“Φρένο” στην πρόσβαση αστυνομικών αρχών σε δεδομένα κινητού χωρίς άδεια Δικαστηρίου ή ανεξάρτητης Αρχής βάζει το Δικαστήριο της Ε.Ε.

«Μπορεί να συνιστά σοβαρή, ή ακόμη και ιδιαίτερα σοβαρή, επέμβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα του υποκειμένου των δεδομένων», αναφέρει.

NEWSROOM 05.10.2024 | 15:26

“Φρένο” στην πρόσβαση αστυνομικών αρχών σε δεδομένα κινητού χωρίς άδεια Δικαστηρίου ή ανεξάρτητης Αρχής βάζει το Δικαστήριο της Ε.Ε.

EUROKINISSI

DIKASTIKO.GR / ΕΙΔΗΣΗ / “Φρένο” στην πρόσβαση αστυνομικών αρχών σε δεδομένα κινητού χωρίς άδεια Δικαστηρίου ή ανεξάρτητης Αρχής βάζει το Δικαστήριο της Ε.Ε.

Πρόσβαση αστυνομίας σε δεδομένα κινητού: Απαραίτητη προϋπόθεση ορίζει το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) την προηγούμενη χορήγηση άδειας από Δικαστήριο ή ανεξάρτητη Αρχή για την πρόσβαση της αστυνομίας, κατά τη διάρκεια ποινικής έρευνας, στα προσωπικά δεδομένα που διατηρούνται σε κινητό τηλέφωνο καθώς σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να συνιστά σοβαρή, ή ακόμη και ιδιαίτερα σοβαρή, επέμβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα του υποκειμένου των δεδομένων.

Μόνη εξαίρεση κατά το ΔΕΕ αποτελεί «αν πρόκειται για δεόντως αιτιολογημένη περίπτωση επείγοντος», ενώ παράλληλα, σημειώνει πως πρέπει να διασφαλίζεται η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, πράγμα που απαιτεί να γίνεται στάθμιση όλων των κρίσιμων στοιχείων της εκάστοτε υπόθεσης.

Στο ΔΕΕ η υπόθεση έφτασε μετά από ερώτημα αυστριακού Δικαστηρίου, το οποίο είχε δεχθεί προσφυγή πολίτη για κατάσχεση του κινητού τηλεφώνου του. Ειδικότερα, αναφέρεται πως «η αυστριακή αστυνομία κατέσχεσε το κινητό τηλέφωνο του παραλήπτη ενός δέματος, αφού διαπίστωσε, κατά τη διάρκεια ελέγχου για τον εντοπισμό ναρκωτικών, ότι το δέμα περιείχε 85 γραμμάρια κάνναβης. Έπειτα, προσπάθησε μάταια να ξεκλειδώσει το κινητό τηλέφωνο προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση στα δεδομένα που περιέχονταν σε αυτό. Δεν διέθετε άδεια εισαγγελέα ή δικαστή, δεν κατέγραψε τις προσπάθειές της να ξεκλειδώσει το τηλέφωνο και δεν ενημέρωσε σχετικά τον ενδιαφερόμενο».

Πρόσβαση αστυνομίας σε δεδομένα κινητού: Η κρίση του ΔΕΕ

Όπως αποφάνθηκε το ΔΕΕ «η πρόσβαση της αστυνομίας, κατά τη διάρκεια ποινικής έρευνας, στα προσωπικά δεδομένα που διατηρούνται σε κινητό τηλέφωνο μπορεί να συνιστά σοβαρή, ή ακόμη και ιδιαίτερα σοβαρή, επέμβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα του υποκειμένου των δεδομένων. Ωστόσο, δεν περιορίζεται κατ’ ανάγκη στην καταπολέμηση της σοβαρής εγκληματικότητας. Ο εθνικός νομοθέτης οφείλει να καθορίσει τα στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την πρόσβαση σε τέτοια δεδομένα, όπως είναι η φύση ή οι κατηγορίες των σχετικών αδικημάτων. Προκειμένου να διασφαλίζεται η τήρηση της αρχής της αναλογικότητας σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, πράγμα που απαιτεί να γίνεται στάθμιση όλων των κρίσιμων στοιχείων της εκάστοτε υπόθεσης, η πρόσβαση αυτή προϋποθέτει, επιπλέον, ότι έχει προηγουμένως χορηγηθεί άδεια από δικαστήριο ή ανεξάρτητη αρχή, εκτός αν πρόκειται για δεόντως αιτιολογημένη περίπτωση επείγοντος. Το υποκείμενο των δεδομένων πρέπει να ενημερώνεται για τους λόγους χορήγησης της άδειας μόλις παύσει να υπάρχει πιθανότητα η ενημέρωσή του αυτή να υπονομεύσει τις έρευνες».

Το Δικαστήριο διευκρινίζει επίσης ότι, αντιθέτως προς όσα υποστηρίζουν ορισμένες κυβερνήσεις, η σχετική νομοθεσία της Ένωσης δεν εφαρμόζεται μόνο σε περίπτωση επιτυχούς πρόσβασης στα προσωπικά δεδομένα που περιέχονται σε κινητό τηλέφωνο, αλλά και σε περίπτωση απόπειρας πρόσβασης σε τέτοια δεδομένα.

«Συνιστά σοβαρή επέμβαση σε θεμελιώδη δικαιώματα»

Παράλληλα, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η πρόσβαση στο σύνολο των δεδομένων που περιέχονται σε κινητό τηλέφωνο μπορεί να συνιστά σοβαρή ή ακόμη και ιδιαίτερα σοβαρή επέμβαση στα θεμελιώδη δικαιώματα του υποκειμένου των δεδομένων. Τούτο διότι από τα δεδομένα αυτά, τα οποία ενδέχεται να περιλαμβάνουν μηνύματα, φωτογραφίες και το ιστορικό πλοήγησης στο διαδίκτυο, είναι δυνατόν, κατά περίπτωση, να συναχθούν πολύ ακριβή συμπεράσματα σχετικά με την ιδιωτική ζωή του εν λόγω προσώπου. Επιπλέον, ενδέχεται μεταξύ αυτών να περιλαμβάνονται και ιδιαίτερα ευαίσθητα δεδομένα».

Και προσθέτει: «Η σοβαρότητα του αδικήματος για το οποίο διεξάγεται η έρευνα αποτελεί μια από τις βασικές παραμέτρους στο πλαίσιο της εξέτασης της αναλογικότητας μιας τέτοιας σοβαρής επέμβασης. Ωστόσο, εάν γινόταν δεκτό ότι μόνον η καταπολέμηση της σοβαρής εγκληματικότητας μπορεί να δικαιολογήσει την πρόσβαση σε δεδομένα που περιέχονται σε κινητό τηλέφωνο, τούτο θα περιόριζε αδικαιολόγητα τις εξουσίες των αρμόδιων αρχών προς διεξαγωγή έρευνας. Κατά συνέπεια, θα αυξανόταν ο κίνδυνος ατιμωρησίας για τα ποινικά αδικήματα εν γένει και, ως εκ τούτου, θα διακυβευόταν η δημιουργία ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης στην Ένωση. Πάντως, μια τέτοια επέμβαση στην ιδιωτική ζωή και στην προστασία των δεδομένων πρέπει να προβλέπεται από τον νόμο, πράγμα που σημαίνει ότι ο εθνικός νομοθέτης οφείλει να καθορίζει με επαρκή ακρίβεια τα στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, ιδίως τη φύση ή τις κατηγορίες των σχετικών αδικημάτων».