Και οι δικαστές… δικάζονται: Δικαίωση δημοσιογράφου για αναφορές περί προνομιακών σχέσεων με τον πολιτικό χώρο και τη διαρροή στοιχείων υποθέσεων

ΕΔΔΑ: Αφορμή στάθηκαν δηλώσεις γνωστού δημοσιογράφου σε κοινοβουλευτική επιτροπή το 2010 σε βάρος δικαστικών και εισαγγελικών ενώσεων, για τον τρόπο λειτουργίας τους και κυρίως για τις διασυνδέσεις με πολιτικά πρόσωπα και με άτομα του χώρου των ΜΜΕ.

Οι αιχμές που άφησε, οδήγησαν την Ένωση Δικαστών και την αντίστοιχη Ένωση Εισαγγελέων να υποβάλλουν προσφυγές σε βάρος του λόγω «προσβολής νομικού προσώπου». Καταδικάστηκε και του επιβλήθηκε χρηματική ποινή το 2012 για δύο ποινικές κατηγορίες προσβολής νομικού προσώπου από το ποινικό δικαστήριο ύψους 6.000 ευρώ και σε αστική διαδικασία σε  χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης  50.000 ευρώ (25.000 ευρώ στην Ένωση Δικαστών και 25.000 ευρώ στην Ένωση Εισαγγελέων).

Pixabay

Σε δευτεροβάθμιο επίπεδο, οι χρηματικές ποινές μειώθηκαν. Το Ανώτατο Δικαστήριο, όμως, τις επανέφερε στο ακέραιο. Το «χρέος», που καθόρισαν τα Δικαστήρια εξόφλησε πλήρως προς την Ένωση Δικαστών, ωστόσο δεν είχε καταβάλει το επιδικασθέν ποσό στην Ένωση Εισαγγελέων.

Ο ίδιος έχασε τη ζωή του το 2014. Ωστόσο, είχε προλάβει να αποτανθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και οι κόρες του συνέχισαν την προσφυγή ως κληρονόμοι του. Όχι μόνο δικαιώθηκαν, σύμφωνα με την απόφαση, αλλά καθορίστηκε και αποζημίωση άνω των 51.380 ευρώ.

ΕΔΔΑ: Το ιστορικό της υπόθεσης

Αιχμές για τη λειτουργία των Ενώσεων Δικαστών και Εισαγγελέων άφησε το 2010 Πορτογάλος δημοσιογράφος καταθέτοντας σε κοινοβουλευτική επιτροπή. Μεταξύ άλλων εκτεταμένων μαρτυριών ανέφερε τα εξής: «… Δεν υπάρχει δημοκρατία χωρίς ποιοτική δημοσιογραφία. Ωστόσο, η κατάσταση έχει χειροτερέψει. Αυτός ο κύκλος είδε πρόσφατα την είσοδο – και αυτή είναι η τάση [modismo] της σύγχρονης εποχής – επαγγελματικών ενώσεων δικαστών και εισαγγελέων. Αυτοί είναι δύο κόμβοι διαχείρισης πληροφοριών  σχετικά με δικαστικές υποθέσεις [duas centrais de gestão de informação processual], που επιτυγχάνεται μέσω στενών δεσμών με δημοσιογράφους.

Λαμβάνουν έγγραφα σχετικά με δικαστικές υποθέσεις τα οποία τα δημοσιεύουν οι δημοσιογράφοι, ανταλλάσσουν αυτά τα έγγραφα σε καφετέριες, στην ύπαιθρο. … κατά παράβαση του καθήκοντος του δικαστικού απορρήτου [segredo de justiça], μοιράζονται και διανέμουν τα σχετικά έγγραφα. Αυτό δεν πρόκειται να έχει αίσιο τέλος  κύριε Πρόεδρε, αξιότιμοι βουλευτές, αν δεν επιστρέψουμε σε μια εποχή με κανόνες που εμποδίζουν το δικαστικό σώμα να εμπλέκεται στην πολιτική».

freepik

Αργότερα, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου, δήλωσε τα εξής: «Από πού προέρχεται το υλικό που καλύπτεται από το δικαστικό απόρρητο; Μπορεί να προέρχεται μόνο από το ίδιο το δικαστικό σύστημα; … Αυτό που έχω δει είναι μια εκτεταμένη και ευρεία πολιτική παρέμβαση με αρνητικές συνέπειες… Προσπαθούν να περιορίσουν τις αποφάσεις του Γενικού Εισαγγελέα [Procurador Geral da República] και [να επηρεάσουν] την κοινή γνώμη, και να έχουν προνομιακές σχέσεις με δημοσιογράφους στους οποίους, κατά καιρούς, διαβιβάζουν έγγραφα που αφορούν διάφορα θέματα».

Στα μέσα του 2010 η Ένωση Δικαστών (Associação Sindical de Juízes Portugals – «ASJP») και η Ένωση Εισαγγελέων (Sindicato dos Magistrados do Ministério Público – «SMMP») υπέβαλαν χωριστά ένδικα μέσα κατά του προσφεύγοντος  για «προσβολή νομικού προσώπου» (ofensa a pessoa colectiva), βάσει των οποίων καταδικάστηκε από τις εγχώριες Αρχές.

Η απόφαση του ΕΔΔΑ

Το Δικαστήριο του Στρασβούργου αναγνώρισε πως οι Ενώσεις Δικαστών και Εισαγγελέων ήταν αξιόπιστες, οι οποίες καλούνται συχνά να παρουσιάσουν τις απόψεις τους ενώπιον του Κοινοβουλίου για θέματα που σχετίζονται με την λειτουργία της δικαιοσύνης.

Πλην όμως έκρινε ότι «τα θέματα για τα οποία ο προσφεύγων είχε μιλήσει ενώπιον της  κοινοβουλευτικής επιτροπής – η ανταλλαγή εμπιστευτικών πληροφοριών με δημοσιογράφους για προώθηση πολιτικών στόχων – ενδιέφεραν την κοινή γνώμη. Οι περισσότερες από τις δηλώσεις ήταν απόψεις του προσφεύγοντος, παρά τη διατύπωση πραγματικών γεγονότων. Αν και η διατύπωση ήταν ατυχής, τα σχόλια θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως παράδειγμα μιας ευρύτερης κοινωνικής κριτικής σχετικά με την ακατάλληλη παρέμβαση του δικαστικού σώματος στο σύνολό του στην πολιτική και στα ΜΜΕ, το οποίο αποτελούσε φυσικά θέμα δημοσίου ενδιαφέροντος και απόψεις οι οποίες ο προσφεύγων πίστευε ότι ήταν αλήθεια. Επιπλέον, ο πολιτικός λόγος είχε ειδική προστασία στη νομολογία του Δικαστηρίου».

Παράλληλα, το ΕΔΔΑ επανέλαβε ότι «η προστασία της φήμης μιας νομικής οντότητας δεν είχε την ίδια βαρύτητα με την προστασία της φήμης ή των δικαιωμάτων των ατόμων».

freepik

Και παρατήρησε επίσης ότι το σκεπτικό του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου βασίστηκε αποκλειστικά στα δικαιώματα των δύο Ενώσεων, αντί να εξισορροπήσουν τα δικαιώματά τους με αυτά του προσφεύγοντος.  Το Δικαστήριο έκρινε ότι η χρηματική ποινή και η αποζημίωση ήταν εντελώς δυσανάλογες και είχαν αποτρεπτικό αποτέλεσμα στην πολιτική συζήτηση.

«Συνολικά, το Δικαστήριο του Στρασβούργου διαπίστωσε ότι τα εθνικά δικαστήρια δεν είχαν αιτιολογήσει επαρκώς την παρέμβαση στα δικαιώματα του προσφεύγοντος σχετικά με το δικαίωμά του στην ελευθερία του λόγου, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η παρέμβαση δεν ήταν απαραίτητη σε μια δημοκρατική κοινωνία» κατέληξε το ΕΔΔΑ, επιδικάζοντας 31.500 ευρώ ως αποζημίωση (το ποσό που είχε καταβάλει) και 19.874,23 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr