“Το Δίκαιο του περιβάλλοντος”: Συλλογικό έργο πέντε επιφανών νομικών

Παναγιώτης Τσιμπούκης

Πέντε νομικοί κύρους, με διαφορετικές επαγγελματικές κατευθύνσεις οι οποίες όμως συγκλίνουν σε ένα κοινό σημείο που δεν  είναι άλλο από  τo Δίκαιο   του περιβάλλοντος, δημιούργησαν με την γραφίδα, την γνώση και την εμπειρία τους, το βιβλίο «Το Δίκαιο του περιβάλλοντος».

Οι συγγραφείς στις 1.037 σελίδες του βιβλίου (εκδόσεις «Νομική Βιβλιοθήκη») αναλύουν διεξοδικά όλες τις διαστάσεις ενός νέου σχετικά κλάδου του δικαίου, που δεν είναι άλλος από «Το Δίκαιο του Περιβάλλοντος».

Το περιβάλλον, βασικός παράγοντας επιβίωσης της ανθρωπότητας, έχει υποστεί τεράστια και πιθανά ανεπανόρθωτη φθορά στα πέρασμα του χρόνου και   είναι αναγκαίο να τεθούν  νέοι αυστηροί νομοθετικοί κανόνες σε Ευρωπαϊκό και όχι μόνο επίπεδο, με ότι οικονομικό και πολιτικό κόστος μεταφράζεται αυτό.

Οι πέντε συγγραφείς, στα 11 κεφαλαία του συλλογικού τους έργου, αναλύουν διεξοδικά όλο το νομικό φάσμα του Δικαίου του Περιβάλλοντος, ενώ το βιβλίο προλογίσει ο γενικός εισαγγελέας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρώην πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Αθανάσιος Ράντος.

Οι πέντε συγγραφείς οι οποίοι συνεργάστηκαν και ο καθένας από την σκοπιά  του συνεισέφεραν στο «Το Δίκαιο του περιβάλλοντος», παρέδωσαν στη νομική κοινότητα ένα πολύ χρήσιμο και πρακτικό  βιβλίο που εκ των πραγμάτων θα γίνει «εργαλείο» σε κάθε νομικό που ασχολείται με το περιβάλλον.

Οι πέντε συγγραφείς είναι:

Δημήτριος Βασιλειάδης, Σύμβουλος Επικρατείας

Χριστίνα Διβάνη, Νομικός Σύμβουλος του Κράτους

Θεώνη Κανελλοπούλου, Πάρεδρος Συμβουλίου Επικρατείας

Μεταξία Κουσκουνά, Επίκ. Καθηγήτρια Νομικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α.

Ανδρέας Παπαπετρόπουλος, Δικηγόρος, Διδάκτωρ Νομικής

Με τη γραφίδα του Αθανάσιου Ράντου

 Προλογίζοντας το βιβλίο «Το Δίκαιο του περιβάλλοντος»  ο κ. Ράντος αναφέρει:

«Το Δίκαιο Περιβάλλοντος είναι ένας κλάδος του Δικαίου, με τρία ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Με το πρώτο αναδεικνύεται μία θαυμαστή ιδιαιτερότητα της επιστήμης του Δικαίου : Δεν (μπορεί να) είναι στατική. Πρέπει να αναπροσαρμόζεται και να εξελίσσεται διαρκώς, σε αντιστοιχία με την κοινωνική εξέλιξη. Όταν δημιουργούνται νέες κοινωνικές ανάγκες, το Δίκαιο πρέπει να τις καλύπτει. Το Δίκαιο Περιβάλλοντος είναι το παράδειγμα. Πριν μερικές δεκαετίες, απλώς δεν υπήρχε. Τώρα, δεν γίνεται χωρίς αυτό. Είναι, λοιπόν, πρώτον, ένας νέος κλάδος.

Μία άλλη ιδιότητα της επιστήμης αυτής, ανάλογη με την προηγούμενη, είναι ότι, με τη βαθμιαία έξοδο από την εθνική νομική αυτάρκεια, ως συνέπεια αντίστοιχων μεταβολών σε παγκόσμια κλίμακα, υφίσταται όλο και περισσότερο την επίδραση άλλων εννόμων τάξεων. Το Δίκαιο Περιβάλλοντος είναι και πάλι το παράδειγμα. Παρ’ ότι, κατά το άρθρο 4 της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αρμοδιότητα της Ένωσης για τον τομέα του Περιβάλλοντος είναι  αρμοδιότητα  συντρέχουσα με εκείνη των κρατών μελών, η ελληνική νομοθεσία για τον τομέα του φυσικού περιβάλλοντος είναι, κατά 80%, ενωσιακής προελεύσεως, με περαιτέρω συνέπεια να έχουν εφαρμογή στη χώρα οι αντίστοιχες παραδοχές του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά την ερμηνεία της νομοθεσίας αυτής.

Για την Ελλάδα, το τρίτο χαρακτηριστικό είναι, ίσως, το σημαντικότερο. Χωρίς υπερβολή, το Δίκαιο Περιβάλλοντος στη χώρα, αρκετά πριν από την επιρροή του δικαίου της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης, βγήκε από την ουσιαστική ανυπαρξία, αρθρώθηκε σε σύνολο και αναδείχθηκε σε αυτόνομο κλάδο από την νομολογία, ιδίως του Ε΄ Τμήματος και της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Είναι το Δικαστήριο  που το ενέταξε στον νομικό αλλά και στον κοινωνικό διάλογο.

Είναι, λοιπόν, για το λόγο αυτό, σημαντική η εμφάνιση ενός συλλογικού πονήματος «Δικαίου Περιβάλλοντος», στηριγμένου στις συμβολές νομικών που είχαν και έχουν, ο καθένας από τη δική του ιδιαίτερη θέση και ιστορία, ουσιώδη συμβολή στην βαθμιαία διαμόρφωση και εξέλιξη του κλάδου αυτού, μεταξύ των οποίων και δύο δικαστές του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας. Όχι ότι δεν υπήρχαν ήδη στην Ελλάδα  και δεν υπάρχουν εξαιρετικά έργα Δικαίου Περιβάλλοντος από πρωτοπόρους πανεπιστημιακούς καθηγητές και άλλους επιστήμονες, που έχουν παρακολουθήσει τον κλάδο από την αρχή και αποτελούν στυλοβάτες στην πορεία του.

Το παρόν, όμως, συλλογικό έργο διακρίνεται κατά το ότι συνδυάζει τη μορφή ενός θεωρητικού συγγράμματος, με ιστορική, θεωρητική  και πρακτική επεξεργασία του κάθε επιμέρους ζητήματος το οποίο πραγματεύεται, με την εις βάθος εκτεταμένη παράθεση, συστηματοποίηση  και επεξήγηση της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ο συνδυασμός αυτός καθιστά το έργο ολοκληρωμένο, με αξιώσεις πληρότητας. Το διακρίνει δε το επιπλέον χαρακτηριστικό ότι είναι επίκαιρο, με την έννοια ότι το έργο παρίσταται πλήρως ενημερωμένο με τις εντελώς πρόσφατες νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις. Το έργο, αποσκοπώντας και στην πρακτική του αξιοποίηση από τους νέους, κυρίως, νομικούς, στους οποίους και πρωτίστως απευθύνεται, περιέχει, στο τέλος κάθε κεφαλαίου, και ασκήσεις, υπό τη μορφή ερωτήσεων, προκειμένου ο αναγνώστης να καθοδηγείται προς την ορθή απάντηση ανατρέχοντας, με συγκεκριμένο τρόπο, στο κείμενο που έχει προηγηθεί.

Συμπερασματικά, η εργασία αυτή απέληξε σε ένα έργο εξαιρετικά χρήσιμο, που επιτρέπει στον αναγνώστη να αποκτήσει, με εύχρηστο τρόπο, μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον συγκεκριμένο «ιδιότυπο» κλάδο του Δικαίου, βοηθούμενος στην ενημέρωση, τη μελέτη ή την έρευνά του».

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr