Πώς θα αντιμετωπίσει η Δικαιοσύνη τον Πόλεμο στην Ουκρανία – Πόσο πιθανό είναι να δικαστεί ο Πούτιν – Ο ρόλος του ΔΠΔ

Παρών δηλώνει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, καθώς ο εισαγγελέας του ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι θα ξεκινήσει έρευνα για πιθανά εγκλήματα πολέμου ή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην Ουκρανία. Πόσο πιθανό είναι ο Πούτιν ή άλλοι Ρώσοι πολιτικοί ή στρατιωτικοί ηγέτες να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη και ποια είναι τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν για να συμβεί αυτό;

Σύμφωνα με τον Guardian, υπάρχουν τέσσερα αδικήματα που διώκει το ΔΠΔ: εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονία και έγκλημα επίθεσης. Ο γενικός εισαγγελέας του ΔΠΔ, Καρίμ Χαν, είπε ότι υπάρχει εύλογη βάση να πιστεύεται ότι εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας έχουν διαπραχθεί στην Ουκρανία. Τα εγκλήματα πολέμου περιλαμβάνουν σκόπιμη δολοφονία, εκούσια πρόκληση μεγάλου πόνου, εκτεταμένη καταστροφή και ιδιοποίηση περιουσίας, καθώς και σκόπιμη στόχευση αμάχου πληθυσμού ή αντικειμένων. Τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας περιλαμβάνουν τη δολοφονία «που διαπράχθηκε ως μέρος μιας εκτεταμένης ή συστηματικής επίθεσης που στρέφεται εναντίον οποιουδήποτε άμαχου πληθυσμού».

icj-cij

Ούτε η Ουκρανία ούτε η Ρωσία δεν είναι μέρος του ΔΠΔ

Ο Χαν είπε ότι καθώς η Ουκρανία δεν ήταν συμβαλλόμενο μέρος στο καταστατικό της Ρώμης που ίδρυσε το ΔΠΔ, δεν μπορούσε να παραπέμψει η ίδια τα εικαζόμενα εγκλήματα, αλλά είχε αποδεχτεί δύο φορές τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου, μεταξύ άλλων όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Κριμαία το 2014 και τη δεύτερη περίπτωση είχε αποδεχθεί τη δικαιοδοσία «σε αορίστου χρόνου». Επομένως, η Ουκρανία δεν μπορεί να παραπέμψει η ίδια τα εικαζόμενα εγκλήματα, αλλά το ΔΠΔ έχει δικαιοδοσία για εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο έδαφός της.

Η Ρωσία αποχώρησε από το ΔΠΔ το 2016 αφού το δικαστήριο δημοσίευσε μια έκθεση που χαρακτηρίζει τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας ως κατοχή. Εκ πρώτης όψεως, η απόδειξη ότι η Ρωσία έχει διαπράξει το έγκλημα της επιθετικότητας θα φαινόταν απλή. Ο ορισμός περιλαμβάνει εισβολή σε άλλο κράτος, βομβαρδισμό και αποκλεισμό λιμανιών. Ωστόσο, εάν ένα κράτος δεν είναι μέρος στο ΔΠΔ, τα άτομα του δεν μπορούν να διωχθούν από το δικαστήριο για αυτό το συγκεκριμένο αδίκημα. Η μόνη εξαίρεση είναι ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ μπορεί να παραπέμψει ένα μη συμβαλλόμενο μέρος στο ΔΠΔ για το έγκλημα της επίθεσης, αλλά η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος του συμβουλίου, έχει δικαίωμα βέτο, οπότε αυτό δεν θα συμβεί.

Ωστόσο, δεν υπάρχει παρόμοιος πήχης που θα απέτρεπε τις κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία εναντίον ενός μη υπογράφοντος, όπως η Ρωσία.

Πόσο πιθανό είναι να δικαστεί ο Πούτιν

Είναι πολύ πιο δύσκολο να συνδεθεί ένας πολιτικός ηγέτης απευθείας με αδικήματα που διαπράττονται από ένοπλες δυνάμεις για λόγους –όπως απαιτείται για αυτά τα δύο αδικήματα– παρά για το πιο γενικό αδίκημα του εγκλήματος της επίθεσης. Ακόμα κι αν ο Πούτιν κατηγορούνταν, θα έπρεπε να συλληφθεί σε ένα κράτος που –σε αντίθεση με τη Ρωσία– αποδέχεται τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.

President of Russia

Με ποιους άλλους τρόπους μπορεί ο Πούτιν να οδηγηθεί στη δικαιοσύνη

Τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να διώκουν άτομα ανεξάρτητα από την ιθαγένειά τους και όπου έχει διαπραχθεί αδίκημα, εάν έχουν θεσπίσει τους λεγόμενους νόμους της καθολικής δικαιοδοσίας. Για παράδειγμα, τον Ιανουάριο, ένα γερμανικό δικαστήριο καταδίκασε έναν πρώην αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών της Συρίας σε ισόβια κάθειρξη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν στον εμφύλιο πόλεμο της χώρας της Μέσης Ανατολής. Το 2015, και πάλι στη Γερμανία, δύο άνδρες από τη Ρουάντα που κατηγορήθηκαν ότι ηγήθηκαν μιας ομάδας ανταρτών στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό φυλακίστηκαν για εγκλήματα πολέμου. Ακόμη και η Ρωσία έχει νόμους οικουμενικής δικαιοδοσίας. Ωστόσο, ακόμη και αν υπήρχε μια προσπάθεια επίκλησης της καθολικής δικαιοδοσίας για έναν άλλο αρχηγό κράτους, θα εξακολουθούσε να υπάρχει το σημαντικό εμπόδιο να συλληφθεί ο Πούτιν και να παραπεμφθεί σε δίκη. Αυτό πιθανότατα θα απαιτούσε την απομάκρυνσή του από το αξίωμα και στη συνέχεια την έκδοσή του από ένα νέο ρωσικό καθεστώς με πιο εγκάρδιες σχέσεις με τη διεθνή κοινότητα.

Ο καθηγητής Philippe Sands QC, διευθυντής του UCL Project on International Courts and Tribunals, ζήτησε τη δημιουργία ενός ειδικού διεθνούς ποινικού δικαστηρίου για να ερευνήσει τον Πούτιν και τους συνεργάτες του για το έγκλημα της επίθεσης, το οποίο πιστεύει ότι είναι το αδίκημα που αρμόζει περισσότερο στις πράξεις της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η Ουκρανία έχει επίσης παραπέμψει τη Ρωσία στο διεθνές δικαστήριο (ICJ) επειδή εξαπέλυσε εισβολή με το πρόσχημα ψευδών ισχυρισμών για γενοκτονία κατά των Ρωσόφωνων της χώρας, αν και αυτό έχει περιγραφεί ως συμβολική κίνηση λόγω αμφιβολιών για τη δικαιοδοσία της.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr