Μη Κρατικά ΑΕΙ: Η “μάχη” των συνταγματολόγων και η νομολογία του ΣτΕ- Ανοιχτός ο δρόμος από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο – ΒΙΝΤΕΟ

Μέσα από το Συμβούλιο Επικρατείας και – πιθανότατα- από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δια προδικαστικού ερωτήματος, θα περάσει ο νέος νόμος του Υπουργείου Παιδείας για τα μη Κρατικά Πανεπιστήμια. Πιθανότατα το νομοσχέδιο θα ψηφιστεί την επόμενη βδομάδα στην Ολομέλεια της Βουλής και από εκεί και πέρα θα ανοίξει ο δρόμος για την νομική αξιολόγησή του από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας. Ήδη οι βολές περί αντισυνταγματικότητας διατυπώνονται από την αντιπολίτευση και προφανώς θα τεθούν και ενώπιον της επιστημονικής επιτροπής της Βουλής, η οποία θα δώσει μια πρώτη απάντηση. Η πιθανότατη ψήφιση του νομοσχεδίου, θα οδηγήσει στο επόμενο βήμα που αναμένεται να είναι η προσφυγή (από κάποιον με έννομο συμφέρον) ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας. Κι εδώ αρχίζει η παράθεση των εκατέρωθεν επιχειρημάτων.

Βενιζέλος- Σκουρής 

Ήδη ο υπουργός Παιδείας Κυρ. Πιερρακάκης κατά την έναρξη της χθεσινής συζήτησης, απαντώντας στα πυρά της μειοψηφίας περί αντισυνταγματικότητας, υποστήριξε ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο που προβλέπεται για την λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα, είναι το αυστηρότερο της Ευρώπης, καταλογίζοντας στην αντιπολίτευση «φεστιβάλ υποκρισίας» και «ιδεοληπτικό οριτζιναλισμό». «Το κράτος πρέπει να ασκήσει κυριαρχία με τρόπο συμβατό με το συνταγματικό κείμενο. Αυτό είναι αυτό το νομοσχέδιο. Κάνουμε στέρεο συνταγματικό βήμα. Όποιος λέει ότι δεν έχουμε ιδιωτική πρακτικά τριτοβάθμια εκπαίδευση λέει ψέματα. Το έχουμε ήδη. Στο τέλος της ημέρας πρέπει να ρυθμιστεί αυτό το Ελ Ντοράντο», τόνισε ο Υπουργός.

(EUROKINISSI)

Μη κρατικά Πανεπιστήμια: Η βάση

Η βάση της επιχειρηματολογίας στηρίζεται σε κορυφαίους συνταγματολόγους Ευαγγ. Βενιζέλο και Βασ. Σκουρή (πρώην πρόεδρος του Δικαστηρίου της ΕΕ) οι οποίοι σε πρόσφατο άρθρο τους θέτουν τη βάση του προβληματισμού: “Το νομοσχέδιο για τα «μη κρατικά» ΑΕΙ προκάλεσε μια δημόσια συζήτηση με θεωρητικό υπόβαθρο τη σχέση εθνικής, ενωσιακής και διεθνούς έννομης τάξης και κυρίως τη σύγκρουση ως προς την προτεραιότητα εφαρμογής μεταξύ αφενός μεν του εθνικού Συντάγματος, αφετέρου δε του Δικαίου της Ε.Ε. Συγκρούονται δυο προσεγγίσεις.

Κατά τη μια, το άρθρο 16 του ελληνικού Συντάγματος πρέπει να ερμηνεύεται σε αρμονία προς το Δίκαιο της Ε.Ε. προκειμένου να διασφαλίζεται η ομαλή συνύπαρξη διαφορετικών εννόμων τάξεων όταν ένα ζήτημα εμπίπτει στο πεδίο και των δυο. Πρέπει άλλωστε να λαμβάνεται υπόψη η θεμελιώδης εθνική συνταγματική απόφαση για τη συμμετοχή στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση (άρθρο 28), αλλά και το ποιο δικαστήριο έχει τον τελευταίο λόγο και ποια μπορεί να είναι πρακτικά η έκβαση μιας μετωπικής σύγκρουσης. Αυτή είναι η νομική όψη του ζητήματος ανεξαρτήτως των ουσιαστικών προϋποθέσεων του μέλλοντος των δημοσίων ΑΕΙ και των ποιοτικών προδιαγραφών των μη κρατικών ΑΕΙ. Κατά την άλλη προσέγγιση, οι κατηγορηματικές διατυπώσεις των παραγράφων 5 και 8 του άρθρου 16 δεν αφήνουν περιθώριο για μια σύμφωνη προς το ενωσιακό δίκαιο ερμηνεία του ελληνικού Συντάγματος”.

Ο ρόλος του ΣτΕ και το ΔΕΕ

Κατά τους 2 κορυφαίους νομικούς είναι – προφανώς – μεγάλη η πιθανότητα αποστολής προδικαστικού ερωτήματος στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το θέμα. Η ενέργεια αυτή (το έχει πράξει ήδη από το 2007 σε ανάλογη περίπτωση το ΣτΕ) ουσιαστικά προδιαγράφει και το περιεχόμενο της απάντησης αφού είναι καταγεγραμμένη νομολογικά η θέση του, υπέρ αυτού που ουσιαστικά περιγράφει το νομοσχέδιο. Αυτό υπενθυμίζουν οι Βενιζέλος – Σκουρής , θυμίζοντας χαρακτηριστικά την υπόθεση του βασικού μετόχου: “Το ελληνικό Συμβούλιο της Επικρατείας, όταν αποφάσισε να αποστείλει προδικαστικό ερώτημα στο ΔΕΕ για το ζήτημα του βασικού μετόχου, παρά την απόλυτη και επιτακτική πρόβλεψη του εδαφίου ε της παρ. 9 του άρθρου 14 Σ. («Η ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης μέσων ενημέρωσης είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του ιδιοκτήτη, του εταίρου, του βασικού μετόχου ή του διευθυντικού στελέχους επιχείρησης που αναλαμβάνει έναντι του Δημοσίου ή νομικού προσώπου του ευρύτερου δημόσιου τομέα την εκτέλεση έργων ή προμηθειών ή την παροχή υπηρεσιών.»), αποδέχθηκε την απάντηση του ΔΕΕ από την οποία προέκυπτε ότι η απόλυτη εθνική συνταγματική ρύθμιση υποχωρεί προ της εφαρμογής της ενωσιακής οδηγίας για τις δημόσιες συμβάσεις, η οποία δεν επιτρέπει στα κράτη μέλη να θεσπίζουν ένα τέτοιο απόλυτο ασυμβίβαστο των δυο ιδιοτήτων. Το ΣτΕ προκειμένου να υπερβεί τη σαφώς αντίθετη πρόβλεψη του εθνικού Συντάγματος την ερμήνευσε σε συνδυασμό με το άρθρο 28 και εντέλει σε αρμονία προς το Δίκαιο της Ε.Ε. και μάλιστα το παράγωγο. Το κρίσιμο σημείο ήταν ότι κινούμασταν στο πεδίο του ενωσιακού δικαίου.

Ίδια απάντηση

Παράλληλα υπάρχει και δεύτερο παράδειγμα: ¨Το ΣτΕ αποφάσισε το 2007 (778/2007) να απευθύνει στο ΔΕΕ προδικαστικό ερώτημα για τα επαγγελματικά δικαιώματα αυτών που διαθέτουν τίτλο σπουδών από φορέα άλλου κράτους – μέλους αλλά ένα μεγάλο μέρος των σπουδών τους πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα σε τοπικό συνεργαζόμενο φορέα.

Την ίδια περίοδο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσέφυγε στο ΔΕΕ κατά της Ελλάδας. Το ΔΕΕ απάντησε ότι σύμφωνα με τη σχετική οδηγία οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους υποδοχής υποχρεούνται να αναγνωρίζουν το δίπλωμα που έχει χορηγηθεί από αρμόδια αρχή άλλου κράτους μέλους και πιστοποιεί την ολοκλήρωση σπουδών που έχουν πραγματοποιηθεί, εν όλω ή εν μέρει, σε φορέα εγκατεστημένο στο κράτος μέλος υποδοχής (εν προκειμένω στην Ελλάδα), ο οποίος, δυνάμει της νομοθεσίας του τελευταίου αυτού κράτους μέλους, δεν αναγνωρίζεται ως εκπαιδευτικό ίδρυμα. Έκτοτε η νομολογία του ΣτΕ δέχεται ότι μπορούν στην Ελλάδα να παρέχονται από οντότητες άλλων κρατών μελών, απευθείας ή μέσω συμβάσεων δικαιόχρησης ή πιστοποίησης, υπηρεσίες που οδηγούν σε τίτλους οι οποίοι εξοπλίζουν τον κάτοχό τους με επαγγελματικά δικαιώματα αντίστοιχα των πτυχιούχων των ελληνικών ΑΕΙ. Αυτά περιλαμβάνουν ακόμη και τη δυνατότητα διορισμού στο Δημόσιο, ακόμη και στο δικαστικό σώμα. Ακαδημαϊκά δικαιώματα δεν αναγνωρίζονται όμως στους τίτλους αυτούς, προκειμένου να μην καταστρατηγηθούν οι απαγορευτικοί κανόνες του άρθρου 16 Σ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται η εγγραφή του κατόχου του τίτλου για μεταπτυχιακές σπουδές στα ελληνικά δημόσια ΑΕΙ και η εκλογή του σε αυτά ως μέλους του ΔΕΠ”.

Λαζαράτος

Στον αντίποδα ο καθηγητής δημοσίου Δικαίου, Πάνος Λαζαράτος γράφει (στήλη Άρθρα) πως πρόκειται για “μια παράξενη ολοένα διευρύνουσα πορεία. Δηλαδή από το Ευρωπαϊκό δίκαιο στη Gats και από τη Gats στο δίκαιο όλων των αφρικανικών κρατών και των κρατών της (πανέμορφης) Καραϊβικής (μεταξύ των οποίων και η Αντίγκουα- Μπαρμπούντα που επισκέφθηκα το θέρος).

Τελικά το να παρακάμπτουμε πλήρως το ελληνικό Σύνταγμα προς όφελος της «προτεραιότητας» και της «αναλογικής προστασίας» των ακαδημαϊκών δικαιωμάτων όλων των πολιτών της υδρογείου δημιουργεί (ίσως) ένα κάποιο θέμα.

Πετώντας κάπου εκτός γηπέδου και την επιφύλαξη που ΡΗΤΩΣ έχουμε κάνει στην GATS για τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και το Σύνταγμά μας.

dikastiko.gr

Το κρίσιμο αυτό ζήτημα θα κριθεί μια μέρα από το ΣΤΕ που οι συγγραφείς (προσφυώς και πάλι) προτρέπουν σε αποστολή προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ”.

Αλιβιζάτος, Μανιτάκης και Δελλής 

Θέση υπέρ των μη κρατικών πανεπιστημίων πήραν εξ αρχής άλλοι κορυφαίοι συνταγματολόγοι όπως ο Νίκος Αλιβιζάτος, Ομότιμος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών που ερωτηθείς αν το νομοθέτημα , είναι μέσα στο πλαίσιο του Συντάγματος, απάντησε: “…Το Σύνταγμα λοιπόν, στο άρθρο 16 αναφέρεται ότι δεν επιτρέπεται η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες. Η σύμφωνη πλέον, με το ευρωπαϊκό δίκαιο ερμηνεία αυτής της διάταξης συνίσταται στο να λέει παραρτήματα όμως ξένων πανεπιστημίων δεν απαγορεύεται να λειτουργήσουν. Προσέξτε, όχι ξένα πανεπιστήμια εδρεύοντα καινούργια στην Ελλάδα, αιτήματα όμως, υφιστάμενων ξένων δεν μπορούν να εμποδιστούν, διότι είπε πλέον το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο-και αυτό είναι το Σύνταγμα ως ζωντανό κείμενο-ότι η παροχή υπηρεσιών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δηλαδή διδασκαλίας, είναι υπηρεσία κατά την έννοια του ενωσιακού δικαίου και δεν μπορεί να εμποδιστεί. Συνεπώς, ερμηνευόμενο το Σύνταγμα υπό το φως αυτών των εξελίξεων, δεν εμποδίζει, νομίζω ότι αυτό το θέμα η νομική πλευρά έχει λυθεί”.

EUROKINISSI

Αντίστοιχα ο Αντώνης Μανιτάκης, ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, έχει απαντήσει πως η διάταξη για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων και με αυτή τη μορφή, σέβεται το Σύνταγμα: “Το κύριο και βασικό αυτής της πρότασης της κυβέρνησης είναι η εγκατάσταση παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων, κυρίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και των χωρών που είναι στην GATS. Αυτό δεν πιστεύω ότι θίγει ή παραβιάζει το άρθρο 16 με αυτή τη διατύπωση, διότι δεν μπορώ να δεχθώ ότι ερμηνεύοντας τη λέξη ίδρυση θα πρέπει να την ερμηνεύσω έτσι ώστε να απαγορεύει και τα παραρτήματα”.

eurokinissi

Ο Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών Γιώργος Δελλής ανέφερε πως «… μιλάμε για εγκατάσταση ήδη υφιστάμενων Πανεπιστημίων από το εξωτερικό στην Ελλάδα. Άνοιξε την συζήτηση αυτό το νομοθέτημα για να αντιμετωπίσει την κατάσταση να έχουμε κολλέγια του ενός ορόφου τα οποία η Ελληνική Δημοκρατία δεν εποπτεύει, δεν ρυθμίζει, σε μια λογική ότι δεν μας ενδιαφέρει γιατί τα δικαιώματα είναι επαγγελματικά και όχι ακαδημαϊκά. Το εάν αυτή η παιδεία που δίνεται αυτή την στιγμή στην Ελλάδα έχει ποιοτικές προδιαγραφές, αυτό είναι αρρύθμιστο… Για εμένα αυτή η προσπάθεια να διαβαστεί το Σύνταγμα με τα γυαλιά του 2024 ώστε να συγκεράσουμε την ενωσιακή προσέγγιση με την ψυχή του Συντάγματος, είναι κάτι καλό. Δεν θα αλλάξει απολύτως τίποτα για τα Δημόσια Πανεπιστήμια αυτή την στιγμή».

dellislaw.gr

Κυριάκος Πιερρακάκης: Τι είπε για τις αντιδράσεις περί αντισυνταγματικότητας του νομοσχεδίου

Η χώρα δεν μπορεί να περιμένει άλλο για να συζητήσει θέματα που επιλύει η νομοθετική πρωτοβουλία μας, είπε χθες Τρίτη στη δευτερολογία του στη Βουλή ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, στο πλαίσιο της επεξεργασίας του νομοσχέδιου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια με τίτλο «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου – Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων», που έχει σηκώσει θυελλώδεις αντιδράσεις από την αντιπολίτευση.

«Συζητάμε το ίδιο θέμα, 50 χρόνια. Η χώρα πρέπει να τεθεί σε κίνηση. Αυτό πιστεύει και η κυβέρνηση και το κυρίαρχο εκλογικό σώμα», είπε ο κ. Πιερρακάκης.

Σχετικά με την κριτική περί αντισυνταγματικότητας του νομοσχεδίου, ο κ. Πιερρακάκης είπε ότι ακούει τι λένε οι κορυφαίοι συνταγματολόγοι, σημειώνοντας ότι (το θέμα) θα κριθεί στο πλαίσιο της διάκρισης των εξουσιών: «Εκτός και αν δεν πιστεύουμε στην διάκριση των εξουσιών. Εκτός και αν δεν παρατηρούμε το πώς έχει εξελιχθεί η νομολογία των δικαστηρίων, εθνικών και ευρωπαϊκών», είπε ο υπουργός Παιδείας, μνημονεύοντας σχετικές αποφάσεις, όπως αυτές για τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά και στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο από ελληνικά δικαστήρια, και τη νομολογία του ευρωπαϊκού δικαστηρίου, «η οποία τηρήθηκε από όλες τις κυβερνήσεις», σε σχέση με τα επαγγελματικά δικαιώματα, στα υπάρχοντα κολέγια.

Τέλος, για την ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος, είπε ότι χρειάζεται όντως να αλλάξει συνολικά: «Θα πρέπει να μπορούμε να έχουμε, όχι μόνο εγκατάσταση όπως εμείς προβλέπουμε, αλλά και σύσταση σχολών, όπως υπήρχε και σε παλαιότερα Συντάγματα όπως εκείνα του 1911», υπογράμμισε ο κ. Πιερρακάκης.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr