Ο ιστορικός “καθρέφτης” των επετείων του Πολυτεχνείου – Αφιέρωμα

Η πρώτη επέτειος για την εξέγερση του Πολυτεχνείου συνέπεσε με τις πρώτες εκλογές στη χώρα μετά από μια δεκαετία. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέλεξε ως ημερομηνία της εκλογικής αναμέτρησης την 17η Νοεμβρίου, ωστόσο φοιτητές ακροαριστερών οργανώσεων αγνοούν την απαγόρευση για οποιαδήποτε συγκέντρωση και δύο ημέρες πριν από την προσφυγή στις κάλπες οργανώνουν τη δική τους πορεία, με αφετηρία το Πολυτεχνείο και κατάληξη στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, στο οποίο, σύμφωνα με δικούς τους υπολογισμούς, συμμετέχουν 50.000 άτομα. Οι εκδηλώσεις μνήμης μεταφέρονται μια εβδομάδα αργότερα, κι ενώ η Νέα Δημοκρατία έχει κερδίσει τις εκλογές με πάνω από 54%. Σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι κατεβαίνουν στο Πολυτεχνείο, όπου ακούγονται ξανά τα τραγούδια της φωτιάς, που είχαν δώσει παλμό στους αγώνες της αντιδικτατορικής νεολαίας. Μέγα πλήθος, μέγα πάθος, με αμέτρητα στεφάνια στο προαύλιο και ανθοδέσμες, ποιήματα και ζωγραφιές στα κάγκελα του ιδρύματος. Στον εξώστη του κτιρίου της Αρχιτεκτονικής η Μαρία Φαραντούρη, ο Νίκος Ξυλούρης και άλλοι καλλιτέχνες τραγουδούν “Πότε θα κάνει ξαστεριά ανάμεσα στα συνθήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πορεία θα κάνει 3,5 ώρες να φτάσει στην αμερικανική πρεσβεία, κάνοντας μια μικρή στάση στο κτίριο του ΕΑΤ – ΕΣΑ. “Ο λαός απαιτεί οι φασίστες στο Γουδί”, ακούγεται έξω από το κολαστήριο της χούντας στην Αθήνα.

1975

Τον Απρίλιο τα ΜΑΤ έχουν αιματοκυλίσει μια άλλη πορεία προς την Αμερικανική πρεσβεία, αλλά οι εκδηλώσεις μνήμης του Νοεμβρίου είναι ειρηνικές από 300.00 και πλέον διαδηλωτές. Η πορεία έχει αντιφασιστικό και αντιιμπεριαλιστικό χαρακτήρα. Αρχίζει η “επισημοποίηση” του εορτασμού, αλλά και η κομματικοποίηση. Η ματωμένη σημαία που κρατούν τα μέλη της διοίκησης της ΕΦΕΕ φέρνει δάκρυα στα μάτια του κόσμου. Σε όλη τη διάρκεια της πορείας μέλη της ΕΦΕΕ φωνάζουν για την ανάγκη περιφρούρησης της πορείας, που φτάνει ειρηνικά στην αμερικανική πρεσβεία. Μπροστά στα παραπήγματα του ΕΑΤ – ΕΣΑ έχουν παραταχθεί αύρες, ενώ η πρεσβεία είναι ζωσμένη από αστυνομικούς. “ΝΑΤΟ – ΣΙΑ προδοσία”, είναι το σύνθημα που κυριαρχεί.

1976

Η κυβέρνηση σε μια ένδειξη καλής θέλησης προς τη νεοεκλεγμένη κυβέρνηση Κάρτερ, απαγορεύει την πορεία πέρα από την Βουλή, με την δικαιολογία ότι υπάρχουν υπόνοιες για δράση ομάδων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Οι διοργανωτές δεν επιχειρούν να σπάσουν την απαγόρευση κι έτσι 200.000 άτομα υπακούν και η πορεία καταλήγει στην Βουλή, εκτός από καμιά διακοσαριά νεαρούς, που προσπαθούν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό. Η Αστυνομία δείχνει σχετική ανοχή, μη μπορώντας, ίσως, να φανταστεί τι θα επακολουθούσε τα επόμενα χρόνια, συλλαμβάνοντας τέσσερα άτομα, που λίγο αργότερα αφέθηκαν ελεύθερα. Δεν έγινε το ίδιο στη Θεσσαλονίκη, όπου δημιουργούνται μικρής έκτασης επεισόδια μεταξύ ΜΑΤ και αναρχικών.

1977

Η επέτειος πέφτει μέσα στην προεκλογική περίοδο κι έτσι απαγορεύεται κάθε συγκέντρωση και πορεία. Τα ΜΑΤ ξυλοφορτώνουν ομάδες της αριστεράς, που επιχειρούν να καταθέσουν στεφάνι ανήμερα της επετείου. Η συγκέντρωση της ΕΦΕΕ πραγματοποιείται στις 27 του μηνός, με συμμετοχή 150.000 ατόμων. Η κυβέρνηση απαγορεύει την πορεία και τα ΜΑΤ, που έχουν εντολή να εκτρέψουν τους διαδηλωτές προς το Πεδίον του Άρεως, διαλύουν βίαια 2.000 αριστεριστές και αναρχικούς, που επιχειρούν να σπάσουν την απαγόρευση. Είναι η χρονιά με τα πρώτα σχετικά σοβαρά επεισόδια. Τραυματίζονται 22 νεαροί και τέσσερις αστυνομικοί, ενώ συλλαμβάνονται 44 άτομα που αφήνονται στη συνέχεια ελεύθερα.

1978

Ανάμεσα στα 150.000 άτομα που πορεύονται στις 19 Νοεμβρίου μέχρι τον Άγνωστο Στρατιώτη, είναι για πρώτη φορά και μέλη της ΟΝΝΕΔ. Έχει προηγηθεί, στις 17 του μηνός, ο εορτασμός στο χώρο του Πολυτεχνείου, όπου παρίστανται και τα μέλη της Βουλής. Ορισμένοι βουλευτές κάνουν “ανάποδη” πορεία από τη Βουλή προς το Πολυτεχνείο. Την επόμενη μέρα γίνονται επεισόδια και βανδαλισμοί στα Εξάρχεια και γύρω από το Ίδρυμα.

1979

Η ΟΝΝΕΔ εμποδίζεται να καταθέσει στεφάνι, καθώς η ΚΝΕ επιχειρεί να καταστείλει κάθε κριτική εξ αριστερών στον επίσημο εορτασμό. Το μπλοκ του ΚΚΕ περικυκλώνει και διαλύει βίαια τους αριστεριστές στα Χαυτεία. Δεκάδες ελαφρά τραυματίες και επτά συλλήψεις.

1980

Επεισόδια ξεσπούν το βράδυ της παραμονής της επετείου και νεκρώνουν για 48 ώρες το κέντρο της Αθήνας. Η κυβέρνηση απαγορεύει την πορεία, στην οποία συμμετέχουν 150.000 άτομα, πέρα από την Βουλή. Η μειοψηφία της ΕΦΕΕ (Β’ Πανελλαδική-ΚΚΕ ΜΛ, αυτόνομοι) επιχειρεί να συνεχίσει ως την πρεσβεία. Αντεπίθεση των ΜΑΤ, που χτυπούν αδιακρίτως όλο τον όγκο της πορείας. Στη στοά του Μετοχικού Ταμείου Στρατού πέφτουν νεκροί ο Κύπριος Ιάκωβος Κουμή και η Ματίνα Κανελλοπούλου, αλλά οι δράστες δεν εντοπίζονται ποτέ… Τραυματίζονται ελαφρά άλλα 52 άτομα, καθώς και αρκετοί αστυνομικοί. Για πρώτη φορά παρατηρείται το φαινόμενο των “αγανακτισμένων πολιτών”.

1981

Η πρώτη πορεία επί ΠΑΣΟΚ γίνεται στις 15 Νοεμβρίου, καθώς την επομένη ορκίζεται η νέα κυβέρνηση. Συμμετέχουν 200.000 άτομα. Η ΟΝΝΕΔ διαχωρίζει τη θέση της και δεν κατεβαίνει στις εκδηλώσεις. Η ειρηνική πορεία μεταδίδεται κατά διαστήματα ζωντανά από την ΕΡΤ. Στόχος των συνθημάτων είναι κατά κύριο λόγο τα ΜΑΤ και τα ΜΕΑ, καθώς είναι νωπές ακόμη οι δολοφονίες Κουμή και Κανελλοπούλου.

1982

Ειρηνική πορεία από 200.000 άτομα, με μόνο παρατράγουδο τις προσπάθειες μικρής ομάδας αναρχικών να εισχωρήσουν, αλλά απωθούνται από φοιτητές και αστυνομικούς. Στη συγκέντρωση κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση οι “Επιτροπές Ναυτών – Στρατιωτών – Σμηνιτών” με πανό και κουκούλες. Συλλήψεις από τη Στρατονομία μετά το τέλος της πορείας. Κυρίαρχες οι αντιδράσεις των φοιτητών για το νόμο-πλαίσιο 1268.

1983

Το Πολυτεχνείο αντιμετωπίζεται πλέον ως εθνική εορτή, ενώ έντονος είναι ο φιλοκυπριακός χαρακτήρας της πορείας, καθώς δυο μέρες νωρίτερα έχει γίνει η ανακήρυξη του ψευδοκράτους του Ντενκτάς. Με πρωτοβουλία του υφυπουργείου Νέας Γενιάς, γίνεται 17ημερος εορτασμός. Μικρής έκτασης επεισόδια γύρω από το Πολυτεχνείο, μετά την πορεία από 200.000 διαδηλωτές. Η πρώτη συμμετοχή στρατευμένων χωρίς κάλυψη προσώπου. Ο 23χρονος δάσκαλος Μόδεστος Κώττης καίει την Ελληνική σημαία έξω από το Ίδρυμα. Δέκα προσαγωγές.

1984

Η ΕΦΕΕ αποφασίζει να μην υπάρχουν κομματικά πανό. Το ΚΚΕ διαφωνεί και σχηματίζει το δικό του χωριστό μπλοκ στην ουρά, που ήταν μεγαλύτερο από την “επίσημη” πορεία, που αριθμεί συνολικά 150.000 άτομα. Τα μέλη του πορεύονται φορώντας κόκκινα περιβραχιόνια. Μετά την πορεία γίνονται επεισόδια και καταστροφές σε καταστήματα.

1985

Πρώτη φορά καταθέτουν στεφάνι τα Σώματα Ασφαλείας. Επεισόδια κατά τη διάρκεια κατάθεσης στεφανιού από τον πρωθυπουργό, όταν κάποιοι ξυλοκοπούν όσους φωνάζουν αντικυβερνητικά συνθήματα, καθώς είναι στα “σκαριά” το σταθεροποιητικό πρόγραμμα λιτότητας του ΠΑΣΟΚ, λίγους μήνες μετά την επανεκλογή του. Στην πορεία συμμετέχουν 150.000 άτομα, ενώ μετά το τέλος της ξεσπούν επεισόδια μεταξύ Αστυνομίας και αναρχικών. Ο αστυφύλακας Αθανάσιος Μελίστας πυροβολεί και σκοτώνει τον 15χρονο Μιχάλη Καλτεζά, που σύμφωνα με την Αστυνομία ετοιμαζόταν να επιτεθεί με βόμβα μολότοφ εναντίον της κλούβας των ΜΑΤ. Η είδηση της δολοφονίας του ανήλικου μαθητή προκαλεί την κατάληψη του παλιού Χημείου, στην οδό Σόλωνος, αλλά και του Πολυτεχνείου. Η Επιτροπή Πανεπιστημιακού Ασύλου, με πρόεδρο τον πρύτανη Μιχάλη Σταθόπουλο, παρέχει άδεια εισόδου για το Χημείο στις αστυνομικές δυνάμεις.

Για πρώτη φορά μετά το 1976, γίνεται χρήση δακρυγόνων αερίων, ενώ οι αστυνομικοί ξυλοκοπούν και συλλαμβάνουν 37 άτομα. Επρόκειτο για την πρώτη άρση του ασύλου από την επίσημη θεσμοθέτησή του το 1982. Η κατάληψη του Πολυτεχνείο λήγει μετά από διαπραγματεύσεις, αλλά τα επεισόδια στην πρωτεύουσα συνεχίζονται και τις επόμενες μέρες.

1986

Δεκαεφτά χιλιάδες αστυνομικοί περιφρουρούν την πορεία, καθώς όλες τις προηγούμενες ημέρες οι αναρχικοί καλούν με τις αφίσες τον κόσμο, “να εκδικηθεί το θάνατο του Καλτεζά”. Σηκώνουν, μάλιστα πανό, την ώρα που μέλη της κυβέρνησης καταθέτουν στεφάνια, το οποίο γράφει “Έξω οι δολοφόνοι από το Πολυτεχνείο”. Η ΕΦΕΕ ζητεί αντί για στεφάνια να κατατεθούν χρήματα για τους σεισμόπληκτους της Καλαμάτας. Για πρώτη φορά γίνεται επίσημος εορτασμός της επετείου στα στρατόπεδα. Ανάμεσα στα 120.000 άτομα που πορεύονται στην Αμερικανική πρεσβεία, είναι και τέσσερις αστυνομικοί με πολιτικά, οι οποίοι εντοπίζονται, αφοπλίζονται και ξυλοφορτώνονται.

1987

Για πρώτη φορά η 17η Νοεμβρίου βρίσκει τα ΑΕΙ υπό κατάληψη από τους φοιτητές. Ψηφίζεται αντικυβερνητικό πλαίσιο από ΚΝΕ, “Ρήγα Φεραιο” και “Συσπειρώσεις”. Επεισόδια και “νεραντζοπολεμος” κατά την κατάθεση στεφανιών από Παπανδρέου – Μητσοτάκη. Συγκρούσεις ΜΑΤ – αναρχικών έξω από την Αμερικανική πρεσβεία, με μολότοφ, δακρυγόνα, δώδεκα τραυματισμούς και προσαγωγές, μετά την πορεία στην οποία συμμετέχουν 80.000 άνθρωποι. Οι Ενώσεις Συντακτών και Φωτορεπόρτερ καταγγέλλουν την επίθεση των ΜΑΤ εναντίον λειτουργών του Τύπου, την ώρα που εκτελούν το καθήκον τους.

1988

“Χαλαρή” πορεία με συμμετοχή 60.000 ατόμων και τις συνήθεις πλέον συμπλοκές. Για πρώτη φορά ακούγεται το σύνθημα της κάθαρσης, μετά την σκανδαλολογία και τον Κοσκωτά. Η Αστυνομία κάνει μετά το τέλος της πορείας χρήση δακρυγόνων και 17 συλλήψεις, ενώ στο Ρέθυμνο ανήμερα της επετείου οι φοιτητές παίζουν ποδόσφαιρο με τους σπουδαστές της Σχολής Χωροφυλακής.

1989

Η μαζικότητα της πορείας όλο και φθίνει. Μόλις 30.000 άτομα πορεύονται προς την Αμερικανική πρεσβεία, πρώτη μέρα της οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα. Επεισόδια γύρω από το Πολυτεχνείο, με τραυματισμό 12 πολιτών και πέντε αστυνομικών. Την προηγούμενη μέρα, 16 του μηνός, πορεία της ΕΦΕΕ συγκρούεται με τα ΜΑΤ έξω από τη βάση του Ελληνικού. Αρχίζει πόλεμος ΕΦΕΕ – Αστυνομίας, για την ευθύνη των επεισοδίων. Πόλεμος, που κρατάει μέχρι σήμερα.

1990

Αρκετά δυναμικό το φοιτητικό μπλοκ, κι ενώ πολλά σχολεία και Ιδρύματα βρίσκονται υπό κατάληψη, σε αντίθεση με την υπόλοιπη πορεία, που δεν ξεπερνά τα 40.000 άτομα, σύμφωνα με αισιόδοξες εκτιμήσεις. Έξω από το Πολυτεχνείο κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνιση τους πάγκοι με σουβλάκια και μπρελόκ. Μετά από αρκετά χρόνια, κι ενώ στην κυβέρνηση βρίσκεται πλέον η Νέα Δημοκρατία, δεν γίνονται επεισόδια. Ίσως βοηθά και η βροχή. Μόνο κλεφτοπόλεμος, που δεν διαρκεί περισσότερο από μια ώρα, στα στενά πίσω από το Πολυτεχνείο.

1991

Έντονη η παρουσία των “αγανακτισμένων πολιτών” που συγκρούονται με αναρχικούς, δίνοντας “βοήθεια” στα ΜΑΤ. Η Πρυτανεία του Πολυτεχνείου είναι ήδη κατεστραμμένη από την φωτιά του Οκτωβρίου, όπου για δεύτερη φορά γίνεται άρση του ασύλου. Αντί στεφάνων συγκεντρώνονται χρήματα για την αποκατάσταση των ανυπολόγιστων ζημιών. Η πορεία έχει περάσει πλέον σε δεύτερη μοίρα, καθώς τα επεισόδια μονοπωλούν το “ενδιαφέρον”. Έχει δημιουργηθεί και κλίμα καχυποψίας, καθώς πέντε μέρες πριν από την επέτειο έχουν συλληφθεί νεαροί μέλη της ακροδεξιάς οργάνωσης “Ομάδα Νέων Αθόρυβων Καταδρομέων”, οι οποίοι ετοιμάζονταν, όπως είχε ακουστεί, να χτυπήσουν την ημέρα του εορτασμού.

1992

Για πρώτη φορά ο αριθμός των συμμετεχόντων στις εκδηλώσεις πέφτει κάτω από 20.000. Ο εορτασμός παρουσιάζει τάσεις αποκέντρωσης, με εκδηλώσεις σε δήμους. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας δηλώνει ότι “το άκουσμα της 17ης Νοέμβρη είναι συνώνυμο με πράξεις τυφλής βίας και αίματος”, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων, ενώ αργότερα ο κυβερνητικός εκπρόσωπος τον “αδειάζει” μιλώντας για “ιερή δημοκρατική επέτειο”. Τα κομματικά μπλοκ επανέρχονται στην πορεία και το ΚΚΕ κάνει επίδειξη ισχύος. Δεν λείπουν τα συνήθη επεισόδια πριν και μετά την πορεία στην πρεσβεία, με τη σύλληψη 26 ατόμων, εμπρησμούς στο κεντρικό ταχυδρομείο στην οδό Αίολου, στην Τράπεζα Κεντρικής Ελλάδος και σε εκδοτήρια της ΕΑΣ, και τον ελαφρύ τραυματισμό δυο αστυνομικών. Για πρώτη φορά το Πολυτεχνείο φρουρείται εκ των έσω για να αποτραπεί κατάληψη του.

1993

Λίγος κόσμος, περίπου 10.000, λίγο και το πάθος της πορείας. Για πρώτη φορά δίνεται άδεια από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας για συμμετοχή στην πορεία των στρατευμένων νέων. Η Αστυνομία απομονώνει έγκαιρα τους λιγοστούς κουκουλοφόρους, προσάγοντας προληπτικά 28 άτομα. Την παραμονή της επετείου νεαροί πυρπολούν ένα λεωφορείο, δυο κρατικά αυτοκίνητα κι ένα βαν του ΣΚΑΙ στην οδό Στουρνάρη. Η γενιά του Πολυτεχνείου κάνει την αυτοκριτική της και μιλά για παρακμή. Η ΕΦΕΕ μάλιστα δεν βγάζει πολιτικό πλαίσιο εκδηλώσεων.

1994

Από το ένα εκατομμύριο κόσμου το 1974, στις 7 – 8.000 άτομα τη χρονιά αυτή. Ο χώρος του Πολυτεχνείου περιφρουρείται και απομονώνεται, όπως και η ΑΣΟΕΕ, όπου υπάρχει φόβος κατάληψης. Ωστόσο το προσκήνιο των επεισοδίων από τους λίγους γνωστούς – αγνώστους, όπως συνηθίσαμε να τους αποκαλούμε, μεταφέρεται στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ακόμη πιο έντονη η αντιπαράθεση τους με τους δημοσιογράφους, που μπαίνουν για τα καλά στο στόχαστρο τους. Στο Ίδρυμα της λεωφόρου Συγγρού κατάληψη από 100 νεαρούς, που καίνε οδοφράγματα και αυτοκίνητα, ενώ γίνονται περίπου 40 συλλήψεις.

1995

Τα επεισόδια σε αυτή την επέτειο ξεκινούν από τις 14 του μηνός, κορυφώνονται το βράδυ της επετείου, με συμπλοκές, εμπρησμούς τραπεζών και καταστημάτων και καταλήγουν στις μαζικότερες συλλήψεις στα αστυνομικά χρονικά, με την εκκένωση του Πολυτεχνείου, με απόφαση της Συγκλήτου για άρση του Πανεπιστημιακού ασύλου. Την επομένη του εορτασμού, στον οποίο συμμετέχουν χωρίς παλμό και ενθουσιασμό μόλις 5-6.000 άτομα, χρειάζονται περίπου 15 λεωφορεία της Αστυνομίας για να μεταφέρουν τους 472 καταληψίες του Ιδρύματος στο μέγαρο της ΕΛΑΣ! Έχει προηγηθεί η είσοδος των αστυνομικών στο Πολυτεχνείο και αφού οι καταληψίες έχουν κληθεί να το εγκαταλείψουν ειρηνικά. Συνολικά στο μέγαρο της ΕΛΑΣ οδηγούνται 504 άτομα(!) μαζί με τους 32 που είχαν συλληφθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας. Δέκα τραυματίες, δεκάδες άλλοι με αναπνευστικά προβλήματα και άλλες τέσσερις συλλήψεις καταληψιών της Θεολογικής Σχολής στη Θεσσαλονίκη.

1996

Για πρώτη φορά στα 23 χρόνια δεν πραγματοποιείται η καθιερωμένη τελετή στο χώρο της Αρχιτεκτονικής, λόγω έλλειψης μικροφωνικών εγκαταστάσεων. Πρυτανεία και ΕΦΕΕ αποδίδουν τις ευθύνες η μια στην άλλη. Επίσης για πρώτη φορά οι πρυτανικές αρχές του Πολυτεχνείου δεν ακολουθούν την πορεία και προτιμούν να μείνουν στους χώρους του Ιδρύματος, δηλώνοντας με αυτό τον τρόπο την απόφαση τους να το περιφρουρήσουν. Έντονα και πάλι τα συνθήματα και κατά των ΜΜΕ. Κανένα από τα μέλη της ΕΦΕΕ δεν κάνει δηλώσεις σε μια ένδειξη διαμαρτυρίας για τον τρόπο που αυτά αντιμετωπίζουν την επέτειο. Στην Αμερικανική πρεσβεία πορεύονται 14.000 άτομα και μαζικότερη των τελευταίων χρόνων η παρουσία του ΚΚΕ.

1997

Για πρώτη φορά δεν ακούγονται τα ονόματα των νεκρών της εξέγερσης, αφού από την επίσημη τελετή, που διαρκεί μόλις 15 λεπτά, απουσιάζει η ΕΦΕΕ. Τα επεισόδια και οι εμπρησμοί δυο καταστημάτων δέκα μέρες νωρίτερα, έχουν φορτίσει το κλίμα και η Αστυνομία έχει βγάλει στους δρόμους χιλιάδες άνδρες για τον ομαλό εορτασμό της επετείου. Το Πολυτεχνείο περιφρουρείται από τους φοιτητές και μέλη κομματικών οργανώσεων, κυρίως του ΚΚΕ και εργατικών σωματείων κι έτσι η φημολογούμενη κατάληψη του Ιδρύματος αποφεύγεται. Όμως λίγο πριν ξεκινήσει η πορεία, που είναι υποτονική με τη συμμετοχή περίπου 7.000 ατόμων, άγνωστοι βάζουν φωτιά με γκαζάκια στο πολιτικό γραφείο του Γιάννου Παπαντωνίου, στον πέμπτο όροφο της πολυκατοικίας που βρίσκεται στη γωνία Πατησίων και Στουρνάρη. Οι πυροσβέστες δέχονται βροχή από πέτρες και… σκαμπό με αποτέλεσμα να τραυματιστούν ελαφρά δυο άτομα. Δεκαέξι συλλήψεις και 17 προσαγωγές.

1998

Με τη βοήθεια των ομάδων περιφρούρησης οι αναρχικοί που προσπαθούν να παρεισφρήσουν στην πορεία ανήμερα της επετείου, εγκλωβίζονται και συλλαμβάνονται μετά από μικροεπεισόδια στις αρχές της οδού Σταδίου. Τρεις ελαφρά τραυματίες. Προσάγονται συνολικά 149 άτομα στον εισαγγελέα. Για δεύτερη συνεχή χρονιά δεν γίνεται προσκλητήριο νεκρών, ενώ και πάλι η ΕΦΕΕ είναι απούσα, τουλάχιστον από το τελετουργικό μέρος, που δεν διαρκεί πάνω από 15 λεπτά. Πάντως η συμμετοχή είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων ετών.

1999

Η χρονιά αυτή σημαδεύεται από την επίσημη επίσκεψη του προέδρου Κλίντον στην Αθήνα, ο οποίος θα ερχόταν δύο ημέρες αργότερα. Τα μέτρα ασφαλείας της Αστυνομίας είναι δρακόντεια. Η πορεία είναι η πιο μεγάλη σε όγκο τα τελευταία χρόνια, αφού περισσότεροι από 15.000 διαδηλωτές συμμετέχουν χωρίς να ανοίξει μύτη, μέχρι την Αμερικανική πρεσβεία. Το Πολυτεχνείο περιφρουρείται και πάλι από φοιτητές και Αστυνομία και οι δρόμοι, μόλις ξεκινά η πορεία, έχουν αποκλειστεί σε ακτίνα δύο τετραγώνων από το Ίδρυμα!

2000

Για πρώτη φορά διαβάζονται τα ονόματα 88 πεσόντων κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, από την Πιπίνα Έλλη, αδελφή του Παναγιώτη Ελλη, που σκοτώθηκε στις 25/4/67. Ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης καταθέτει στεφάνι όχι στο Πολυτεχνείο αλλά στο μνήμα του πρώτου νεκρού, Διομήδη Κομνηνού. Είναι η πιο ήρεμη και υποτονική πορεία, στην οποία συμμετέχουν περίπου 8.000 άτομα. Το μεγαλύτερο μπλοκ είναι όπως πάντα του ΚΚΕ. Μικροεπεισόδια γίνονται όταν φτάνει στην αμερικανική πρεσβεία το μπλοκ της νεολαίας ΠΑΣΟΚ και δέχεται επίθεση από τους αριστεριστές. Η Αστυνομία δεν επεμβαίνει.

2001

Ο εορτασμός του Πολυτεχνείου πραγματοποιείται υπό το βάρος των τρομοκρατικών χτυπημάτων της 11ης Σεπτεμβρίου και των πολεμικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν. Είναι άλλη μια πορεία που σε τίποτα δεν θυμίζει τα παλιά, καθώς οι διαδηλωτές ίσα που ξεπερνούν σε αριθμό τούς περίπου 5.000 αστυνομικούς που τους επιβλέπουν. Περίπου 200 νεαροί εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι η πορεία είναι αραιή και το κάθε μπλοκ απέχει δεκάδες μέτρα από το άλλο. Εμφανίζονται στη μέση της πορείας και ανενόχλητοι προκαλούν για λίγη ώρα, αναταραχή, με στόχο τους αστυνομικούς, στους οποίους εκτός από πέτρες «εκσφενδονίζουν» και συνθήματα υπέρ του… Πάσσαρη! Οι αστυνομικοί αντιδρούν με περιορισμένη χρήση δακρυγόνων και τελικά οι νεαροί διαλύονται τρέχοντας προς την πλατεία Μαβίλη.

2002

Από τις μαζικότερες των τελευταίων ετών είναι η πορεία για την 29η επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Έχει όμως και πολλά μηνύματα: άλλες ομάδες συνθηματολογούν εναντίον του ενδεχόμενου πολέμου στο Ιράκ, του ΝΑΤΟ και των Αμερικανών, άλλες υπέρ των Παλαιστινίων και των Κούρδων, άλλες αναφέρονται στην Κύπρο, άλλες καταφέρονται εναντίον της παγκοσμιοποίησης και της νέας τάξης πραγμάτων, άλλες διεκδικούν καλύτερη παιδεία, άλλες ζητούν άμεση αποφυλάκιση του Γιάννη Σερίφη, άλλες μιλούν για “λευκά κελιά”. Σίγουρα, πάντως, η πορεία με την ισχυρότερη αστυνομική παρουσία, καθώς την περιφρουρούν περισσότεροι από 5.000 αστυνομικοί, ενώ την εποπτεύουν συνεχώς ελικόπτερα της Αστυνομίας. Μετά τις οδομαχίες που προκαλούν ομάδες των νεαρών κουκουλοφόρων στη μέση της πορείας και τα δακρυγόνα στο ύψος του Πολεμικού Μουσείου, τα μπλοκ των διαδηλωτών διασπώνται ακόμα περισσότερο. Ανάμεσα στο μεγάλο πλήθος, υπάρχουν και τρεις γυναίκες τα ονόματα των οποίων βρίσκονται στην επικαιρότητα. Η Μαρί Τερέζ Πεϊνό, σύντροφος του Αλέκου Γιωτόπουλου, η Αλίθια Ρομέρο Κορτέζ, σύντροφος του Σάββα Ξηρού, και η σύζυγος του Γιάννη Σερίφη.

2003

Αντιαμερικανικά, αντικαπιταλιστικά, αλλά και αντικυβερνητικά είναι τα συνθήματα που κυριαρχούν στην πορεία για την 30ή επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, που είναι μικρότερη σε όγκο από προηγούμενες χρονιές, σε όλα τα μπλοκ. Στην πορεία επικεφαλής είναι μέλη του συνδέσμου φυλακισθέντων – εξορισθέντων που ψάλλουν τον εθνικό ύμνο καταχειροκροτούμενοι. Ακολουθεί το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ, με το πορτρέτο του Τσε Γκεβάρα και σύνθημα “Το πάθος για τη λευτεριά είναι δυνατότερο απ’ όλα τα κελιά” να κυριαρχεί. Κρατώντας ξύλα και φορώντας κράνη, πορεύονται τα μέλη της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ. Περνούν τρέχοντας μπροστά από την πρεσβεία και φωνάζουν “Ανδρέα, ζεις, εσύ μας οδηγείς”. Στην πορεία παίρνουν μέρος και Άραβες, Ινδοί, Πακιστανοί, Κούρδοι και Τούρκοι πολιτικοί πρόσφυγες, σε δικά τους μπλοκ, με δικά τους πανό και συνθήματα.

2004

Τα παρατράγουδα ελάχιστα και οι αστυνομικοί ένστολοι και μη περισσότεροι από ποτέ. Περίπου 7.000, ένας για κάθε πολίτη. Χωρίς σοβαρά επεισόδια, με χιλιάδες αστυνομικούς, με λιγότερους διαδηλωτές από κάθε προηγούμενη χρονιά και με έντονη την παρουσία των οπαδών του ΚΚΕ, πραγματοποιείται η πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία, για την 31η επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Ακόμη και από το γκρουπ των περίπου 500 αναρχικών, μόλις 50 καταλαμβάνονται από πρόσκαιρο οίστρο για βιαιότητες, αλλά αναχαιτίζονται αμέσως και διαλύονται. Γίνονται πέντε συλλήψεις και 35 προσαγωγές. Επικεφαλής της πορείας, με τη σημαία του Πολυτεχνείου και με αντιαμερικανικά συνθήματα, οι φοιτητές κρατούν πανό με συνθήματα ενάντια στη λιτότητα, την ανεργία, την ακρίβεια και φωνάζουν: “Η αντιπολίτευση γίνεται στους δρόμους και όχι στη Βουλή και στους διαδρόμους”. Ακολουθούν αντιστασιακοί του Συνδέσμου Εξορισθέντων και Φυλακισθέντων, φοιτητικά σχήματα, το κοινό μπλοκ ΔΟΕ – ΟΛΜΕ, με σύνθημα στο πανό “Δημόσια Δωρεάν Εκπαίδευση για όλους»”.

2005

Με συνθήματα προσαρμοσμένα στα αιτήματα των καιρών, «αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας», «νομιμοποίηση των μεταναστών» και άλλα, κορυφώνονται με πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία οι εκδηλώσεις για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η βροχή λειτουργεί αποτρεπτικά για μαζική συμμετοχή, ωστόσο με δεδομένες τις καιρικές συνθήκες οι μετέχοντες είναι αρκετοί. Ιδιαίτερα ενισχυμένες και οι αστυνομικές δυνάμεις για τον φόβο των επεισοδίων που όμως δεν σημειώνονται. Περίπου 9.000 οι διαδηλωτές, 7.000 οι αστυνομικοί. Μόνο μερικά αβγά με μπογιά εκσφενδονίζονται στη γαλλική πρεσβεία.

2006

Επεισόδια, μαζικές συλλήψεις, 125 προσαγωγές και έξι τραυματίες (τρεις πολίτες και τρεις αστυνομικοί) σημαδεύουν την πορεία για την 33η επέτειο του Πολυτεχνείου, που είναι μια από τις μαζικότερες τα τελευταία χρόνια. Η παρουσία των δυνάμεων της Αστυνομίας είναι έντονη από πολύ νωρίς το μεσημέρι σε όλο το κέντρο της Αθήνας, ακόμη και σε σταθμούς του μετρό και του ηλεκτρικού. Το σχέδιο των επιτελών του υπουργείου Δημόσιας Τάξης έχει τον κωδικό “συλλήψεις”, με προληπτικούς ελέγχους, ακόμη και σε τσάντες περαστικών. Η ΕΛ.ΑΣ. προχωρά σε 55 προσαγωγές, με στόχο να αποθαρρύνει όσους πιθανόν έχουν διάθεση να δημιουργήσουν επεισόδια. Οι πρώτες αψιμαχίες γίνονται στο ύψος της Ρηγίλλης. Διαδηλωτές πυροβολούν εναντίον των αστυνομικών με πιστόλι φωτοβολίδων, ρίχνουν μπουκάλια και πέτρες στα ΜΑΤ, ενώ οι ειδικές δυνάμεις της Αστυνομίας “απαντούν” με καταιγίδα δακρυγόνων και νέες προσαγωγές. Την ώρα που οι πρώτοι διαδηλωτές φτάνουν στην αμερικανική πρεσβεία, το μπλοκ των αντιεξουσιαστών πλησιάζει στο “Χίλτον”. Εκεί τα ΜΑΤ προχωρούν στο δεύτερο μέρος του σχεδίου. Αποκόβουν το μπλοκ από την υπόλοιπη πορεία, ρίχνουν ξανά δακρυγόνα και συλλαμβάνουν περισσότερους από είκοσι νεαρούς. Στην Πλατεία Μαβίλη εκτυλίσσεται το τρίτο μέρος των επεισοδίων, τόσο μεταξύ διαδηλωτών και Αστυνομίας, όσο και μεταξύ διαδηλωτών με πετροπόλεμο και χωρίς τις… συνήθεις μολότοφ. Τρία άτομα μεταφέρονται στο ΚΑΤ. Παρά τα εκτεταμένα επεισόδια ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Βύρων Πολύδωρας δίνει συγχαρητήρια στους αστυνομικούς για την επιχείρηση της ακώλυτης και ειρηνικής διεξαγωγής της πορείας καθώς και για τον επαγγελματισμό, τη μεθοδικότητα (…) και τον αυτοματισμό στη δράση!

2007

Από τις πιο ειρηνικές πορείες των τελευταίων ετών είναι η πορεία του Πολυτεχνείου το 2007, χωρίς να λείψουν και τα “παραδοσιακά” μπουκάλια προς την αμερικανική πρεσβεία αλλά και τα δακρυγόνα που ρίχνουν οι δυνάμεις των ΜΑΤ.

2008

Υπό καταρρακτώδη βροχή γίνεται η πορεία του Πολυτεχνείου αλλά αυτό δεν εμποδίζει στην αμερικανική πρεσβεία μια ομάδα αντιεξουσιαστών να επιτεθεί στις διμοιρίες των ΜΑΤ που απαντούν με “βροχή” από δακρυγόνα. Το σκηνικό με την ανταλλαγή πυρών επαναλαμβάνεται μετά την πλατεία Μαβίλη, στο ύψος του Πύργου των Αθηνών, αλλά και στη διασταύρωση των λεωφόρων Κηφισίας και Αλεξάνδρας. Ο απολογισμός των επεισοδίων μικρής έκτασης κάνει λόγο για 11 προσαγωγές υπόπτων, τρεις ελαφρά τραυματίες αστυνομικούς, ζημιές σε δύο υποκαταστήματα τραπεζών και τρία αυτοκίνητα σταθμευμένα έξω από έκθεση αυτοκινήτων στη λεωφόρο Κατεχάκη.

2009

Λίγες μέρες πριν από την επέτειο της δολοφονίας του 16χρονου Αλέξη Γρηγορόπουλου γίνεται μια από τις μεγαλύτερες πορείες του Πολυτεχνείου. Μικροεπεισόδια στην λεωφόρο Αλεξάνδρας, 292 προσαγωγές και δέκα συλλήψεις. Οι αστυνομικοί εγκλωβίζουν περίπου 250 άτομα στη συμβολή της λεωφόρου Αλεξάνδρας με την Σπύρου Τρικούπη. Ανάμεσα στους συλληφθέντες είναι και ο 21χρονος μουσικός Στέφανος Παπαγγελίδης, εγγονός του μουσικοσυνθέτη Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος συλλαμβάνεται στην οδό Τοσίτσα κάτω από το σπίτι του τη στιγμή που ανεβαίνει, όπως λέει, στη μοτοσικλέτα του για να πάει στην εκπομπή του Λάκη Λαζόπουλου που θα έπαιζε η ορχήστρα “Μίκης Θεοδωράκης”. Αντιθέτως, οι αστυνομικοί που τον συνέλαβαν υποστηρίζουν πως πετούσε πέτρες στους μοτοσικλετιστές της ομάδας “Δέλτα” στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Είναι ο μοναδικός με την επιβαρυντική κατηγορία ότι φορούσε κουκούλα. Κατά την διάρκεια των επεισοδίων τραυματίζονται 14 αστυνομικοί, ένας σοβαρά στο σαγόνι.

2010

Με την τρόικα στην Αθήνα, περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι παίρνουν μέρος στην 37η πορεία μνήμης του Πολυτεχνείου. Η βροχή δεν πτοεί τους διαδηλωτές που φωνάζουν συνθήματα κατά του μνημονίου. Ωστόσο, στο ύψος του Ευαγγελισμού μια ομάδα αντιεξουσιαστών επιτίθεται εναντίον των διμοιριών, που κάνουν χρήση χημικών. Η ένταση μεταφέρεται μέχρι την οδό Μιχαλακοπούλου και την Μεσογείων με αποτέλεσμα να γίνουν 69 προσαγωγές, εκ των οποίων οι 23 μετατρέπονται σε συλλήψεις. Το δόγμα του νέου υπουργού Χρήστου Παπουτσή κανει λόγω για συλλήψεις όσων έχουν παραβατική συμπεριφορά και όχι στις αθρόες προσαγωγές όπως του προκατόχου του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη.

2011

Λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της κυβέρνησης Παπαδήμου αλλά και πρώτη φορά από την κατάργηση του ασύλου γίνεται η πορεία για την 38η επέτειο του Πολυτεχνείου, χωρίς μεγάλη συμμετοχή κόσμου. Γίνονται μικροεπεισόδια στην πλατεία Μαβίλη και η ένταση μεταφέρεται μέχρι την ΓΑΔΑ. Ενενήντα προσαγωγές, 13 συλλήψεις, και 14 τραυματίες αστυνομικοί.

2012

Στην Αθήνα όλα κυλούν ειρηνικά. Μικρή ένταση στα Εξάρχεια και στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας από μια ομάδα περίπου 300 νεαρών.

2013

Πάνω από 20.000 άτομα συμμετέχουν στην πορεία. Δυνάμεις των ΜΑΤ έχουν κλείσει, για πρώτη φορά, την Βασιλέως Γεωργίου και την πλατεία Συντάγματος και οι διαδηλωτές αναγκάζονται να αλλάξουν πορεία, ανεβαίνοντας από την Όθωνος. Μετά τις 8 το βράδυ άνδρες των ΜΑΤ και της ομάδας “Δέλτα” λογομαχούν με θαμώνες καφενείου στην πλατεία Εξαρχείων. Σύμφωνα με τους περιοίκους, σπάζουν την τζαμαρία, μπαίνουν στο καφενείο και κάνουν τρεις προσαγωγές. Σύμφωνα με την Αστυνομία, ομάδα διαδηλωτών επιτίθεται εναντίον δυνάμεων ΜΑΤ στα Εξάρχεια. Οι αστυνομικοί κάνουν χρήση χημικών και προχωρούν σε 14 συλλήψεις. Τρεις αστυνομικοί τραυματίζονται.

2014

Περισσότερα από 25.000 άτομα παίρνουν μέρος στις εκδηλώσεις μνήμης. Ένταση στα Εξάρχεια μετά το τέλος της πορείας, όταν ομάδες αντιεξουσιαστών πετούν πέτρες και βόμβες μολότοφ ακόμα και από μπαλκόνια. Διοικητική έρευνα από το Αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ και προανάκριση από την Ασφάλεια Αττικής διενεργούνται μετά από καταγγελίες για επιθέσεις από αστυνομικούς κατά δημοσιογράφων που καλύπτουν τα γεγονότα. Δημοσιοποιείται στο Internet βίντεο που δείχνει άνδρες των ΜΑΤ να επιδίδονται σε “πλιάτσικο” σε περίπτερο της περιοχής των Εξαρχείων. Εργαζόμενοι του συγκεκριμένου περιπτέρου ισχυρίζονται πως τα όργανα της τάξης πήραν νερά από τα ψυγεία τους χωρίς να τα πληρώσουν. Από τις συγκρούσεις τραυματίζονται πέντε αστυνομικοί, ενώ γίνονται τρεις συλλήψεις.

2015

«Πρώτη φορά Αριστερά» με μνημόνιο. Περίπου 15.000 άτομα πορεύονται στο Πολυτεχνείο, με μικρότερη αστυνομική δύναμη να τους επιτηρεί. Στα Εξάρχεια περίπου 200 νεαροί επιτίθενται στις διμοιρίες, που κάνουν “περιορισμένη χρήση χημικών”. Νεαροί λύνουν το χειρόφρενο αυτοκινήτου και το σπρώχνουν προς την πλευρά των αστυνομικών! Το όχημα καταλήγει σε κολόνα στην διασταύρωση των οδών Πατησίων και Στουρνάρη. Την ένταση των μέτρων ασφαλείας επιτείνει η πρόσφατη επιστολή του Νίκου Ρωμανού από τις φυλακές Κορυδαλλού με την οποία γίνεται κάλεσμα για “μαύρο Δεκέμβρη”. Ο Νίκος Ρωμανός καλεί σε ξεσηκωμό γράφοντας: “Προτείνουμε μια εκστρατεία δράσης με το όνομα «Μαύρος Δεκέμβρης», η οποία θα αποτελέσει τον πυροκροτητή για την επανεκκίνηση της αναρχικής εξέγερσης, μέσα και έξω από τις φυλακές». Η αστυνομία κάνει οκτώ 8 συλλήψεις, δυο εκ των οποίων για “πλιάτσικο” σε σουπερ μάρκετ στην οδό Σπύρου Μερκούρη.

2016

Η πορεία για την επέτειο της εξέγερσης στο Πολυτεχνείο γίνεται δυο μέρες μετά την επίσκεψη του Προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα και συμμετείχαν περισσότερα από 20.000 διαδηλωτές. Η αστυνομία κάνει 13 συλλήψεις και εκτεταμένη χρήση χημικών.

2017

Περισσότεροι από 10.000 διαδηλωτές συμμετέχουν στις εκδηλώσεις, που σημαδεύονται από τον σοβαρό τραυματισμό της δικηγόρου Αναστασίας Τσουκαλά από ναυτική φωτοβολίδα που καρφώθηκε στο αριστερό της γόνατο. Γίνονται 16 συλλήψεις και τραυματίζονται έξι αστυνομικοί.

2018

Την πρώτη μέρα του εορτασμού αντιεξουσιαστές καταλαμβάνουν το κτήριο Αβέρωφ ενώ μετά το τέλος της πορείας, που γίνεται με συμμετοχή 10.000 διαδηλωτών, γίνονται εκτεταμένα επεισόδια στους γύρω δρόμους από το Πολυτεχνείο. Γίνονται 19 συλλήψεις και τραυματίζονται ελαφρά δύο αστυνομικοί. Για να σβήσει τις φωτιές εντός του Πολυτεχνείου η Αστυνομία χρησιμοποιεί για πρώτη φορά το ειδικό όχημα “Αίας”.

Πηγή: astinomiko.gr

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr