Γιώργος Φλωρίδης: “Αλλάζοντας τη Δικαιοσύνη”

“Όταν ξεκινήσαμε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης τον Ιούλιο του 2023, η άμεση πρωθυπουργική εντολή ήταν διπλή και σαφής: Nα απαντήσουμε στο αγωνιώδες αίτημα της κοινωνίας για την αντιμετώπιση της ατιμωρησίας και την ενίσχυση της ασφάλειας των πολιτών και ν’ αποδείξουμε ότι η δικαιοσύνη είναι μεταρρυθμίσιμη.

Επειδή οι στόχοι που είχαν τεθεί, απαιτούσαν βαθιά αλλαγή κλίματος, νοοτροπίας και κάλυψη θεσμικών εκκρεμοτήτων που καθυστερούσαν για πολλές δεκαετίες, βάραινε σε όλους μας η δυσκολία του εγχειρήματος και η αγωνία για την επιτυχία του. Όμως η απόλυτη ωρίμανση των αλλαγών, η ουσιαστική στήριξη της κυβέρνησης, σε συνδυασμό με τη δημιουργική συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων συντελεστών της δικαιοσύνης, δικαστών, δικηγόρων, δικαστικών υπαλλήλων, δημιούργησε ένα κλίμα δημιουργικής υποδοχής και τελικά αποδοχής μεταρρυθμίσεων που προηγούμενα φάνταζαν από δύσκολες και περίπλοκες έως ακατόρθωτες.

Αναφέρομαι στις αλλαγές του Ποινικού συστήματος της χώρας , που προεξόφλησαν θετικά και δημιουργικά την άρση ενός αισθήματος ατιμωρησίας σε σημαντική μερίδα της κοινωνίας και συμβάλλουν αποφασιστικά στην καταπολέμηση, ειδικά της μικρομεσαίας εγκληματικότητας. Κλειδί της νέας ποινικής αντίληψης, ήταν, όχι η αυστηροποίηση, όπως σκόπιμα της καταλόγιζαν οι διαφωνούντες, αλλά η πραγματική έκτιση των ποινών, επιλογή συνδυασμένη με την προστασία και δικαίωση των θυμάτων και των οικογενειών τους.

Στο ερώτημα δε, αν είναι μεταρρυθμίσιμη η ελληνική δικαιοσύνη στους ρυθμούς των αποφάσεων της η απάντηση δόθηκε την περασμένη άνοιξη. Η Βουλή ψήφισε τη σημαντικότερη, κατά την άποψή μας, μεταρρύθμιση στον τομέα της Δικαιοσύνης. Τον Δικαστικό Χάρτη, με την κατάργηση των Ειρηνοδικείων και των Ειρηνοδικών και την ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας, όπου παρατηρούνται και οι μεγάλες καθυστερήσεις στην έκδοση των Δικαστικών αποφάσεων.

Λίγους μήνες αφότου ξεκίνησε ο Δικαστικός Χάρτης έχουμε αποτελέσματα αποφόρτισης και επιτάχυνσης, ειδικά στον χώρο της πρωτεύουσας όπου παρατηρούνταν και οι μεγάλες μέχρι σήμερα καθυστερήσεις. Στο Πρωτοδικείο Αθηνών, στο Ποινικό Τμήμα στην Ευελπίδων, λόγω της αύξησης των ποινικών ακροατηρίων, δικάζονται ημερησίως περισσότερες υποθέσεις σε σχέση με πέρυσι. Στο Πολιτικό Τμήμα, οι Δικαστές που υπηρετούν εκεί, από 12-14 υπηρεσίες που έκαναν πέρσι έχουν πλέον μόλις 3-4, γεγονός που τους επιτρέπει να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στη μελέτη και έκδοση αποφάσεων. Σε όλα τα υπόλοιπα Πρωτοδικεία της χώρας έχουν επαναπροσδιοριστεί σε συντομότερο χρόνο οι υποθέσεις, λόγω αύξησης των Δικαστών. Μόλις ολοκληρωθεί η επιμόρφωση των πρώην Ειρηνοδικών τον προσεχή Μάιο, θα έχουμε σοβαρή βελτίωση με επαναπροσδιορισμό για ταχύτερη εκδίκαση υποθέσεων και στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Είναι τεράστια η αλλαγή που γίνεται και είναι αναμενόμενες οι όποιες αρχικές δυσκολίες παρατηρούνται , αλλά ήδη τα πρώτα δείγματα είναι παραπάνω από ενθαρρυντικά.

Σήμερα με ικανοποίηση, αλλά χωρίς κανένα εφησυχασμό μπορούμε να πούμε ότι η ελληνική δικαιοσύνη έχει μπει σε αναπτυξιακές ράγες. Χρειάζεται ακόμα πολλά να γίνουν, αλλά πλέον υπάρχει μεταρρυθμιστική βάση , πλαίσιο και υποδομή , πάνω στα οποία μπορούν να λειτουργήσουν και ν’ αποδώσουν οι επόμενες σημαντικές αλλαγές που έρχονται την περίοδο 2025-2027.

Ειδικά για το 2025 ετοιμάζονται νέες σημαντικές θεσμικές αλλαγές όπως ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, το Κληρονομικό Δίκαιο, ο νέος ενιαίος κώδικας για τους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης διαφορών (Διαμεσολάβηση-Δικαστική Μεσολάβηση-Διαιτησία). Ήδη βρίσκονται στην διαβούλευση νομοθετικές πρωτοβουλίες που αγγίζουν ξεχωριστού ενδιαφέροντος θέματα όπως η ενδοοικογενειακή βία, η προστασία των ανηλίκων και γενικότερα θέματα της φιλικής προς τα παιδιά δικαιοσύνης. Επίσης πρόκειται να επιταχυνθούν τα μεγάλα έργα της ψηφιακής μετάβασης όπως η αναβάθμιση και εξέλιξη των Ολοκληρωμένων Συστημάτων Διαχείρισης Υποθέσεων στην Διοικητική, Ποινική, Πολιτική Δικαιοσύνη και η εφαρμογή και επέκταση των τηλεδιασκέψεων σε όλες τις δίκες.

Ταυτόχρονα προχωρεί η εκπαίδευση και η ενίσχυση με νέες προσλήψεις του απολύτως απαραίτητου προσωπικού, των δικαστικών υπαλλήλων. Τέλος δε εξελίσσεται διαρκώς με γρηγορότερους ρυθμούς το κτιριακό πρόγραμμα αναβάθμισης και επέκτασης των δικαστικών μεγάρων σε όλη την Ελλάδα.

Σε κάθε περίπτωση, όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι οι απαιτήσεις είναι μεγάλες και υπάρχει ακόμα μακρύς δρόμος, μέχρις ότου η ελληνική δικαιοσύνη συγκλίνει στα επιδιωκόμενα ευρωπαϊκά επίπεδα. Το γεγονός όμως , ότι σπάσαμε τα δεσμά του «ασάλευτου χρόνου της», αποκτήσαμε προσανατολισμό και εμπειρία και κατακτήσαμε την δημιουργική συνεργασία των συντελεστών της, μας κάνει αισιόδοξους ότι μπορούμε να καταφέρουμε πολύ περισσότερα τα επόμενα χρόνια για την Δικαιοσύνη και ως αξία και ως θεσμό!” 

*Υπουργός Δικαιοσύνης