Ισίδωρος Ντογιάκος: Η αύξηση της ατομικής ευθύνης των εισαγγελέων απέναντι στο θεσμό που υπηρετούν

“Κύριε Υπουργέ,

Κυρίες και κύριοι εκπρόσωποι των κομμάτων,

Κυρία Πρόεδρε του Αρείου Πάγου,

Κυρία Πρόεδρε της ΕΔΕ,

Κυρίες και κύριοι Συνάδελφοι,

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Για μία ακόμα φορά, με αφορμή την Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος συνήλθαμε «επί το αυτό». Και ως είθισται περιμένουμε να ακούσουμε, εκτός των άλλων και για τα κλασσικά προβλήματα του κλάδου μας, αλλά και τις προτάσεις των εκλεκτών ομιλητών που θα λάβουν το λόγο σε λίγο για την επίλυσή τους, όσο αυτό είναι εφικτό.

Διερωτώμαι, όμως, αν αυτή τη χρονιά πρέπει να αρκεστούμε όχι μόνο στην απλή επισήμανση και διάγνωση των κλασσικών και γνωστών προβλημάτων της Ποινικής Δικαιοσύνης ή πρέπει να διερευνήσουμε τα προβλήματα αυτά και υπό άλλη οπτική γωνία. Και τούτο δεν πρέπει να γίνει μόνο από τους μεν ή τους δε, αλλά από όλους τους συλλειτουργούς της Δικαιοσύνης, αφού την ευθύνη για τα περισσότερα από αυτά και κατά κύριο λόγο εκείνο της καθυστέρησης «μοιράζονται» πολλοί, με διαφορετικά ποσοστά συμμετοχής ο καθένας.

Άραγε, αν σήμερα κάνουμε μία σύγκριση μεταξύ όσων συνέβησαν στο χώρο της ποινικής, κυρίως, Δικαιοσύνης κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα, δηλαδή από τον περσινό Δεκέμβριο μέχρι σήμερα, τί συμπεράσματα θα αποκομίσουμε; Ανεφύησαν καινούργια προβλήματα ή παρέμειναν τα παλιά; Υπήρξε βελτίωση, στασιμότητα ή επιδείνωσή τους; Τί προσπάθειες έγιναν για την επίλυσή τους και από ποιούς;

EUROKINISSI

Είναι γεγονός ότι ορισμένα από τα μακροχρόνια προβλήματα έχουν πλέον δημιουργήσει ένα είδος επικίνδυνου εθισμού που αδρανοποιεί τα αντανακλαστικά της και δηλητηριάζει την κοινή γνώμη σε βάρος της.

Στις αρχές του προηγούμενου μηνός, σε υψηλού επιστημονικού επιπέδου διημερίδα, εκτιμήθηκε από υπεύθυνα χείλη ότι η ελληνική δικαιοσύνη είναι μεταρρυθμίσιμη ώστε να διασφαλίζεται, όχι μόνο η ταχύτητα εκδίκασης των υποθέσεων αλλά και η ποιότητα και η αξιοπιστία της. Ασφαλώς, εξαιρετικά ευχάριστη διαπίστωση. Τί πρέπει όμως να γίνει ώστε να επιτευχθεί έστω και σταδιακά ο στόχος αυτός; Με ποιους τρόπους δεν πρέπει να χαθεί αυτή η ευκαιρία, αν δεχθούμε ότι υπάρχει; Άραγε, πρώτη φορά έχουν γίνει σχετικές προσπάθειες, με πολλούς τρόπους και πολλά νομοθετικά μέτρα; Γιατί αποτυγχάνουν σχεδόν πλήρως και η ίδια νοσηρή κατάσταση διαιωνίζεται; Πολιτική βούληση ασφαλώς και υπάρχει. Βούληση των θεσμικών παραγόντων της δικαιοσύνης, πρωτίστως δικαστικών λειτουργών και δικηγόρων και κυρίως συναίνεση δείχνει ότι υπάρχει. Άραγε τί απαιτείται πάρα πέρα;

Κατά τη γνώμη μου, αυτό που απαιτείται πάρα πέρα είναι η αύξηση του βαθμού της ατομικής ευθύνης ενός εκάστου σε όλα τα επίπεδα ανεξαιρέτως. Τα στελέχη της Δικαιοσύνης, κάθε ένα από τη θέση που κατέχει, με λίγο μεγαλύτερη προσπάθεια σε συνδυασμό με τις πνευματικές και διανοητικές ικανότητές του ασφαλώς και μπορεί να προσφέρει περισσότερο ή πολύ περισσότερο από όσα ήδη προσφέρει, ώστε συνδυαστικά οι ατομικές προσπάθειες όλων να αποφέρουν το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα.

Η αύξηση της ατομικής ευθύνης κάθε στελέχους της Δικαιοσύνης θα αποτελέσει ισχυρό ανάχωμα για την πειστική αντίκρουση των κακόβουλων επιθέσεων και την αντιμετώπιση των δυσκολιών αλλά ακόμα και εχθρών (ιδεατών ή πραγματικών) που αντιμετωπίζει. Μόνο μία ριζική αλλαγή νοοτροπίας και εκούσια ανάληψη βαρύτερων ευθυνών θα μπορούσε να βοηθήσει, αν όχι στην επίλυση, τουλάχιστον στη μείωση της πίεσης των προβλημάτων της.

Το τελευταίο χρονικό διάστημα η ποινική Δικαιοσύνη βρίσκεται στο προσκήνιο της κοινωνικής ζωής, και, το σπουδαιότερο, στο στόχαστρο των μέσων επικοινωνίας αλλά και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ο αγώνας είναι άνισος, όχι, όμως, χαμένος. Οι μάχες μεταξύ «τηλεοπτικών δικών» και του τεκμηρίου αθωότητας, καθημερινές. Την εποχή που δεν υπήρχαν τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, ο έντυπος τύπος προέβαλλε με οκτάστηλους τίτλους τα στοιχεία και τις λεπτομέρειες των υποθέσεων εκείνων που απασχολούσαν και ενδιέφεραν την τότε κοινή γνώμη. Και τότε οι ζημιές και οι απώλειες ίδιες με σήμερα. Αντιπαρατίθενται καθημερινά η υπερβολή με το μέτρο, η ψυχραιμία με την ένταση, η άγνοια με τη γνώση, η εντιμότητα με τη σκοπιμότητα. Οι «τηλεδίκες» στην κορύφωσή τους.

Στο τηλεοπτικό βήμα αντιμάχονται «διάφοροι» και κόπτονται δήθεν για την αλήθεια και το μόνο που τελικά επιτυγχάνουν είναι να την κακοποιούν συστηματικά και συνειδητά. Όταν πρόκειται για δικηγόρους, κάποιοι εξ’ αυτών προσδοκούν πολλά από την παρουσία τους στην «τηλεδίκη», παρά το γεγονός ότι η εικόνα τους δεν πείθει και για τις ικανότητές τους. Συνήθως, δεν το πετυχαίνουν. Πετυχαίνουν, όμως, με βεβαιότητα να επιδεικνύουν τη νομική τους ανεπάρκεια, την έπαρση και την αλαζονεία τους. Καυχώνται ότι δεν έχουν «ακούσει» ποτέ από το Δικαστήριο αυστηρή απόφαση για τους πελάτες τους. Για κάποιους, ναι. Είναι αλήθεια. Αλλά οφείλεται στο ότι, όταν πρόκειται να εκφωνηθεί η απόφαση, φροντίζουν, προφασιζόμενοι διάφορα κωλύματα, να μην είναι παρόντες στο Δικαστήριο και έτσι δεν ακούν ποτέ τα «κακά μαντάτα».

Το ίδιο καταστροφικό έργο επιτυγχάνουν και τα «ανεξέλεγκτα», νομικά και ουσιαστικά, μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Φόβος και τρόμος. Σε μερικές στιγμές καταστρέφονται πρόσωπα, οικογένειες, θεσμοί και καταρρέουν ακόμα και Κυβερνήσεις. Πλήρης έλλειψη ελέγχου, αφού ένας ανεπαρκής, ουσιαστικά, νόμος περί τύπου επιτρέπει τη «δολοφονία χαρακτήρων», χωρίς να παρέχει ουσιαστικά καμία προστασία στον παθόντα. Είναι πλέον γνωστό τοις πάσι ότι η δημοσιογραφική και τηλεοπτική δεοντολογία θυσιάζονται πρόθυμα στο κυνήγι της ακροαματικότητας, ενώ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επικρατεί πλήρης ανομία.

Αυτοί είναι με αδρές πινελιές οι βασικότεροι εξωτερικοί παράγοντες που υπάρχει ορατός κίνδυνος να αλλοιώσουν τη λειτουργία αλλά και την ουσία της Δικαιοσύνης στην πράξη.

Αλλά για να έχουμε πλήρη εικόνα του προβλήματος, ώστε να είναι εφικτή η ορθή αντιμετώπισή του, δεν πρέπει να αγνοήσουμε τη διερεύνηση και των προβλημάτων εκείνων που πηγάζουν από το εσωτερικό της.

Σε γενικές γραμμές δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε τις καθυστερήσεις στην επεξεργασία και περαίωση των δικογραφιών, ενίοτε χωρίς εύλογη αιτία αλλά από αδιαφορία και έλλειψη ενδιαφέροντος. Δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε, πλην των άλλων και την έλλειψη, μερικές φορές, προετοιμασίας για το ακροατήριο, με αποτέλεσμα, σε συνδυασμό βέβαια και με άλλες αιτίες που βαρύνουν και άλλους παράγοντες, δίκες ακόμα και μέσου επιπέδου να διαρκούν από εβδομάδες έως και μήνες ή χρόνια αδικαιολόγητα και ανεπίτρεπτα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην εύρυθμη λειτουργία του Δικαστηρίου.

(eurokinissi)

Ισίδωρος Ντογιάκος: Αιχμές για τις συνεχείς και ενίοτε άστοχες νομοθετικές μεταβολές

Δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε και τις συνεχείς και αλλεπάλληλες αλλά και ενίοτε άστοχες νομοθετικές μεταβολές, που, αντί να επιλύουν, δημιουργούν προβλήματα, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται και να καθυστερεί η πρόοδος και η περάτωση της όλης ποινικής διαδικασίας.

Δεν πρέπει να παραγνωρίσουμε την καταχρηστική άσκηση, μερικές φορές, από τους παράγοντες της δίκης των δικαιωμάτων των αντιδίκων, που Δόξα τω Θεώ πάμπολλα υπάρχουν.

Και ιδού: κάποια στιγμή έρχεται για όλους μας η ώρα της αλήθειας. Η ώρα της προσφοράς ή της άρνησης. Και από αυτό θα κριθούμε και εμείς, αν πράγματι αγαπάμε αυτό που υπηρετούμε, άλλος λιγότερα και άλλος περισσότερα χρόνια. Άλλωστε, όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά, με τον τρόπο του, υπηρετούμε μία ιδέα, η οποία έχει όχι μόνο φιλοσοφική αλλά και θεϊκή ουσία και προέλευση. «Δικαιοσύνη μάθετε οι ενοικούντες επί της γης» λέει ο ψαλμός.

Και αφού μας έχει ήδη προσφέρει τόσα πολλά επί τόσα χρόνια αυτό που υπηρετούμε και λέγεται Δικαιοσύνη, τί θα προσφέρουμε εμείς ως ελάχιστο δείγμα της αγάπης μας και της ευγνωμοσύνης μας, ώστε να μην πληγώνεται, να μην προσβάλλεται, να μη διασύρεται; Μήπως κάτι ελάχιστο από τον εαυτό μας, το οποίο, όμως, είναι πολύτιμο γι’ αυτήν; Μήπως κάτι από το είναι μας, ώστε να στηριχτεί επάνω στον καθένα από εμάς και να ορθοποδήσει;

Είναι βέβαιο, ότι όλοι μας κρύβουμε μέσα μας στοιχεία και του καλού και του κακού. Αντικειμενικά, οι λειτουργοί της Δικαιοσύνης θεωρούνται και πρέπει να είναι άτομα αυξημένης ευφυΐας και γενικότερα πνευματικών ικανοτήτων. Αυτά τα πλεονεκτήματα και, όχι μόνο, σαφώς, τους παρέχουν τη δυνατότητα να αντιληφθούν πλήρως τις ανάγκες και τα προβλήματα και να επιλέξουν κατάλληλο και αποτελεσματικό τρόπο για την αντιμετώπισή τους. Και είμαι σίγουρος ότι μπορούν να αντιληφθούν πως ένας από τους τρόπους αυτούς είναι και η αύξηση της ατομικής ευθύνης τους απέναντι στο θεσμό που υπηρετούν. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι τώρα είναι ανεύθυνοι. Απλά θεωρώ, ότι πρέπει να προσφέρουν κάτι περισσότερο από αυτό που και τώρα προσφέρουν από τα ανεξάντλητα αποθέματά τους. Ένα είναι βέβαιο. Ότι χρειάζονται άνθρωποι με έμπνευση και ιδανικά διαφορετικά από τα σημερινά για να επέλθει το επιθυμητό και χρήσιμο για όλους αποτέλεσμα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι Εισαγγελείς,

κυρίως σε Εσάς απευθύνομαι. Τα προβλήματα που προανέφερα με τον καιρό και τη μακρόχρονη διάρκειά τους ενδεχομένως να αλλοιώσουν ακόμα και την ουσία της απονομής της Δικαιοσύνης, η οποία πρέπει να μείνει απρόσβλητη και ανεπηρέαστη. Ανεπηρέαστη από κάθε είδους εξωτερικό παράγοντα. Οι κάθε είδους φωνές από οπουδήποτε και αν προέρχονται δεν πρέπει να διαπερνούν τα τζάμια του κτιρίου του Δικαστικού Μεγάρου.

Το κρίσιμο και ανησυχητικό γεγονός είναι ότι απέναντι στην αντιθεσμική και επικοινωνιακή λαίλαπα που βιώνει, όχι μόνο η Δικαιοσύνη αλλά και η Ελληνική κοινωνία γενικότερα, δεν διαφαίνεται κάποιο ισχυρό θεσμικό ανάχωμα. Η επίσημη Πολιτεία προσπαθεί να ικανοποιήσει τα ζητήματα της Δικαιοσύνης, πολλές φορές όχι με όραμα και έμπνευση, ώστε ο νόμος να γίνεται αποδεκτός και σεβαστός από τους πολίτες και να εφαρμόζεται από αυτούς ευκολότερα, αλλά περιστασιακά και εμβαλωματικά και με ασύλληπτη ταχύτητα τροποποίησης των νόμων, με αποτέλεσμα να ελλείπει σχεδόν πλήρως η φιλοσοφία τους. Από την άλλη, η ραγδαία αύξηση των οργανικών θέσεων Δικαστικών και Εισαγγελικών Λειτουργών δεν είναι ο μόνος και πιο κατάλληλος τρόπος για την επίλυση ή βελτίωση των προβλημάτων της Δικαιοσύνης. Αν κάποιος μελετήσει λίγο βαθύτερα το θέμα αυτό, εύκολα θα καταλάβει το γιατί.

Κάποιοι δήλωσαν πομποδώς ότι η Εισαγγελική Αρχή δεν δικαιούται ρόλο Πόντιου Πιλάτου. Εμείς τους απαντάμε: να είναι σίγουροι ότι δεν έχει τέτοιο ρόλο. Και δεν έχει, επειδή δεν υποκύπτει σε εντολές, κελεύσματα, επιθυμίες και απειλές και κάνει όπως νομίζει εκείνη καλύτερα τη δουλειά της και πάντοτε, σύμφωνα με το Νόμο. Και επιπλέον είναι κρυστάλλινη και, για το λόγο αυτό, δεν διστάζει να στραφεί κατά οποιουδήποτε, εφαρμόζοντας το Νόμο έναντι και κατά πάντων. Απλά, το κάνει με προσοχή, σοφία και σύνεση, ανεπηρέαστη από τις κραυγές που εκδηλώνουν τα κάθε είδους συμφέροντα κατά τις κρίσιμες ώρες. Και να είστε βέβαιοι, ότι σε όλους τους βαθμούς της ιεραρχίας υπηρετούν συνάδελφοι άξιοι και ικανοί, κυρίως, όμως, έντιμοι και έτοιμοι να αναδεχθούν και να σηκώσουν το βάρος οποιασδήποτε υπόθεσης, όσο δύσκολης και αν είναι, όποιους και αν αφορά και να τη φέρουν εις πέρας, τιμώντας το ρόλο τους, τη θέση τους και το όνομά τους. Και κάθε μέρα το αποδεικνύουν, αφού τα γεγονότα και η εξέλιξη των πραγμάτων, τελικά, τους δικαιώνουν. Έτσι, η ντροπή, όση βέβαια έχουν, και αν έχουν, επικάθεται οριστικά σε εκείνους που άδικα και άκριτα εμπαίζουν και λοιδορούν τη Δικαιοσύνη γενικότερα και τους Λειτουργούς της. Το ζήτημα, βέβαια, είναι αν το καταλαβαίνουν και το αισθάνονται και οι ίδιοι.

Έλληνες Εισαγγελείς,

Ασκείστε με υπευθυνότητα, σεμνότητα και εντιμότητα τα νόμιμα καθήκοντά Σας. Ασκείστε σθεναρά, σύμφωνα με την κρίση Σας και τη συνείδησή Σας, το έργο που Σας έχει αναθέσει η Πολιτεία, η οποία Σας έχει θωρακίσει με το Σύνταγμά της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μη φοβάστε. Μην αφήσετε την εξουσία που έχετε στα χέρια Σας. Διαχρονικά κάποιοι έχουν επιχειρήσει να την υφαρπάξουν. Όμως, δεν το πέτυχαν. Ούτε θα το πετύχουν στο μέλλον, αν το επιχειρήσουν. Και τούτο επειδή η παρουσία του Εισαγγελέα δεν περιορίζεται στη δικαστική αίθουσα αλλά εκτείνεται σε όλη την κοινωνία, στην οποία αποτυπώνεται ανεξίτηλα. Και η κοινωνία θέλει, αγαπάει και σέβεται τον Εισαγγελέα εκείνον που υπηρετεί έντιμα και ευσυνείδητα και τιμά τη θεσμική του θέση και έχει έντονη και ζωντανή παρουσία.

Αλλά και η όλη παρουσία Σας στην έδρα πρέπει να είναι καθοριστική και εμβληματική. Πατήστε γερά στο σανίδι της έδρας και ξεδιπλώστε την προσωπικότητά Σας και όλες τις ατομικές και επιστημονικές αρετές Σας. Δείξτε την αξία Σας, όχι αλαζονικά και εγωιστικά, αλλά περικοσμούμενη με ήθος, εντιμότητα, σεμνότητα, καλή αγωγή και συμπεριφορά.

Είσαστε στο ίδιο ύψος με το Δικαστήριο, όχι επειδή σας κάνουν χάρη, αλλά επειδή η Πολιτεία πιστεύει ότι σας χρειάζεται και το αξίζετε. Αποδείξτε με τις ικανότητές σας και την παρουσία σας ότι δικαιούσθε τη θέση αυτή. Προσέξτε. Δεν πατάτε ακριβώς στο έδαφος, αλλά βρίσκεστε λίγο παραπάνω μεταξύ γης και ουρανού.

Να μη δικαιώσετε τους κακεντρεχείς εκείνους που περιπαίζουν τον Εισαγγελικό θεσμό και ισχυρίζονται ότι πρόκειται για λάθος του μαραγκού και πρέπει οι Εισαγγελείς να είναι κάτω από την έδρα.

Δώστε ακόμα κάτι παραπάνω από τις αστείρευτες δυνάμεις σας στη Δικαιοσύνη την οποία έχετε ορκιστεί να υπηρετείτε ευσυνείδητα και να είστε σίγουροι ότι θα σας το ανταποδώσει.

Έλληνες Εισαγγελείς,

Γρηγορείτε, οι καιροί ου μενετοί.

* Ομιλία στην 37η Ετήσια Τακτική

Γενική Συνέλευση της Ένωσης Εισαγγελέων Ελλάδος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr