Οι δικαστές απαντούν στον Δημ. Βερβεσό για τις καθυστερήσεις στη Δικαιοσύνη: “Οι χρόνοι απονομής αντιμετωπίζονται σε αρκετές περιπτώσεις με απλουστεύσεις”

Κριτική στην… κριτική των δικηγόρων ασκούν οι δικαστές για τους χρόνους στην απονομή της Δικαιοσύνης. Σε ανακοίνωσή της η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων (ΕΝΔΕ) σημειώνει πως «το ειδικό ζήτημα των χρόνων απονομής της Δικαιοσύνης στη χώρα μας, σε αρκετές περιπτώσεις, αντιμετωπίζεται με απλουστεύσεις, που οδηγούν ακόμη και σε παραπληροφόρηση της κοινής γνώμης».

Η ανακοίνωση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων (ΕΝΔΕ) έρχεται μετά την παρουσίαση από το dikastiko.gr μίας πλήρους, εμπλουτισμένης με σαφή διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία από τις επίσημες πηγές, “ακτινογραφίας” για την Ελληνική Δικαιοσύνη, σύμφωνα με όσα δήλωσε o πρόεδρος της Ολομέλειας των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων της χώρας και του ΔΣΑ, Δημήτρης Βερβεσός.

Σύμφωνα με την εξαντλητική καταγραφή και ανάλυση των στοιχείων η Ελληνική δικαιοσύνη, είναι εξαιρετικά αργή, με αρκετούς δικαστές αλλά λιγότερους δικαστικούς υπαλλήλους, “ταξική” ενίοτε, υποχρηματοδοτούμενη, με ικανά αλλά όχι αρκετά βήματα προόδου στην ψηφιοποίηση και με πρόοδο μόνο σε επιμέρους στατιστικά στοιχεία (π.χ 10.000 ψηφιακές υπογραφές σε δικηγόρους).

Η έρευνα εδράζεται στα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία [τόσο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, όσο και της ΕΕ ( EU Justice Scoreboard) και του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEPEJ Evaluation Report)].

freepik

Απονομή της Δικαιοσύνης: Η απάντηση των δικαστικών λειτουργών

«Η Εξουσία και οι πράξεις των άμεσων οργάνων του Κράτους, ως θεσμική έκφραση αυτής (της εξουσίας), ανέκαθεν αποτελούσαν πεδίο αυστηρής κριτικής εκ μέρους ολόκληρης της Κοινωνίας. Και αυτή, βέβαια, η κριτική δεν θα ήταν ποτέ δυνατό να αφήσει ανέπαφη τη Δικαιοσύνη. Ωστόσο, το ειδικό ζήτημα των χρόνων απονομής της Δικαιοσύνης στη χώρα μας, σε αρκετές περιπτώσεις, αντιμετωπίζεται με απλουστεύσεις, που οδηγούν ακόμη και σε παραπληροφόρηση της κοινής γνώμης» αναφέρει στην ανακοίνωσή της η ΕνΔΕ, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου και Εφέτη, Κωνσταντίνο Βουλγαρίδη.

«Η ανάλυση του ζητήματος των χρόνων στην απονομή της Δικαιοσύνης σε κάθε χώρα λ.χ. επί των αστικών υποθέσεων, προϋποθέτει εξειδικευμένες γνώσεις επιστήμης (νομικής), καθώς και ολόκληρου του νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας της Δικαιοσύνης. Προϋποθέτει εξειδικευμένες γνώσεις επί θεμελιωδών αρχών του ισχύοντος δικονομικού συστήματος, των επιμέρους νομοθετικών διατάξεων, καθώς και των μεθόδων ερμηνείας του δικαίου (αρχές δίκαιης δίκης, διαθέσεως, προδικασίας, προθεσμίες κατάθεσης προτάσεων, προθεσμίες επιδόσεων, ειδικά θέματα του δικαίου της απόδειξης, της αναγκαστικής εκτέλεσης, των ενδίκων μέσων, δικονομικές συνέπειες της ματαίωσης των συζητήσεων, λόγοι αναστολής μιας δίκης, αναβολές λόγω δικονομικών ελλείψεων, εκκρεμή προδικαστικά ζητήματα και δικονομικές συνέπειες αυτών κλπ.), εξειδικευμένες γνώσεις αναφορικά με επιμέρους διατάξεις του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών, εξειδικευμένες γνώσεις αναφορικά με τους Εσωτερικούς Κανονισμούς των Δικαστηρίων και της διάρθρωσης των δικαστικών δομών της χώρας» προστίθεται.

(ende/freepik)

Απονομή της Δικαιοσύνης: Άσκοπη δικονομική ταλαιπωρία πολιτών

Η ΕνΔΕ αναφέρεται επίσης στη «διαμορφωθείσα μέχρι σήμερα νομολογία των Ελληνικών Δικαστηρίων λ.χ. με την αξιολόγηση του περιεχομένου των δικογράφων (αγωγών κλπ) ώστε να αποφεύγονται αοριστίες και απαράδεκτα, με κύριο γνώμονα την ουσιαστική απονομή δικαίου, έχει αποτρέψει, σε ευρεία κλίμακα, την άσκοπη δικονομική ταλαιπωρία των πολιτών.

Υποστηρίζει, παράλληλα, πως «η συνεχής προσφυγή των πολιτών ενώπιον των Δικαστηρίων καταδεικνύει την έμπρακτη εμπιστοσύνη της Κοινωνίας απέναντι στους Λειτουργούς της Δικαιοσύνης, οι οποίοι, μέχρι σήμερα, έχουν συμβάλλει, τα μέγιστα, στην εμπέδωση της κοινωνικής ειρήνης και συνοχής, ενώ οι αποφάσεις των Δικαστηρίων της χώρας μας, ως λόγος επιστημονικός, διακρίνονται, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, για την εκτενή νομική τους ανάλυση, έχοντας συμβάλλει καθοριστικά στη δημιουργία βιβλιογραφικού πλούτου και στην προαγωγή της νομικής επιστήμης».

Σε κάθε περίπτωση δικαστικοί λειτουργοί, δικηγόροι και άλλοι παράγοντες που συμμετέχουν στις δίκες δείχνουν να συμφωνούν πως απαιτείται ένας ουσιαστικός διάλογος μεταξύ όλων για τον εκσυγχρονισμό του δικαιοδοτικού συστήματος.

Δ. Βερβεσός: Ο χάρτης της Δικαιοσύνης σε αριθμούς

Το μείζον πρόβλημα της καθυστέρησης στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων που τραυματίζει το κύρος της Δικαιοσύνης και αποφλοιώνει το δικαίωμα σε δικαστική προστασία των πολιτών, στο όνομα των οποίων -και μόνον- απονέμεται κατά το Σύνταγμα είχε αναδείξει ο Δημήτρης Βερβεσός μέσω του dikastiko.gr.

eurokinissi

Όπως ανέφερε «ο δημόσιος διάλογος και η διατύπωση αποτελεσματικών λύσεων προϋποθέτει πρωτίστως τη διάγνωση του μεγέθους του προβλήματος. Οι όποιες προσεγγίσεις επί του ζητήματος δεν μπορούν να αφίστανται των επίσημων στατιστικών στοιχείων, τα οποία είναι αψευδείς μάρτυρες της πραγματικής κατάστασης που επικρατεί στην Ελληνική Δικαιοσύνη. Από τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία [τόσο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, όσο και της ΕΕ ( EU Justice Scoreboard) και του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEPEJ Evaluation Report)], προκύπτουν τα εξής ενδιαφέροντα συμπεράσματα:

* Αναλογία δικαστικών λειτουργών/Πληθυσμού.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η αναλογία δικαστών/πληθυσμού είναι η 3η  υψηλότερη στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δικαιοσύνη (CEPEJ Evaluation Report):  η Ελλάδα έχει 36 δικαστές ανά 100.000 κατοίκους (όπως και το Λουξεμβούργο), τη στιγμή που η Γαλλία έχει 11,2 και η Κύπρος 14,1.

* Η Ελλάδα έχει με διαφορά την πλέον βραδεία απονομή δικαιοσύνης μεταξύ όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας ο μέσος χρόνος επίλυσης δικαστικής (αστικής) διαφοράς στην Ελλάδα ανέρχεται σε 1711 ημέρες τη στιγμή που στην Αυστρία ανέρχεται σε 397 ημέρες, στο Βέλγιο σε 505 ημέρες, και στην Πορτογαλία 755 ημέρες (για να περιοριστούμε σε χώρες με συγκρίσιμα μεγέθη) , ενώ ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 455 ημέρες.

Αντιστοίχως, η ΕΕ εκτιμά ότι απαιτούνται 637 ημέρες για την έκδοση πολιτικής απόφασης στον πρώτο βαθμό, που είναι η 3η χειρότερη επίδοση στην ΕΕ (μαζί με τη Γαλλία, η οποία υπολείπεται μόνον της Κροατίας και της Ιταλίας).

Για τη διοικητική δικαιοσύνη, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, απαιτούνται 551 ημέρες για την έκδοση πρωτόδικης απόφαση  και 1107 ημέρες για την εξάντληση όλων των βαθμών (δηλ. και του ΣτΕ), επίδοση η οποία είναι η 2η χειρότερη στην ΕΕ (υπολείπεται μόνο η Κύπρος).

Το πλήθος των εκκρεμών υποθέσεων ανά δικαστικό σχηματισμό την 31.12.2021 σε σχέση με τις εκκρεμείς υποθέσεις την 30.9.2022 είναι ενδεικτικό της έντασης του προβλήματος στη δικαιοσύνη: Στις 31.12.2021 εκκρεμούσαν στα Πρωτοδικεία 322.967 υποθέσεις ενώ στις 30.9.2022, εκκρεμούσαν 326.890 υποθέσεις. Στα ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΑ εκκρεμούσαν στις 31.12.2021 197.272 υποθέσεις, ενώ στις 30.9.2022, εκκρεμούσαν 178.497 υποθέσεις. Στα  Εφετεία εκκρεμούσαν στις 31.12.2021, 30.305 υποθέσεις, ενώ στις 30.9.2022 εκκρεμούσαν 30.096 υποθέσεις. Στον Άρειο Πάγο, εκκρεμούσαν στις 31.12.2021 2683 υποθέσεις, ενώ στις 30.9.2022 εκκρεμούσαν 2604 υποθέσεις. Σημειώνεται ότι η μείωση του όγκου των εκκρεμών υποθέσεων στο Ειρηνοδικείο, εξηγείται καθ’ όσον αποσύρθηκαν οι υποθέσεις υπερχρεωμένων (ν. 4745/2020). Αντιθέτως, στο Πρωτοδικείο, παρατηρείται σημαντική αύξηση, ενώ στα υπόλοιπα δικαστήρια οι αριθμοί είναι περίπου σταθεροί και άρα το υφιστάμενο πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς.

* «Επιλεκτική» απονομή δικαιοσύνης/Δικαιοσύνη πολλαπλών ταχυτήτων

Από τη σύγκριση των αποφάσεων που έχουν εκδοθεί σε σχέση με τις εισερχόμενες υποθέσεις (Clearance Rate), προκύπτει όπως ανέφερε ανισοβαρής κατανομή ανθρώπινων πόρων και άρα διαφορετικός ρυθμός απονομής της δικαιοσύνης.

«Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης (Γ’ Τριμ. 2022), ο ρυθμός απονομής είναι αρνητικός στις υποθέσεις που αφορούν την μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, ήτοι, ενδεικτικώς, στην Τακτική Μονομελούς & Πολυμελούς, στα Ασφαλιστικά Μονομελούς  στα Αυτοκίνητα στην Εκουσία Μονομελούς και τις Εργατικές διαφορές (Clearance Rate < 1). Αντίθετα, στις υποθέσεις, που ενδιαφέρουν πρωτίστως τις οικονομικά ισχυρές συσσωματώσεις, όπως οι τράπεζες (διαταγές πληρωμής , πτωχεύσεις) εκδίδονται περισσότερες αποφάσεις σε σχέση με τις εισερχόμενες υποθέσεις (Clearance Rate > 1), και άρα παρατηρείται επιτάχυνση» είπε πει ο κ. Βερβεσός.

Ομοίως, ο ίδιος τόνιζε «μεγάλες διαφοροποιήσεις που καταδεικνύουν ενδημικές αδυναμίες του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης παρατηρούνται στον προσδιορισμό δικασίμων: Στη νέα τακτική διαδικασία η τυπική συζήτηση στο Πρωτοδικείο Αθηνών προσδιορίζεται 2 – 2½ χρόνια μετά το κλείσιμο του φακέλου των 120 ημερών. Ο προσδιορισμός των εφέσεων κατά αποφάσεων Ειρηνοδικείων γίνεται για το  2025. Οι Κτηματολογικές διαφορές προσδιορίζονται το 2027. Οι ανακοπές κατά της εκτέλεσης προσδιορίζονται το 2030 (!!!) τη στιγμή που σύμφωνα με τον ΚΠολΔ αυτή πρέπει να λαμβάνει χώρα σε 60 μέρες. Στα ασφαλιστικά μέτρα, που αφορούν τη χορήγηση προσωρινής δικαστικής προστασίας, ακόμα και τα αιτήματα προσωρινών διαταγών προσδιορίζονται μετά 15 μέρες περίπου (αντί του συνήθους χρονικού διαστήματος των 48 έως 72 ωρών), δημιουργώντας μείζονα κίνδυνο από την καθυστέρηση».

* Αποκλίσεις στον αριθμό των εκδιδόμενων δικαστικών αποφάσεων ανά δικαστικό λειτουργό, αναλόγως του βαθμού και της δικαιοδοσίας

Παράλληλα, κατά τον κ. Βερβεσό από την επεξεργασία των πλέον πρόσφατων στοιχείων του Υπουργείου Δικαιοσύνης (Γ’ Τριμ. 2022), και συγκεκριμένα τη διαίρεση του πλήθους των εκδοθεισών αποφάσεων με τον αριθμό των υπηρετούντων δικαστών, προκύπτει ότι οι πρωτοδίκες (πολιτικών δικαστηρίων) εκδίδουν κατά μ.ο. 14 αποφάσεις/μήνα, οι ειρηνοδίκες 13,5 αποφάσεις/μήνα, οι εφέτες 3,2 αποφάσεις/μήνα, οι αρεοπαγίτες 2,6 αποφάσεις/μήνα, οι διοικητικοί πρωτοδίκες 8,6 αποφάσεις/μήνα, οι διοικητικοί εφέτες 3,75 αποφάσεις/μήνα, και οι σύμβουλοι επικρατείας 0,7 αποφάσεις/μήνα. (αριθμός αποφάσεων ανά δικαστήριο)

Αντίστοιχα στοιχεία προκύπτουν και για το σύνολο του δικαστικού έτους (Α’-Γ’ Τριμ. 2022), ήτοι οι πρωτοδίκες (πολιτικών δικαστηρίων) εκδίδουν κατά μ.ο. 13,85 αποφάσεις/μήνα, οι ειρηνοδίκες 14,47 αποφάσεις/μήνα, οι εφέτες 3,36 αποφάσεις/μήνα, οι αρεοπαγίτες 3,34 αποφάσεις/μήνα, οι διοικητικοί πρωτοδίκες 9,17 αποφάσεις/μήνα, οι διοικητικοί εφέτες 4,4 αποφάσεις/μήνα, και οι σύμβουλοι επικρατείας 1,4 αποφάσεις/μήνα.

* Σημαντικά οργανικά κενά δικαστικών υπαλλήλων που δημιουργούν τεράστια προβλήματα στη λειτουργία των δικαστικών υπηρεσιών

Μεγάλος αριθμός οργανικών θέσεων δικαστικών υπαλλήλων παραμένουν κενές κατά τον κ. Βερβεσό, ενώ η αναλογία των θέσεων με εκείνες των δικαστικών λειτουργών (σε πολλούς δικαστικούς σχηματισμούς μικρότερη από 1:1), υπολείπεται αισθητά του μέσου όρου των κρατών-μελών της ΕΕ (3,9). Είναι προφανές ότι η πρόσφατη προκήρυξη για την κάλυψη 311 θέσεων, που θα καλυφθούν μετά την πραγματοποίηση της 6μηνης εκπαίδευσης όσων επιλεγούν πόρρω απέχει από τη λυσιτελή αντιμετώπιση του προβλήματος.

Αποτέλεσμα είναι να παρατηρούνται τεράστιες καθυστερήσεις στη χορήγηση πιστοποιητικών, που φθάνει τους 4 μήνες.

Οι εκκρεμότητες

Είναι ενδεικτικό, όπως είχε αποκαλύψει ο πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων, ότι με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Πρωτοδικείου Αθηνών, τέλους 2022, εκκρεμούσαν 18423 πιστοποιητικά:

* 1476 πιστοποιητικά φερεγγυότητας φυσικών προσώπων

* 2620 πιστοποιητικά φερεγγυότητας νομικών προσώπων

* 1218 πιστοποιητικά περί μη καταθέσεις ένδικων μέσων

* 3551 πιστοποιητικά περί μη καταθέσεις αγωγής αμφισβήτησης κληρονομικού δικαιώματος

* 9385 πιστοποιητικά περί μη δημοσίευσης διαθήκης και

* 173 πιστοποιητικά περί μη καταθέσεις αγωγής προσβολής αρχαιρεσιών σωματείου

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr