“Καμπάνα” από το ΕΔΔΑ στην Ελλάδα για παραβίαση ελευθερίας της έκφρασης: Ανεπαρκείς οι λόγοι φυλάκισης πολίτη για δημόσιες τοποθετήσεις

Καταδικάστηκε για συκοφαντική δυσφήμιση δύο προσώπων που ασκούσαν τα καθήκοντά τους, ως δικαστικός συμπαραστάτης ενηλίκου ο ένας και μέλος του εποπτικού συμβουλίου η δεύτερη, αλλά το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση ελευθερίας της έκφρασης. 

Εμφανίστηκε στην τηλεόραση και διατύπωσε κατηγορίες κατά των δύο ανωτέρω προσώπων. Ειδικότερα, ισχυρίστηκε ότι τα δύο εν λόγω άτομα είχαν κατορθώσει να θέσουν τον Β.Π. υπό δικαστική συμπαράσταση, εφαρμόζοντας ένα «σατανικό σχέδιο», ότι είχαν «προκαλέσει την εξαφάνιση του Β.Π.» και χορηγώντας φάρμακα και ασκώντας ψυχολογική βία στον Β.Π.. είχαν οργανώσει τη μεταβίβαση μέρους της περιουσίας του τελευταίου στην Μ.Β.. έναντι τιμήματος ευτελούς αξίας και τους αποκάλεσε «απατεώνες».

Για τις δηλώσεις του αυτές του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης με αναστολή για δυσφήμιση, παρά το γεγονός πως τα δύο άτομα που κατηγόρησε στη συνέχεια κρίθηκαν ένοχα για υπεξαίρεση για τις ανωτέρω πράξεις.

Μετά την απόρριψη από τα εθνικά δικαστήρια των αιτημάτων του για ακύρωση της καταδίκης προσέφυγε στο ΕΔΔΑ, το οποίο τον δικαίωσε επιδικάζοντας αποζημίωση ύψους 8.710 ευρώ. “Οι λόγοι που επικαλέστηκαν τα εθνικά δικαστήρια για να δικαιολογήσουν την παρέμβαση στο δικαίωμα του προσφεύγοντος στην ελευθερία έκφρασης δεν ήταν «σχετικοί και επαρκείς»” ανέφερε το Δικαστήριο.

Freepik

Το χρονικό της υπόθεσης

Στις 13 Δεκεμβρίου 2005 ο προσφεύγων εμφανίστηκε στην εθνική τηλεόραση και προέβη σε ισχυρισμούς κατά του Θ.Γ., δικαστικού συμπαραστάτη του Β.Π., και της M.Β., μέλους του εποπτικού συμβουλίου της δικαστικής συμπαράστασης του Β.Π. Ειδικότερα, ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι τα δύο εν λόγω άτομα είχαν καταφέρει να θέσουν τον Β.Π. υπό δικαστική συμπαράσταση, εφαρμόζοντας έτσι ένα «σατανικό σχέδιο», το οποίο είχε ως αποτέλεσμα «ο Β.Π. να εξαφανιστεί», και – « με τη χορήγηση ψυχοτρόπων φαρμάκων και την άσκηση ψυχολογικής βίας» στον Β.Π. – οργάνωσαν τη μεταβίβαση μέρους της περιουσίας του τελευταίου στην Μ.Β. για ένα ευτελές πόσο. Τους αποκάλεσε επίσης απατεώνες».

Το 2007 τόσο ο Θ.Γ. και η M.Β. απομακρύνθηκαν από τα καθήκοντά τους, ως δικαστικός συμπαραστάτης και μέλος του εποπτικού συμβουλίου αντίστοιχα, για πράξεις και παραλείψεις επειδή δεν είχαν ενεργήσει με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του Β.Π., καθώς είχαν ανταλλάξει μέρος της ακίνητης περιουσίας του τελευταίου με ακίνητο που ανήκε στην M.Β. το οποίο άξιζε λιγότερο από το ήμισυ της αξίας του προαναφερόμενου. Σε ποινική δίωξη που ακολούθησε και έληξε το 2010, καταδικάστηκαν για υπεξαίρεση σε σχέση με τις προαναφερόμενες ενέργειες.

Μετά από μήνυση των Θ.Γ. και M.Β., ο προσφεύγων καταδικάστηκε το 2012 σε πρώτο βαθμό για συκοφαντική δυσφήμιση λόγω των δηλώσεών του στην εθνική τηλεόραση και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης εννέα μηνών με αναστολή. Μετά από έφεση του προσφεύγοντος, το 2013 η ποινή φυλάκισης μειώθηκε σε επτά μήνες με αναστολή, αφού μετετράπη το αδίκημα σε απλή συκοφαντική δυσφήμιση.

freepik

Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι οι δηλώσεις του προσφεύγοντος σχετικά με την υπαγωγή του Β.Π. υπό το καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης και τη μεταβίβαση μέρους της περιουσίας του στην M.Β. για ένα συμβολικό ποσό αποτελούσαν τετελεσμένα γεγονότα, ότι οι υπόλοιπες δηλώσεις είτε αντιστοιχούσαν είτε έμοιαζαν πολύ με δηλώσεις γεγονότων, οι οποίες, επιπλέον, ήταν αναληθείς και είχαν βλάψει τη φήμη του Θ.Γ. και της M.Β. Το γεγονός ότι είχαν απομακρυνθεί από τα καθήκοντά τους ή ότι είχαν καταδικαστεί για υπεξαίρεση λόγω ανταλλαγής της ακίνητης περιουσίας του Β.Π. δεν τους καθιστούσε, από μόνο του, «απατεώνες». Ωστόσο, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο μετέτρεψε τις κατηγορίες από συκοφαντική δυσφήμιση σε απλή δυσφήμιση, ενώ απέρριψε το επιχείρημα του προσφεύγοντος ότι όσα είπε το έκανε γιατί είχε έννομο συμφέρον.

Μετά την άσκηση αναίρεσης, ο Άρειος Πάγος επικύρωσε την απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου. Θεώρησε ότι η τελευταία είχε συμπεριλάβει επαρκή αιτιολογία στην απόφασή της. Δεν υπήρχε τίποτα αντιφατικό στην αποδοχή από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο του γεγονότος ότι η ακίνητη περιουσία είχε μεταβιβαστεί σε χαμηλή τιμή, καθώς αυτή ήταν διαφορετική από το συμβολικό ποσό που ανέφερε ο προσφεύγων. Ο Άρειος Πάγος απέρριψε επίσης το επιχείρημα του προσφεύγοντος ότι το δευτεροβάθμιο δικαστήριο είχε ερμηνεύσει εσφαλμένα το άρθρο 362 του Ποινικού Κώδικα. Ο προσφεύγων ισχυρίστηκε περαιτέρω παραβίαση των δικαιωμάτων του βάσει του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ σε σχέση με την ακροαματική διαδικασία, η οποία είχε καταστήσει άκυρη ολόκληρη τη δικαστική διαδικασία.

Ο Άρειος Πάγος απέρριψε τον εν λόγω ισχυρισμό ως απαράδεκτο, αιτιολογώντας ότι οι λόγοι ακύρωσης λόγω παραβίασης της Σύμβασης αφορούσαν την ουσία και όχι την ακροαματική διαδικασία, όπως εσφαλμένα υποστήριξε ο προσφεύγων. Για τους λόγους αυτούς, προσπαθούσε να ανατρέψει την απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου που είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι δηλώσεις ήταν αναληθείς και ότι, κατά συνέπεια, είχε υπερβεί τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης. Σε κάθε περίπτωση, το δικαίωμά του στην ελευθερία της έκφρασης δεν είχε παραβιαστεί.

Freepik

Παραβίαση ελευθερίας της έκφρασης: Τι αποφάσισε το ΕΔΔΑ

Το Δικαστήριο τόνισε καταρχάς ότι οι δηλώσεις του προσφεύγοντος ήταν τέτοιας φύσης που θα μπορούσαν να αμαυρώσουν τη φήμη των Θ.Γ. και M.Β. και ότι, κατά συνέπεια, άγγιζαν το απαιτούμενο επίπεδο σοβαρότητας ώστε να συμπεριλαμβάνονται στην σφαίρα προστασίας που παρέχει το άρθρο 8 της Σύμβασης σε σχέση με αυτές. Τα εθνικά δικαστήρια χαρακτήρισαν τις επίμαχες δηλώσεις του προσφεύγοντος ως ίσες ή όμοιες με δηλώσεις γεγονότων και τις θεώρησαν αναληθείς.

Ωστόσο, όπως τονίζεται στην απόφαση «δεν παρείχαν πειστικούς λόγους για αυτό το συμπέρασμα. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, τα σχόλια του προσφεύγοντος περιείχαν έναν συνδυασμό δηλώσεων γεγονότων, όπως αποδέχθηκαν τα εθνικά δικαστήρια, και αξιολογικών κρίσεων που είχαν κάποια πραγματική βάση, στο βαθμό που υποστηρίχθηκαν από την επακόλουθη απομάκρυνση των δικαστικών συμπαραστατών από τα καθήκοντά τους και την ποινική καταδίκης τους για υπεξαίρεση/απιστία. Τα εθνικά δικαστήρια απέρριψαν το επιχείρημα του προσφεύγοντος σχετικά με τη σχετική πραγματική βάση χωρίς να παράσχουν επαρκή αιτιολογία».

Απλώς, σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, «εκτίμησαν κατά πόσο οι εκφράσεις που χρησιμοποιήθηκαν στο επίσημο έγγραφο ήταν ικανές να προκαλέσουν βλάβη στα δικαιώματα της προσωπικότητας και της φήμης των εναγόντων, χωρίς να εκτιμήσουν πως η ποινική καταδίκη και η απομάκρυνση από τα καθήκοντά τους ως δικαστικοί συμπαραστάτες είχαν επηρεάσει τις κατηγορίες εναντίον του προσφεύγοντος».

freepik

Επιπλέον, υποστηρίζει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ότι «τα εθνικά δικαστήρια δεν έλαβαν υπόψη το πλαίσιο εντός του οποίου έγιναν οι δηλώσεις. Σε αντίθεση με τα επιχειρήματα της Κυβέρνησης, οι επίδικοι χαρακτηρισμοί δεν αφορούσαν απλά μια ιδιωτική διαφορά, αλλά έθιγαν θέματα δημοσίου συμφέροντος, όπως φάνηκε και από το γεγονός ότι οι δηλώσεις έγιναν στην εθνική τηλεόραση».

Και καταλήγει: «Οι Θ.Γ. και M.Β. είχαν αναλάβει τα καθήκοντά τους ως δικαστικός συμπαραστάτης και μέλος του εποπτικού συμβουλίου ενός ατόμου που ήταν πολύ γνωστό στην Κέρκυρα και θα μπορούσαν επομένως να αναμένουν έναν ορισμένο βαθμό δημόσιου ελέγχου σχετικά με τον τρόπο που είχαν ενεργήσει υπό αυτή την ιδιότητα. Τα εθνικά δικαστήρια δεν εξέτασαν τη συνέντευξη που έδωσε ο προσφεύγων στο σύνολό της, αλλά επικεντρώθηκαν στους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποίησε, αποκομμένους από το πλαίσιό τους. Ως εκ τούτου, παρέλειψαν να συμπεριλάβουν στην αξιολόγησή τους οποιεσδήποτε εκτιμήσεις σχετικά με τη συμβολή της συνέντευξης του προσφεύγοντος σε ένα ζήτημα δημοσίου συμφέροντος και στον έλεγχο των ενεργειών των δικαστικών συμπαραστατών, τον οποίο οι τελευταίοι θα όφειλαν να αναμένουν. Όσον αφορά την ποινή που επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα, δεν υπήρχαν εξαιρετικές περιστάσεις στην παρούσα υπόθεση που να δικαιολογούν την επιβολή ποινής φυλάκισης».

Πηγή: echrcaselaw.com

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr