“Έμφραγμα” στις επαναπροωθήσεις αλλοδαπών – Μειώθηκαν κατά 15,6% το 2022, με τον αριθμό σε προαναχωρησιακά κέντρα και αστυνομικά τμήματα να είναι δυσανάλογα υψηλός

Καμπανάκι σημαίνει ο Συνήγορος του Πολίτη σχετικά με τις διαδικασίες για επαναπροωθήσεις αλλοδαπών, καθώς σε Ειδική Έκθεση για το 2022 καταγράφεται πως οι αναγκαστικές επιστροφές αλλοδαπών στις χώρες καταγωγής τους βαίνουν μειούμενες, ενώ ο αριθμός των διοικητικά κρατουμένων σε προαναχωρησιακά κέντρα και αστυνομικά τμήματα είναι δυσανάλογα υψηλός.

Παράλληλα, σημειώνει πως υπάρχει αυξητική τάση των αναφορών για παράνομες επαναπροωθήσεις που ο Μηχανισμός Αναφορών του FRONTEX διαβιβάζει στην ανεξάρτητη Αρχή και ενισχύει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη να θεσπίσουν ανεξάρτητους μηχανισμούς ελέγχου των συνόρων.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την Ειδική Έκθεση τα διαβιβασθέντα από την ΕΛ.ΑΣ στοιχεία εμφανίζουν τις αναγκαστικές επιστροφές μειωμένες κατά 15,6 % σε σχέση με το 2021. Συγκεκριμένα, το 2022 πραγματοποιήθηκαν 2.763 αναγκαστικές επιστροφές και απελάσεις, έναντι 3.276 αντίστοιχα το 2021.

eurokinissi

Στις αναγκαστικές επιστροφές συμπεριλαμβάνονται οι επανεισδοχές βάσει διμερών συμφωνιών με όμορες χώρες. Σε ποσοστό 75% οι αναγκαστικές επιστροφές και απελάσεις από τη χώρα αφορούν Αλβανούς. Σημειώνεται επίσης ότι οι επανεισδοχές πολιτών τρίτων χωρών από τη Λέσβο, βάσει της Κοινής Δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας, είχαν ανασταλεί από τον Μάρτιο του 2020 με επίκληση της πανδημίας.

Αντίστροφα, σχετική αύξηση εμφανίζεται στις εθελούσιες επιστροφές του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (3.065 το 2022 έναντι 2.737 πέρυσι) και στον αριθμό των επιστρεφομένων από την ΕΛ.ΑΣ στο πλαίσιο «οικειοθελούς αναχώρησης» (1.397 έναντι 1.000 πέρυσι).

Παράλληλα, η ανεξάρτητη Αρχή αναφέρει πως ο αριθμός των διοικητικά κρατουμένων σε προαναχωρησιακά κέντρα και αστυνομικά τμήματα είναι δυσανάλογα υψηλός (3.500 κρατούμενοι την 1/11/2022). «Η προβληματική πρακτική της κράτησης νεοεισερχομένων από ναυάγια στην Αμυγδαλέζα, που δεν είναι χώρος για παιδιά και οικογένειες, συνεχίστηκε για δεύτερη χρονιά» δηλώνει.

Επαναπροωθήσεις αλλοδαπών: Ζητήματα νομιμότητας από πρακτικές της διοίκησης

Ειδικότερα, το 2022 εξακολουθούν να ισχύουν δύο πρακτικές της διοίκησης, για τις οποίες ο Συνήγορος είχε επισημάνει ήδη στην έκθεσή του το 2021 ότι επηρεάζουν τους αριθμούς των διοικητικά κρατούμενων αλλοδαπών, ενώ εγείρουν και ζητήματα νομιμότητας:

* το φαινόμενο της κράτησης αλλοδαπών (λ.χ. Αφγανοί πολίτες) για τους οποίους δεν διαφαίνεται εύλογη προοπτική απομάκρυνσης, όπως επιτάσσει η Οδηγία Επιστροφών, και

* η κράτηση σε ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α. νεοεισερχομένων στη χώρα από ναυάγια αντί να οδηγούνται σε Κέντρα Πρώτης Υποδοχής, όπως επιτάσσει ο νόμος

Ανεξαρτήτως των στοιχείων, ο Συνήγορος παραπέμπει και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή όπου «τείνει να θέτει το κέντρο βάρους στις εθελούσιες αντί των αναγκαστικών επιστροφών, δεδομένου ότι οι αναγκαστικές επιστροφές χαρακτηρίζονται από μειωμένη αποτελεσματικότητα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο».

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat, το 2022 επιστράφηκαν συνολικά περίπου 96.800 αλλοδαποί ενώ εκδόθηκαν 422.400 αποφάσεις επιστροφής (κατά 23 % περισσότερες από το 2021) δηλαδή επιστράφηκαν λιγότεροι από 1 στους 4 και οι αναγκαστικές επιστροφές αντιστοιχούν στο 53% του συνόλου. Οι μεγαλύτερες εθνικές ομάδες των επιστρεφομένων το 2022 είναι πολίτες από την Αλβανία και τη Γεωργία και όχι από χώρες καταγωγής που σχετίζονται με τη λεγόμενη προσφυγική κρίση του 2015, ενώ οι Σύριοι καταλαμβάνουν την τρίτη θέση.

Οι αυτοψίες του Συνηγόρου και η συμμετοχή σε επιχειρήσεις

Κατά το 2022, τα μέλη της Ομάδας Επιστροφών του Συνηγόρου πραγματοποίησαν 11 συνολικά αυτοψίες ως εξής:

* στα Προαναχωρησιακά Κέντρα Κράτησης Αλλοδαπών (ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α.) Ταύρου, Αμυγδαλέζας, Ξάνθης, Δράμας και Ορεστιάδας (συνολικά 5 από τα εν λειτουργία ΠΡΟ.ΚΕ.Κ.Α.),

* στα κρατητήρια της Διεύθυνσης Αλλοδαπών Θεσσαλονίκης (Μενεμένη, 2 αυτοψίες),

* στα Τμήματα Διαχείρισης Μετανάστευσης (ΤΔΜ) Αγίου Αθανασίου Χαλκηδόνας και Θεσσαλονίκης (Κορδελιό),

* στα Τμήματα Συνοριακής Φύλαξης (ΤΣΦ) Τυχερού Έβρου και Ορεστιάδας (Νέο Χειμώνιο).

Ο Συνήγορος του Πολίτη, ασκώντας την ειδική αρμοδιότητα του εθνικού μηχανισμού εξωτερικού ελέγχου των αναγκαστικών επιστροφών, σύμφωνα με την σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/115/ΕΕ, μετείχε επίσης με στελέχη του στο σύνολο των αεροπορικών επιχειρήσεων επιστροφής, εθνικών και κοινών ευρωπαϊκών, που διοργάνωσε η ΕΛΑΣ το 2022, ήτοι σε 11 επιχειρήσεις προς το Πακιστάν, τη Γεωργία και το Μπαγκλαντές, ελέγχοντας φακέλους και διαδικασίες αλλά την ίδια τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων από πλευράς προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των επιστρεφομένων και σε συνεχή θεσμικό διάλογο με την ΕΛΑΣ για βελτιώσεις στην οργάνωση και τις διαδικασίες.

grafeiotypoy

Στο πλαίσιο αυτό και παρακολουθώντας τις διεργασίες αλλαγής του σχετικού ενωσιακού δικαίου βάσει και της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα Νέο Σύμφωνο για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, η ανεξάρτητη Αρχή επισημαίνει την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ένωση να καταλήξει σε πάγιες και λειτουργικές ρυθμίσεις για τις διαδικασίες ασύλου κι επιστροφών στα σύνορα και όχι σε ένα «δίκαιο της ανάγκης» που εγκυμονεί κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα.

Παράλληλα, η αυξητική τάση των αναφορών για παράνομες επαναπροωθήσεις που ο Μηχανισμός Αναφορών του FRONTEX διαβιβάζει στον Συνήγορο του Πολίτη, ενισχύει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη να θεσπίσουν ανεξάρτητους μηχανισμούς ελέγχου των συνόρων, με τις εγγυήσεις ανεξαρτησίας, τεχνογνωσίας και πρόσβασης σε κάθε στοιχείο και διαδικασία, σύμφωνα με τις αναλυτικές κατευθύνσεις του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ αλλά και του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr