ΕΔΔΑ: Ακόμα και συνδεόμενοι με τρομοκρατικές οργανώσεις δεν απελαύνονται όταν κινδυνεύει η ζωή τους

Την ώρα που το μεταναστευτικό-προσφυγικό βρίσκεται σε έξαρση , και ο φόβος των κρατών για τρομοκράτες που «κρύβονται» πίσω από αυτούς μεγαλώνει, το Ευρωπαικό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) βάζει «φρένο» σε απελάσεις ακόμη και συνδεόμενων με τρομοκρατικές οργανώσεις εάν υπάρχει απειλή ζωής.

Στο Δικαστήριο είχαν προσφύγει 4 κινέζοι υπήκοοι μουσουλμάνοι Uighur από το Xinjiang, αυτόνομη Περιφέρεια της Uighur στην Κίνα, στους οποίους η Βουλγαρία αρνήθηκε να χορηγήσει άσυλο.

Οι προσφεύγοντες έφτασαν στη Βουλγαρία τον Ιούλιο του 2017 από την Τουρκία, όπου ζούσαν εκ τότε, φεύγοντας από την Κίνα σε διάφορες ημερομηνίες μεταξύ του 2013 και του 2015. Οι προσφεύγοντες υπέβαλαν αίτηση ασύλου, αλλά ο Οργανισμός του κράτους για τους πρόσφυγες απέρριψε τις αιτήσεις τους τον Δεκέμβριο του 2017, αποφάσεις τις οποίες το Διοικητικό Δικαστήριο του Haskovo επικύρωσε τον Ιανουάριο του 2018.

Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι προσφεύγοντες δεν είχαν αποδείξει ότι είχαν διωχθεί από την χώρα καταγωγής, κατά την έννοια του νόμου περί ασύλου και προσφύγων, ή ότι διατρέχουν κίνδυνο τέτοιας δίωξης. Οι προσφεύγοντες είχαν επίσης προβεί σε υποθέσεις σχετικά με τον κίνδυνο που αντιμετώπιζαν, με βάση τα ευρέως γνωστά γεγονότα σχετικά με την κατάσταση στην περιοχή από την οποία κατάγονταν. Δεν είχε αποδειχθεί ότι οποιαδήποτε προβλήματα που είχαν οι προσφεύγοντες με τις αρχές πριν εγκαταλείψουν την Κίνα οφειλόταν στην εθνικότητα ή θρησκεία τους.

Παράλληλα, ο επικεφαλής της κρατικής υπηρεσίας εθνικής ασφάλειας τον Ιανουάριο του 2018 διέταξε την απέλαση των προσφευγόντων για λόγους εθνικής ασφάλειας. Οι προσφυγές του κατά εν λόγω αποφάσεων απορρίφθηκαν από το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο τον Μάιο του 2019. Στις αποφάσεις που ελήφθησαν σχετικά με τον δεύτερο, τον τρίτο και τον τέταρτο προσφεύγοντα, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κρατική υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας είχε πειστικά αποδείξει ότι μπορούσαν να αποτελούν απειλή για την εθνική ασφάλεια της Βουλγαρίας λόγω, μεταξύ άλλων, των σχέσεων τους με το Ανατολικό Ισλαμικό Κίνημα του Τουρκμενιστάν (ETIM), το οποίο θεωρήθηκε ως τρομοκρατική ομάδα.

Το Παγκόσμιο Συνέδριο του Uighur, η Διεθνής Οργάνωσης του Uighur για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Διεθνής Αμνηστία και πολλά μέρη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ζήτησαν από τη Βουλγαρία να μην απομακρυνθούν οι προσφεύγοντες.

Τον Ιανουάριο του 2018, το Δικαστήριο υπέδειξε στη βουλγαρική κυβέρνηση ότι οι προσφεύγοντες δεν έπρεπε νε απελαθούν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του Δικαστηρίου.

Βασιζόμενοι ιδίως στο άρθρο 2 (δικαίωμα στη ζωή) και στο άρθρο 3 (απαγόρευση βασανιστηρίων και απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) οι προσφεύγοντες παραπονέθηκαν ότι εάν επέστρεφαν στην Κίνα θα αντιμετώπιζαν δίωξη, κακομεταχείριση και αυθαίρετη κράτηση, διατρέχοντας και τον κίνδυνο ακόμη και να εκτελεσθούν.

Η απόφαση

Το ΕΔΔΑ επισημαίνει καταρχάς ότι έχει επίγνωση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα κράτη για την προστασία των πληθυσμών τους από την τρομοκρατική βία, η οποία συνιστά από μόνη της σοβαρή απειλή για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Συνεπώς, θεωρεί θεμιτό τα συμβαλλόμενα κράτη να υιοθετήσουν αυστηρή στάση εναντίον εκείνων που συμμετέχουν σε τρομοκρατικές ενέργειες, τις οποίες δεν μπορεί να δεχτεί σε καμία περίπτωση. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στο σκεπτικό της απόφασης, «ακόμη και όταν, όπως στην προκειμένη περίπτωση, ένα πρόσωπο θεωρείται ότι έχει διασυνδέσεις με τρομοκρατικές οργανώσεις, η σύμβαση απαγορεύει σε απόλυτους αριθμούς βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία. Επομένως, όταν υπάρχουν ουσιαστικοί λόγοι που αποδεικνύουν ότι ένας πολίτης θα αντιμετώπιζε πραγματικό κίνδυνο να υποβληθεί σε μεταχείριση αντίθετη προς το άρθρο 3 εάν μετακινηθεί σε άλλο κράτος, η ευθύνη του συμβαλλομένου κράτους να τον προστατεύσει από τη μεταχείριση αυτή, είναι σχετική με την απέλαση ή την έκδοση. Οι ισχυρισμοί των προσφευγόντων σχετικά με τον κίνδυνο που θα αντιμετώπιζαν εξετάστηκαν σε εθνικό επίπεδο κατά τη διαδικασία του νόμου περί ασύλου και προσφύγων. Οι εθνικές αρχές – ο οργανισμός για τους πρόσφυγες και το διοικητικό δικαστήριο – διαπίστωσαν ότι δεν αποδείχθηκε τέτοιος κίνδυνος: οι προσφεύγοντες δεν απέδειξαν ότι έπρεπε να εγκαταλείψουν την Κίνα λόγω διώξεων λόγω της εθνικότητας ή της θρησκείας τους, ότι είχαν λάβει εκπαίδευση και είχαν διάγει κανονική ζωή, αλλά είχαν παραβιάσει το νόμο. Οι κινεζικές αρχές διενεργούσαν αντιτρομοκρατική δράση ως απάντηση στη βία των αυτονομιστών του Uighur Ωστόσο, στις μεταγενέστερες διαδικασίες που αφορούσαν άμεσα την επαναπροώθηση των προσφευγόντων, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο δεν εξέτασε τους ισχυρισμούς τους ότι αντιμετώπισαν κίνδυνο κακομεταχείρισης σε περίπτωση απέλασης. Υπό τις συνθήκες αυτές, το Δικαστήριο καλείται να εκτιμήσει την κατάσταση στη χώρα υποδοχής και τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι προσφεύγοντες υπό το πρίσμα των απαιτήσεων των άρθρων 2 και 3, λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των στοιχείων που έχουν υποβληθεί ενώπιόν του.

Οι σχετικές πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση στο XUAR δείχνουν ότι οι κινεζικές αρχές προχώρησαν στην κράτηση εκατοντάδων χιλιάδων ή ακόμη και εκατομμυρίων Uighur σε «στρατόπεδα εκπαίδευσης», όπου έχουν αναφερθεί περιπτώσεις κακομεταχείρισης και βασανιστηρίων των κρατουμένων. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, ορισμένοι κρατούμενοι έχουν ακόμη δολοφονηθεί από αξιωματούχους ασφαλείας

Είναι σημαντικό το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις βουλγαρικές αρχές, πριν από την άφιξή τους στη Βουλγαρία, οι υποψήφιοι είχαν υποβληθεί σε εκπαίδευση για το Ισλαμικό Κίνημα του Ανατολικού Τουρκμενιστάν – το οποίο, σύμφωνα με τις ίδιες αρχές, είναι μια αυτονομιστική οργάνωση που δραστηριοποιείται στη Δυτική Κίνα και που θεωρείται από την κινεζική κυβέρνηση ως τρομοκρατική οργάνωση.

Αναφέρεται επιπλέον ότι πολλοί Uighur που επέστρεψαν στην Κίνα μετά την αποχώρησή τους ή που αναγκάστηκαν να επαναπατριστούν, έχουν συλληφθεί σε «στρατόπεδα εκπαίδευσης» ή αντιμετωπίζουν διαφορετικά τον κίνδυνο φυλάκισης και κακομεταχείρισης. Το Υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου θεώρησε ότι οι Uighur από το XUAR που θα μπορούσαν να αποδείξουν ότι, όταν επέστρεφαν στην Κίνα, θα εγκλειστούν σε τέτοιο στρατόπεδο να «κινδυνεύουν να υποστούν δίωξη ή / και σοβαρή βλάβη». Επιπλέον, το Παρατηρητήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανέφερε το παράδειγμα ενός ισλαμικού μελετητή, ο οποίος είχε καταδικαστεί σε κάθειρξη δέκα ετών μετά την επιστροφή του στο XUAR, και η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε σχετικά με παρόμοια περίπτωση γυναίκας του Uighur που φυλακίστηκε μετά από δίκη κεκλεισμένων των θυρών. Στην επιστολή της το Δεκέμβριο του 2017 προς τις βουλγαρικές αρχές, ο τελευταίος οργανισμός δήλωσε επίσης ότι πολλοί Uighur που είχαν επιστραφεί βίαια στο XUAR είχαν «κρατηθεί, σύμφωνα με βάσιμες πληροφορίες και σε ορισμένες περιπτώσεις καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν». Η Διεθνής Αμνηστία ανέφερε επίσης την περίπτωση έξι XUAR που, αφού επέστρεψαν από την Τουρκία, είχαν φυλακιστεί με αόριστες κατηγορίες. Υπήρχαν επίσης αναφορές για άτομα που είχαν επιστρέψει στο XUAR και είχαν εξαφανιστεί ή είχαν πεθάνει μετά την τοποθέτησή τους σε «στρατόπεδα εκπαίδευσης».

Τον Αύγουστο του 2018, η CERD, όργανο των Ηνωμένων Εθνών, εξέφρασε επίσης την ανησυχία της για την τύχη των φοιτητών του Uighur, των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο που επέστρεψαν ακούσια στην Κίνα και παρότρυνε την κινεζική κυβέρνηση να αποκαλύψει την τοποθεσία και το καθεστώς των ανθρώπων αυτών.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, υπό το πρίσμα των πληροφοριών σχετικά με τη γενική κατάσταση της XUAR και την ατομική κατάσταση των προσφευγόντων, το Δικαστήριο βρίσκει ουσιαστικούς λόγους να πιστεύει ότι οι προσφεύγοντες θα βρισκόταν σε πραγματικό κίνδυνο αυθαίρετης κράτησης και φυλάκισης, κακομεταχείρισης ή ακόμη και θανάτου, εάν απελαύνονταν στη χώρα καταγωγής τους.

Το Δικαστήριο θα πρέπει επομένως να εξετάσει εάν υφίστανται αποτελεσματικές εγγυήσεις που προστατεύουν τους προσφεύγοντες από την αυθαίρετη επαναπροώθηση από τις βουλγαρικές αρχές στην Κίνα, είτε άμεση είτε έμμεση (βλέπε MSS κατά Βελγίου και Ελλάδας [Τμήμα Ευρείας Σύνθεσης], αριθ. 30696/09, § 286, ΕΣΔΑ 2011).

Καμία χώρα προορισμού δεν αναφέρθηκε στις αρχικές αποφάσεις για τον επαναπατρισμό των προσφευγόντων, οι οποίες απλώς επανέλαβαν τον τύπο βάσει του νόμου περί αλλοδαπών – «χώρα προέλευσης, χώρα διαμετακόμισης ή τρίτη χώρα».

Ούτε οι αποφάσεις απέλασης εναντίον των προσφευγόντων δείχνουν χώρα προορισμού.

Το Δικαστήριο διαπιστώνει τις παραπάνω σκέψεις σχετικά με την εφαρμογή των αποφάσεων απέλασης εξίσου έγκυρες στην προκειμένη περίπτωση και σημειώνει ότι η κυβέρνηση δεν έχει παράσχει πληροφορίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαφορετικό συμπέρασμα.

Κατά συνέπεια, δεν υπάρχουν ουσιαστικές εγγυήσεις, κατά την εφαρμογή των αποφάσεων επαναπατρισμού ή απέλασης εναντίον των προσφευγόντων, ότι δεν θα επαναπροωθηθούν στην Κίνα. Το Δικαστήριο έχει ήδη διαπιστώσει ότι οι προσφεύγοντες δεν μπορούσαν να επιστρέψουν με ασφάλεια στη χώρα καταγωγής τους, όπου υπήρχαν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουν ότι θα υποστούν αυθαίρετη κράτηση και κακομεταχείριση, και μάλιστα θα κινδύνευαν με θάνατο.

Συνεπώς, το Δικαστήριο καταλήγει ότι εάν εφαρμόζονταν οι αποφάσεις επαναπροώθησης των προσφευγόντων από τις Βουλγαρικές αρχές, θα υπήρχε παραβίαση του άρθρου 2 και 3 της Σύμβασης.»

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr