Πυρά δικηγόρων για ευρωπαϊκό “μήνυμα” στον Άρειο Πάγο: Δικαστική απόφαση “φωτογραφίζει” τις πρόσφατες “παρεμβάσεις σε εκκρεμείς υποθέσεις”

Με βάση απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για υπόθεση που σχετίζεται με το δικαστικό σύστημα της Κροατίας, ο Δικηγορικός Σύλλογος της Αθήνας εξαπολύει νέα πυρά προς τον Άρειο Πάγο μιλώντας για επίρρωση των θέσεων που είχε λάβει σχετικά με τις πρόσφατες παρεμβάσεις σε εκκρεμείς υποθέσεις όπως π.χ η κίνηση πειθαρχικού ελέγχου δικαστικών λειτουργών σχετικά με τον ποινικολόγο Απ. Λύτρα που συνελήφθη για ενδοοικογενειακή βία.

“Πριν καλά καλά στεγνώσει η μελάνη των πρόσφατων παρεμβάσεων της ηγεσίας του Αρείου Πάγου, σε εκκρεμείς υποθέσεις (υπόθεση ενδοοικογενειακής βίας, ΜΟΔ Ζακύνθου – ανθρωποκτονία 11χρονης), αλλά και των προηγηθεισών παρεμβάσεων σε υποθέσεις που απασχόλησαν την επικαιρότητα (υπόθεση Τεμπών, «συμβασιούχων», «κίνημα της πετσέτας») καθ’ υπέρβαση των ορίων των προβλεπόμενων αρμοδιοτήτων, το ΔΕΕ εξέδωσε βαρύνουσας σημασίας απόφαση, η οποία επιρρωνύει τις σχετικές αιτιάσεις του δικηγορικού σώματος”, αναφέρουν οι δικηγόροι.

Μάλιστα ο έγκριτος ποινικολόγος και ειδικός σε θέματα ευρωπαϊκού δικαστηρίου Βασ. Χειρδάρης, σχολιάζει στο dikastiko.gr πως “ο δικαστής στη κρίση του είναι ο απόλυτος «άρχων», ο οποίος ελέγχεται αποκλειστικά και μόνον δικονομικά μέσω των νομίμως θεσμοθετημένων ενδίκων μέσων. Είναι δε τέτοιας έκτασης η ανεξαρτησία του δικαστή που για την κρίση του δεν υπόκειται ούτε καν σε πειθαρχικό έλεγχο και τούτο γιατί με τον τρόπο αυτόν θα μπορούσε να ελεγχθεί και να περιοριστεί η απολύτως ανεξάρτητη δικαστική κρίση του (πλην βεβαίως εάν συντρέχουν περιπτώσεις δόλου ή βαριάς αμέλειας)”.

dikastiko

Η απόφαση

Σύμφωνα με την απόφαση που εκδόθηκε από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, “ο δικαστής που δικάζει την υπόθεση, είναι ο μοναδικός που κρίνει και αποφασίζει! Κάθε αθέμιτη παρέμβαση στον δικάζοντα δικαστή κάθε άλλου δικαστή ή τρίτου πρέπει να αποκλείεται!”.

Πρόκειται για την απόφαση Financijska agencija κατά HANN-INVEST d.o.o. (C554/21), MINERAL-SEKULINE d.o.o. (C622/21) και UDRUGA KHL MEDVEŠČAK ZAGREB (C727/21) της 11.07.2024.

ΔΕΙΤΕ ΕΨΩ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ

Το ΔΕΕ επελήφθη της υπόθεσης κατόπιν προδικαστικών ερωτημάτων που υπέβαλε το Εφετείο εμπορικών διαφορών της Κροατίας, ως προς τη συμβατότητα δικαστικής διαδικασίας που εφαρμόζεται στη χώρα με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την αρχή του κράτους δικαίου.

Σύμφωνα με τη διαδικασία αυτή, στα κροατικά δευτεροβάθμια δικαστήρια, κάθε απόφαση που εκδίδεται από δικαστικό σχηματισμό πρέπει να διαβιβάζεται στον αρμόδιο για την καταχώριση αποφάσεων δικαστή του ίδιου δικαστηρίου πριν καταχωρηθεί επισήμως και πριν επιδοθεί στους διαδίκους.

Ο αρμόδιος για την καταχώριση δικαστής πρακτικά έχει την εξουσία να αναστέλλει τη δημοσίευση δικαστικής απόφασης και να δίνει οδηγίες στο δικαστήριο που την εξέδωσε για διόρθωση η αλλαγή της με την αιτιολογία της ενοποίησης της νομολογίας. Η παρέμβαση του εν λόγω δικαστή και το όνομά του δεν γνωστοποιούνται στους διαδίκους.

Εάν το δικαστήριο δεν συμμορφωθεί με τις οδηγίες του δικαστή καταχώρησης, ο τελευταίος μπορεί να ζητήσει τη σύγκληση σύσκεψης τομέα. Η σύσκεψη αυτή μπορεί να διατυπώσει «νομική θέση» δεσμευτική για το σύνολο των δικαστικών σχηματισμών που ανήκουν στον τομέα. Το δικαστήριο που έχει εκδώσει την απόφαση οφείλει να την τροποποιήσει.

Διαφωνεί

Κατά το ΔΕΕ η εγγύηση της πρόσβασης σε ανεξάρτητο δικαστήριο, που έχει προηγουμένως συσταθεί νομίμως, συνεπάγεται ότι το δικαστήριο στο οποίο έχει ανατεθεί η υπόθεση πρέπει να λαμβάνει αυτό και μόνον την απόφαση που περατώνει τη δίκη. Η σύνθεση των δικαστηρίων πρέπει να υπόκειται σε κανόνες διαφανείς και γνωστούς στους πολίτες, ώστε να αποκλείεται κάθε αθέμιτη παρεμβολή εκ μέρους προσώπων που δεν είναι οι δικαστές που συμμετείχαν στο δικαστήριο που εκδίκασε την υπόθεση και ενώπιον των οποίων οι διάδικοι δεν μπόρεσαν να προβάλουν τα επιχειρήματά τους.

Σύμφωνα με την Ολομέλεια του ΔΕΕ ο εθνικός δικαστής διαθέτει πλήρη αυτονομία, χωρίς να υπόκειται σε οποιαδήποτε ιεραρχική σχέση ή σχέση υπαγωγής έναντι οποιουδήποτε και χωρίς να λαμβάνει εντολές ή οδηγίες οποιασδήποτε προελεύσεως και ότι, ως εκ τούτου, προστατεύεται από εξωτερικές παρεμβάσεις ή πιέσεις οι οποίες θα μπορούσαν να θίξουν την ανεξάρτητη κρίση του και να επηρεάσουν τις αποφάσεις του.

Σημαντική αναφορά γίνεται από την Ολομέλεια του ΔΕΕ και στο ότι ακόμα και η οργάνωση του δικαστικού συστήματος δεν μπορεί να καταλείπεται στη διακριτική ευχέρεια των δικαστικών αρχών!

Το ΔΕΕ έκρινε με ρητό τρόπο ότι το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγορεύει να προβλέπεται στο εθνικό δίκαιο εσωτερικός μηχανισμός για τα εθνικά δικαστήρια σύμφωνα με τον οποίο:

α) η δικαστική απόφαση που εκδίδεται από τον εθνικό δικαστή στον οποίο έχει ανατεθεί μια υπόθεση μπορεί να δημοσιευθεί επισήμως μόνον αν το περιεχόμενο της απόφασης έχει εγκριθεί από αρμόδιο για την καταχώρισή της δικαστή, η από άλλο σχηματισμό.

β) να υφίσταται εξουσία του τομέα του δικαστηρίου (που ανήκει το δικαστήριο που δίκασε) να υποχρεώσει, διά της έκδοσης «νομικής θέσης», το δικαστήριο να μεταβάλει το περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης που εξέδωσε, αφού στην εν λόγω διάσκεψη του τομέα, αφού στον τομέα μετέχουν και άλλοι δικαστές πλην των δικαστών που δίκασαν, καθώς και, ενδεχομένως, πρόσωπα εκτός του οικείου δικαστηρίου ενώπιον των οποίων οι διάδικοι δεν έχουν τη δυνατότητα να προβάλουν τα επιχειρήματά τους.

Π.χ αναφέρει στη σκέψη 50 – “Κατά πάγια νομολογία, η ως άνω απαίτηση περί ανεξαρτησίας περιλαμβάνει δύο πτυχές. Η πρώτη, εξωτερική πτυχή, προϋποθέτει ότι το σχετικό όργανο ασκεί τα καθήκοντά του με πλήρη αυτονομία, χωρίς να υπόκειται σε οποιαδήποτε ιεραρχική σχέση ή σχέση υπαγωγής έναντι οποιουδήποτε και χωρίς να λαμβάνει εντολές ή οδηγίες οποιασδήποτε προελεύσεως και ότι, ως εκ τούτου, προστατεύεται από εξωτερικές παρεμβάσεις ή πιέσεις οι οποίες θα μπορούσαν να θίξουν την ανεξάρτητη κρίση των μελών του και να επηρεάσουν τις αποφάσεις τους [απόφαση της 19ης Νοεμβρίου 2019, A. K. κ.λπ. (Ανεξαρτησία του πειθαρχικού τμήματος του Ανωτάτου Δικαστηρίου), C585/18, C624/18 και C625/18, EU:C:2019:982, σκέψη 121]”.

Βασίλης Χειρδάρης: “Πλήρης αυτονομία και ανεξαρτησία του δικαστή, χωρίς εντολές, διαταγές, οδηγίες κλπ”

Αναφέρει ο Βασ. Χειρδάρης: “Η απόφαση της Ολομέλειας του ΔΕΕ δεσμεύει όλες τις χώρες της Ε.Ε., είναι δε πολύ σημαντική και καθοριστική για την λειτουργία του κράτους δικαίου και την ανεξαρτησία των δικαστών, η οποία (ανεξαρτησία) συνιστά πυλώνα της στήριξης του σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους δικαίου αλλά και της ίδιας της δημοκρατίας.

Το ΔΕΕ με την απόφασή του ερμηνεύοντας την νομοθεσία και τις διεθνείς συμβάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποφαίνεται ότι απαγορεύεται και δεν δίνεται κανένα απολύτως δικαίωμα σε οποιονδήποτε δικαστή ανώτερο, ισόβαθμο ή κατώτερο ή και τρίτο, ακόμα και με θεσμοθετημένη ή μη ιδιότητα ή εξουσία, να παρεμβαίνει, να υποδεικνύει και να συμμετέχει καθ΄ οιονδήποτε τρόπο στην έκδοση δικαιοδοτικής κρίσης του φυσικού δικαστή, αυτού δηλαδή που είναι δικονομικά αρμόδιος και δίκασε την υπόθεση.

Ο δικαστής που δίκασε διαθέτει θεσμικά από το νομικό σύστημα της Ε.Ε., της ΕΣΔΑ αλλά και του ΔΣΑΠΔ και τις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου και της δίκαιης δίκης την πλήρη αυτονομία και ανεξαρτησία, χωρίς εντολές, διαταγές, οδηγίες, υποδείξεις, εξωτερικές παρεμβάσεις ή πιέσεις να εκδώσει και δημοσιεύσει την απόφασή του. Η απόφαση του δικάσαντος δικαστή συνιστά την έκφραση ενός απόλυτου δικαιώματος, αυτού της δικαστικής κρίσης του, που δεν επιδέχεται καμία παρέμβαση οποιασδήποτε μορφής και από οιονδήποτε, όποιο αξίωμα ή θέση κατέχει. Ο δικαστής στη κρίση του είναι ο απόλυτος «άρχων», ο οποίος ελέγχεται αποκλειστικά και μόνον δικονομικά μέσω των νομίμως θεσμοθετημένων ενδίκων μέσων. Είναι δε τέτοιας έκτασης η ανεξαρτησία του δικαστή που για την κρίση του δεν υπόκειται ούτε καν σε πειθαρχικό έλεγχο και τούτο γιατί με τον τρόπο αυτόν θα μπορούσε να ελεγχθεί και να περιοριστεί η απολύτως ανεξάρτητη δικαστική κρίση του (πλην βεβαίως εάν συντρέχουν περιπτώσεις δόλου ή βαριάς αμέλειας).

Η απόφαση της Ολομελείας εκδόθηκε σε κρίσιμη συγκυρία και για τη χώρα μας. Θεωρεί απαγορευμένη και θεσμικά απαράδεκτη ακόμα και την επιχείρηση επηρεασμού ή οδηγιών από δικαστή του ιδίου δικαστηρίου για την ενοποίηση της εθνικής νομολογίας και την μη απόκλιση από την πάγια εγχώρια νομολογία. Πολύ δε περισσότερο δεν επιτρέπονται τέτοιες παρεμβάσεις από ανώτερους δικαστές. Ουσιαστικά με την απόφαση αυτή αποκλείεται κάθε παρέμβαση στο εθνικό δικαστήριο που δικάζει μια υπόθεση από οποιονδήποτε και αν προέρχεται και για οποιονδήποτε λόγο. Συγκεκριμενοποιείται δε και εξειδικεύεται η παρέμβαση των δικαστών στους δικαστές.

Κατά την άποψή μας η πλήρης απαγόρευση της παρέμβασης, όπως την οριοθετεί η Ολομέλεια του ΔΕΕ στην απόφασή της αυτή, περιλαμβάνει ακόμα και την καλόπιστη κριτική ανωτέρων προς κατωτέρους δικαστές, εφόσον αφορά στη δικαστική κρίση του κρινόμενου φυσικού δικαστή. Μια τέτοια κριτική από αυτόν που διαθέτει εξουσία στην προαγωγή και επαγγελματική καριέρα του κρινομένου μπορεί να έχει διαφορετικές αναγνώσεις και να δημιουργεί θέματα ανεξαρτησίας του τελευταίου”.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr