Μη Κρατικά ΑΕΙ: Αυτή είναι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 2020 κατά της Ουγγαρίας που ανοίγει το δρόμο

“Η νομοθεσία της Ουγγαρίας αντιβαίνει στις διατάξεις του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ που αφορούν στην ακαδημαϊκή ελευθερία, στην ελευθερία ίδρυσης ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης και στην ελευθερία του επιχειρείν”, αναφέρει το Δικαστήριο της ΕΕ στην κομβικής σημασίας απόφασή του (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 6ης Οκτωβρίου 2020 στην υπόθεση C- 66/18, Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ουγγαρίας. Αυτή κατά πολλούς είναι η κομβική απόφαση πάνω στην οποία δομείται η νομική επιχειρηματολογία που καθίσταται κρατούσα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ίδρυση μη κρατικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, κάτι που εισαγάγει με το νομοσχέδιο του το Υπουργείο Παιδείας και στη χώρα μας.

Γιατί έχει σημασία

Όπως αποκάλυψε χθες το dikastiko.gr η άποψη αυτή είχε πρωτοδιατυπωθεί στη χώρα μας, πριν από 25 χρόνια από μια μειοψηφία 5 δικαστών στην απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας 3457/1998. Μεταξύ αυτών και 3 μετέπειτα προέδρων του Ανωτάτου δικαστηρίου: “… οι Σύμβουλοι Α. Τσαμπέση, Γ. Παπαμεντζελόπουλος, Ν. Σακελλαρίου, Α. Ράντος και Ε. Σαρπ, οι οποίοι υποστήριξαν τη γνώμη ότι οι μνημονευμένες διατάξεις του Συντάγματος (σ.σ άρθρο 16) ρυθμίζουν τα της παροχής στην Ελλάδα ανωτάτης εκπαιδεύσεως και καθορίζουν τη νομική μορφή και το καθεστώς λειτουργίας των Ελληνικών Ιδρυμάτων, τα οποία την παρέχουν και ότι συνεπώς το μόνο το oποίο αποκλείεται, ρητώς, από το Σύνταγμα, είναι η σύσταση στην Ελλάδα από ιδιώτες ανωτάτων Σχολών, όχι όμως και η λειτουργία στην Ελλάδα Τμημάτων ή Παραρτημάτων ομοταγών Ανωτάτων Σχολών που έχουν την έδρα τους στην αλλοδαπή και ειδικότερα σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ενώσεως”.

Και είναι σημαντική εκείνη η άποψη, πέραν της νομικής βαρύτητας των προσώπων που την εξέφρασαν, κι από το γεγονός ότι στο μεσοδιάστημα εκείνη η ισχυρή μειοψηφία μοιάζει να υπάρχουν οι προϋποθέσεις να γίνει πλειοψηφία (αν δεν έχει γίνει ήδη). Πρώτον, διότι η κυβέρνηση φέρνει έναν πολύ σφιχτό νόμο που φτιάχνει ένα μόρφωμα – τα νομικά πρόσωπα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης – πολύ πιο συμβατά με το άρθρο 16 του Συντάγματος , και δεύτερον διότι έχουμε πλέον την ενωσιακή νομολογία που στο διάστημα αυτό έχει αλλάξει και έχει γίνει πολύ κάθετη, με αποκορύφωμα την απόφαση του 2020 περί Ουγγαρίας.

Γι’ αυτό άλλωστε και επικαλούνται αυτή την απόφαση και οι Βαγ. Βενιζέλος και Βασ. Σκουρής, οι οποίοι υπερθεματίζουν (μεταξύ άλλων κορυφαίων συνταγματολόγων) υπέρ του νομοσχεδίου.

EUROKINISSI

Τι λέει η απόφαση

Όπως γράφει σήμερα στο dikastiko.gr (στήλη άρθρα) o ποινικολόγος και μέλος του ΔΣ της Ένωσης Ποινικολόγων Μαχόμενων Δικηγόρων Κων/νος Γώγος, “από μόνη της η συμμετοχή της ώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη συμφωνία GATS προϋποθέτει ότι είμαστε διατεθειμένοι να κάμψουμε εθνικές κρίσεις προκειμένου να συνταχθούμε για λόγους εθνικού συμφέροντος με τη γενικότερη στρατηγική που απορρέει είτε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είτε από τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια είτε από τις διεθνείς συμβάσεις. Πρακτικά δηλαδή, ως κράτος, έχουμε αποδεχθεί και δεσμευθεί να τηρούμε τις υποχρεώσεις μας προς το ευρωπαϊκό και διεθνές στερέωμα, υπό την προϋπόθεση του εθνικού συμφέροντος με τροποποίηση της νομοθεσίας όπου και όταν απαιτείται”.

ΔΕΕ κατά Ουγγαρίας

Αυτό δε καταγράφει η συγκεκριμένη απόφαση του ΔΕΕ η οποία αλλάζει ουσιαστικά όλα όσα γνωρίζαμε μέχρι την 6η Οκτωβρίου 2020 που είχε επικρατήσει η άποψη πως στα ζητήματα εκπαίδευσης η εθνική νομοθεσία, κατά κανόνα, προηγείτο του ενωσιακού δικαίου. Η απόφαση του ΔΕΕ του 2020 ανατρέπει πλήρως την άποψη αυτή. Αποτελεί, επομένως, ύψιστη νομολογιακή στροφή που αμφισβητεί ευθέως την υπεροχή της «συνταγματικής ταυτότητας» ενός κράτους-μέλους έναντι του δικαίου της Ε.Ε», όπως αναφέρουν νομικοί. Η απόφαση εκείνη έκρινε πως αντιβαίνει στο ευρωπαϊκό δίκαιο η μεταρρύθμιση των κανόνων που διέπουν τα πανεπιστήμια στην Ουγγαρία, εξαιτίας της οποίας ιδιωτικό πανεπιστήμιο αναγκάστηκε να μεταφέρει το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων του στη Βιέννη.

Οι απαντήσεις

Θεωρείται δεδομένο πως της ψήφισης του νόμου θα ακολουθήσουν προσφυγές στη Δικαιοσύνη και πλέον το Συμβούλιο Επικρατείας θα κληθεί αν αποφανθεί. Ο δρόμος που χάραξαν εκείνοι οι δικαστές, προ 25ετίας, είναι πλέον ανοιχτός, όπως δείχνουν τα νέα νομικά δεδομένα. Τότε σε άλλη επιμέρους πτυχή της υπόθεσης 11 δικαστές είχαν ζητήσει να υποβληθεί προδικαστικό ερώτημα στο δικαστήριο της ΕΕ, κάτι που πρωτοφανώς είχε αρνηθεί η πλειοψηφία. Τα δεδομένα όμως πλέον έχουν αλλάξει και αυτό αποτελεί μια πάγια τακτική των ελληνικών ανωτάτων δικαστηρίων. Άρα σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν το Ανώτατο Δικαστήριο επιλέξει το δρόμο της ευρωπαϊκής “νομιμοποίησης”, ήδη το ΔΕΕ έχει δώσει τις απαντήσεις προ πολλού..

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr