέληξε ότι:

«….ενώ η απόφαση δέχθηκε ότι το πλοίο που μετέφερε τους λαθρομετανάστες καταλήφθηκε νοτίως των ακτών της Κρήτης (σε απόσταση 30 ναυτικών μιλίων), με προορισμό την Ιταλία ήτοι στα Διεθνή Χωρικά Ύδατα, εν τούτοις, δέχθηκε, παράλληλα, κατά τρόπο αντιφατικό, ότι οι αναιρεσείοντες μετέφεραν με το πλοίο τους λαθρομετανάστες στην Ελληνική Επικράτεια και ειδικότερα, στην … της Κρήτης. Ταυτόχρονα, από την επισκόπηση των εγγράφων της δικογραφίας, για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου, προκύπτει ότι το παραπάνω πλοίο υπέστη βλάβη και ρυμουλκήθηκε στην Κρήτη από Ελληνικό Πολεμικό Πλοίο, ενώ, είναι γνωστό, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες νομικές διατάξεις, ότι τα Ελληνικά χωρικά ύδατα είναι έξι (6) ναυτικά μίλια και κατά συνέπεια, η μεταφορά λαθρομεταναστών εκτός Ελληνικών Χωρικών Υδάτων δεν υπάγεται στην Ελληνική Ποινική δικαιοδοσία. Επομένως, είναι βάσιμος ο μοναδικός λόγος αναίρεσης από το άρθρο 510 §1 στοιχ. Δ’ του ΚΠΔ, για έλλειψη αιτιολογίας. Κατόπιν αυτών, πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και να παραπεμφθεί η υπόθεση για νέα συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από άλλους δικαστές εκτός από εκείνους που δίκασαν (ΚΠΔ 519)».

Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι η υπόθεση αναιρέθηκε εξαιτίας του ανωτέρω σκεπτικού και στην μετ’ αναίρεση εκδίκαση της υπόθεσης έπαυσε η Ποινική Δίωξη λόγω αναρμοδιότητας των Ελληνικών Ποινικών Δικαστηρίων.

Γεννάται εύλογα επομένως το ερώτημα τι θα κρίνουν τα Ελληνικά Δικαστήρια στην υπόθεση στα διεθνή ύδατα ανοιχτά της Πύλου, με δεδομένο το συγκεκριμένο νομολογιακό προηγούμενο;;;

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr