Παρέμβαση δικηγόρων: 8 σημεία-κλειδιά για την επιτάχυνση της διοικητικής δίκης – Ζητούν κατάργηση του παραβόλου των (έως) 3.000 ευρώ ανά προσφυγή

Τα 8 “αγκάθια” που οδηγούν σε καθυστερήσεις στις διοικητικές δίκες, αλλά και οι αντίστοιχες προτάσεις περιλαμβάνονται σε κείμενο Επιτροπής της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, το οποίο εγκρίθηκε κατά την πρόσφατη συνεδρίαση στην Καβάλα.

Το κείμενο της απόφασης θα προωθηθεί άμεσα στο υπουργείο Δικαιοσύνης προκειμένου να λάβει πρωτοβουλίες για θεσμοθέτηση των αναγκαίων μέτρων. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων βάσει της οποίας δεσμεύεται η Πολιτεία όπως συμβουλεύεται πάντα τους Δικηγορικούς Συλλόγους σχετικά με προτάσεις που αφορούν την βελτίωση της νομοθεσίας αλλά και ζητήματα που ανάγονται στην εφαρμογή αυτής.

Ενδεικτικά αναφέρουν πως σύμφωνα με το άρθρο 277 ΚΔΔ στα φορολογικού αντικειμένου διαφορές προβλέφθηκε η υποχρέωση καταβολής αναλογικού παραβόλου με ανώτατο όριο τις 3.000 ευρώ ανά προσφυγή.

Και προστίθεται ότι σε πολλές περιπτώσεις λόγω των διατάξεων της συνάφειας, για τον ίδιο φορολογικό έλεγχο ο φορολογούμενος καλείται να ασκήσει περισσότερες προσφυγές και άρα να καταβάλλει περισσότερα παράβολα.   

Όπως επίσης επισημαίνεται, η έννομη προστασία προκειμένου να είναι αποτελεσματική, θα πρέπει να απονέμεται εντός εύλογου χρόνου. Παράλληλα, στο κείμενο της Επιτροπής καθίσταται σαφές ότι η επιτάχυνση της διοικητικής δίκης αποσκοπεί στο συμφέρον πρωτίστως του ιδιώτη διαδίκου, ο οποίος κατά κανόνα υποβάλλει και το αίτημα δικαστικής προστασίας. Υπό το πρίσμα αυτό οι επιχειρούμενες διορθωτικές επεμβάσεις στην διοικητική δίκη θα πρέπει να έχουν ως γνώμονα την εξασφάλιση των δικονομικών δικαιωμάτων του διοικουμένου και να μην αποβλέπουν στην «δικονομική εξυπηρέτηση» του Δημοσίου και των λοιπών φορέων του.

freepik

Έτσι, η Επιτροπή κατέληξε ότι μια σειρά από επιβαρυντικές για τον διοικούμενο διατάξεις ή καταστάσεις οδηγούν και στην επιβράδυνση απονομής της δικαιοσύνης. Η Επιτροπή διέκρινε οκτώ κατηγορίες ζητημάτων που κατά την κρίση της θα πρέπει να αντιμετωπισθούν άμεσα προκειμένου να μπορέσει η διοικητική δικαιοσύνη να λειτουργήσει ταχύτερα.

Διοικητικές δίκες: Τα 8 σημεία- κλειδιά για την επιτάχυνση

1. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ

Συχνή αιτία αναβολών αποτελεί η μη αποστολή ή η ελλιπής αποστολής διοικητικού φακέλου στα διοικητικά δικαστήρια.

Η Επιτροπή σημειώνει, ότι η μη αποστολή φακέλου παρατηρείται σε μεγάλο βαθμό στις κοινωνικοασφαλιστικές διαφορές. Σε υποθέσεις που αφορούν τη χορήγηση συντάξεων ή άλλων εν γένει κοινωνικών παροχών, η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης δεν συνιστά πλήγμα μόνο στο συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα δικαστικής προστασίας αλλά κλονίζει και την αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου, καθώς στερεί για μακρό χρονικό διάστημα από τους διοικούμενους στοιχειώδη κοινωνικά αγαθά.

2. ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΟΡΙΩΝ ΟΜΟΔΙΚΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΑΣ

Ως προς τους κανόνες της ομοδικίας αναφέρεται πως εισάγοντας τον περιορισμό των πενήντα ατόμων ανά δικόγραφο συντελεί στην επιβάρυνση των πινακίων και εν τέλει στην καθυστέρηση της απονομής δικαιοσύνης. Το γεγονός ότι στην ομοδικία περισσότερων προσώπων, πράγματι, ο δικαστής που έχει το φάκελο επιβαρύνεται με επιπλέον φόρτο λόγω της ανάγκης εξέτασης ζητημάτων επί του πραγματικού για τον κάθε διάδικο ατομικά, αφορά στοιχείο που πρέπει να επηρεάζει ως προς την αξιολόγηση των δικαστών και την στατιστική παρακολούθηση και όχι ως προς τα δικονομικά δικαιώματα των διαδίκων.

Εξάλλου, η εν λόγω πρόβλεψη αφορά μια κατηγορία υποθέσεων που συνήθως άπαξ και επιλυθεί νομικά από το Συμβούλιο της Επικρατείας με τρόπο αρνητικό για τους ενάγοντες, όλες οι υποθέσεις απορρίπτονται είτε ως ανομιμοποίητες είτε ως προς το νομικό τους σκέλος και άρα ο δικαστής δεν καλείται να εξετάσει ζητήματα πραγματικού. Στην περίπτωση αυτή είτε έχει 50 ομόδικους είτε 500, έχει κατ΄ ουσίαν τον ίδιο φόρτο (με εξαίρεση την αναγραφή των ονομάτων).

Ως προς τη συνάφεια αναφέρεται ότι σε αρκετές περιπτώσεις, σε διαφορές ουσίας παρατηρείται το φαινόμενο, στο έκθεμα να ευρίσκεται το όνομα του ίδιου διαδίκου περισσότερες φορές γιατί αναγκάστηκε να ασκήσει περισσότερα ένδικα βοηθήματα (ή μέσα) για την ίδια κατ΄ ουσίαν υπόθεση.

Κατά τη γνώμη των μελών της Επιτροπής, η διεύρυνση της έννοιας των «συναφών υποθέσεων» θα βοηθήσει προς το σκοπό της επιτάχυνσης της δικαιοσύνης. Φυσικά, γίνεται κατανοητό, ότι για λόγους εσωτερικούς της λειτουργίας του δικαστηρίου, θα μπορούσε η ίδια υπόθεση να αντιστοιχεί ως χρέωση περισσότερων υποθέσεων για τον Δικαστή, εφόσον τούτο κρίνεται από την διοίκηση του Δικαστηρίου. Αλλά έτσι θα πετύχουμε την μείωση των πινακίων και τον περιορισμό άσκοπων χωρισμών των υποθέσεων

3. ΤΥΠΙΚΕΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ

Βασική στόχευση ενός δικονομικού συστήματος πρέπει να αποτελεί η ασφάλεια του δικαίου και η επαρκής παροχή δικαστικής προστασίας στον πολίτη. Έχει παρατηρηθεί, ότι σε πολλές περιπτώσεις ειδικά στον χώρο της διοικητικής δικαιοσύνης παρατηρείται μια υπερβολική τυπολατρεία, η οποία δεν συνάδει με τον επδιωκόμενο σκοπό (ο οποίος προφανώς δεν είναι η απώλεια δικαιώματος για τον διοικούμενο).

Από τις διαδικασίες ενώπιον της Επιτροπής, παρατηρήθηκε, ότι αποτελεί κοινό τόπο το γεγονός, ότι σημαντικός αριθμός υποθέσεων απορρίπτεται από τα διοικητικά δικαστήρια για τυπικούς λόγους με κλασικότερη περίπτωση αυτή της «νομιμοποίησης» του διαδίκου. Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα ζητήματα αυτά συνδέονται και με την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης, καθώς:

Α) Αποτελούν συχνό λόγο αναβολής λόγω της ανασφάλειας που δημιουργείται στους συνηγόρους

Β) Συνήθως μια τέτοια απόρριψη συνοδεύεται από επιπλέον δικαστικές ενέργειες, όπως ανακοπή ερημοδικίας, δεύτερη προσφυγή, έφεση κ.α.

Πέραν της επιβράδυνσης που επιφέρει η τυπολατρεία των διοικητικών δικαστηρίων, αποτελεί και πλήγμα ως προς την ποιότητα απονομής δικαιοσύνης.

freepik

4. ΦΟΡΤΟΣ ΛΟΓΩ ΠΑΡΑΛΛΗΛΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ

Παρατηρείται συχνά το φαινόμενο να «τρέχουν» παράλληλα περισσότερες δίκες που αφορούν κατ΄ ουσίαν την ίδια υπόθεση

Κατά τη γνώμη της επιτροπής, όπου παρατηρείται το φαινόμενο αυτό θα πρέπει:

Α) Είτε εφόσον τα παράλληλα ένδικα μέσα ή βοηθήματα εκκρεμούν ενώπιον του ίδιου Δικαστηρίου, εφόσον είναι δυνατό, να συγκεντρώνονται σε μία δικάσιμο υπό την ίδια σύνθεση

Β) Είτε να προβλέπεται ρητά η αναστολή των χρονικά ή δικονομικά (ως προς την εξουσία του Δικαστηρίου για εξέταση των λόγων) επόμενων, μέχρι το πέρας της υπόθεσης που αποτελεί την βάση για την επίλυση των επόμενων.

Μια τέτοια λύση και θα αποτρέψει την διενέργεια περισσότερων δικών που αφορούν το ίδιο αντικείμενο και είναι σύμφωνη με την αρχή του δεδικασμένου, καθότι θα αναμένεται το δεδικασμένο της κύριας υπόθεσης για την επίλυση του συνόλου της διαφοράς.

5. ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

Ο δικηγόρος ως γνωστόν αποτελεί συλλειτουργό της Δικαιοσύνης. Αυτός αναλαμβάνει την ευθύνη να επικαλεστεί τα νομικά και πραγματικά ζητήματα ενώπιον του δικαστηρίου. Ως εκ τούτου, εάν του δοθεί η πρόσβαση στο σύνολο των αποφάσεων των διοικητικών δικαστηρίων, θα παρέχει στον δικαστή ήδη επεξεργασμένες περισσότερες πληροφορίες, διευκολύνοντας και αυτόν στην έκδοση της απόφασης.

Δεδομένου ότι εδώ και έτη λειτουργεί ο ΟΣΔΔΥΔ που παρέχει πλήρη πρόσβαση στους δικαστές της διοικητικής δικαιοσύνης στη νομολογία του ΣτΕ και των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, θεωρούμε ότι άμεσα πρέπει -με τήρηση των διατάξεων περί απορρήτου και προσωπικών δεδομένων- να δοθεί πρόσβαση και σε όλους τους δικηγόρους.

6. ΑΠΟΦΥΓΗ ΑΣΚΗΣΗΣ ΑΣΚΟΠΩΝ ΕΝΔΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΑΠΌ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

Αποτελεί κοινό τόπο, ότι το Δημόσιο ασκεί επανειλημμένα ένδικα μέσα ακόμα και σε υποθέσεις που δεν χρειάζεται λόγω της ευθυνοφοβίας αρκετών δημοσίων υπαλλήλων αλλά και λόγω του γεγονός ότι τούτο δεν συνεπάγεται για το δημόσιο καμία οικονομική επιβάρυνση.

Ως αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο, ακόμα και για λυμένα νομικά ζητήματα, να ασκείται έφεση από τις δημόσιες υπηρεσίες (τούτο δεν συμβαίνει σε μικρότερη έκταση, όπου τα ένδικα μέσα ασκούνται από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους).

Freepik

7. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΣΕ ΕΥΛΟΓΑ ΠΟΣΑ

Κατά την περίοδο της δημοσιονομικής κρίσης, ο νομοθέτης (ιδίως με το ν. 3900/2010) με επίκληση του σκοπού της επιτάχυνσης της δίκης προέβλεψε αύξηση των παραβόλων σε πολλές περιπτώσεις με αποτέλεσμα να προκαλείται υπερβολική επιβάρυνση των ιδιωτών σε ορισμένες περιπτώσεις προσφυγής στη δικαιοσύνη και ιδίως στις φορολογικές διαφορές.

Όπως είναι λογικό, μια τόσο σημαντική επιβάρυνση οδηγεί σε πολλές περιπτώσεις σε αναβολή των υποθέσεων λόγω οικονομικής αδυναμίας του προσφεύγοντος να καταβάλλει τα σχετικά ποσά. Θεωρούμε, ότι θα πρέπει τα ποσά αυτά των παραβόλων να περιοριστούν προκειμένου και να επιτευχθεί η ευκολότερη πρόσβαση του διοικούμενου στην δικαιοσύνη αλλά και για να εξαλειφθεί ένας κύριος λόγος αναβολών σε αυτές τις περιπτώσεις.

8. ΑΣΦΑΛΗΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΟΡΘΟΥ ΕΝΔΙΚΟΥ ΒΟΗΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ

Τα μέλη της Επιτροπής γνωρίζουν πληθώρα περιπτώσεων όπου είτε λόγω ασάφειας της διάταξης είτε λόγω αντιφατικής νομολογίας είτε λόγω αλλεπάλληλων νομοθετικών ρυθμίσεων, ασκήθηκε από το διάδικο είτε το μη ορθό ένδικο βοήθημα είτε αυτό δεν ασκήθηκε ενώπιον του ορθού Δικαστηρίου.

Το φαινόμενο αυτό συναντάται κυρίως στο χώρο της διοικητής δικαιοσύνης λόγω της ύπαρξης διαφορετικών κατηγοριών υποθέσεων (ακυρωτικών και ουσίας) όσο και της όχι πάντα ευδιάκριτης καθ΄ ύλην (και σπανίως κατά τόπον αρμοδιότητας). Παρατηρείται συχνά το φαινόμενο της έκδοσης απόφασης για παραπομπή στο αρμόδιο δικαστήριο γεγονός που κατά κανόνα οδηγεί σε σημαντική καθυστέρηση ολοκλήρωσης της υπόθεσης.

Παράλληλα σχεδόν σε όλες τις νομοθετικές ρυθμίσεις που τροποποιούσαν την αρμοδιότητα των διοικητικών δικαστηρίων για κάποια υπόθεση, τούτο είχε ως αυτόθροη συνέπεια, όταν έφθανε η ώρα να συζητηθεί στο αρχικά αρμόδιο Δικαστήριο η υπόθεση, πλέον αυτό να είναι αναρμόδιο και να πρέπει να παραπέμψει την υπόθεση.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr