Το “παράθυρο” για αποζημίωση πολιτών από εσφαλμένες δικαστικές κρίσεις – Τι αλλάζει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου

Του Παναγιώτη Τσιμπούκη

Νέα νομικά δεδομένα φέρνει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) σχετικά με την αστική ευθύνη του Δημοσίου να αποζημιώνει πολίτες για πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας.

Το κρίσιμο ζήτημα της θεσμοθέτησης της ευθύνης του Δημοσίου  βρέθηκε στο επίκεντρο επιστημονικής εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της «Νομικής Βιβλιοθήκης» με κεντρικό ομιλητή τον πρώην υπηρεσιακό Πρωθυπουργό και τέως αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Παναγιώτη Πικραμμένο.

Όπως ανέφερε υπάρχουν προβληματισμοί για τα επόμενα βήματα που μπορεί νομικά να σταθούν εφόσον από το ΕΔΔΑ «καταδικαστεί» ένα δικαστήριο για απόφαση που έχει εκδώσει, όπως είναι αν αρμόδιο δικαστήριο στο οποίο μπορεί να καταφύγει ο θιγόμενος σε βάρος δικαστών από μια τελεσίδικη δικαστική απόφαση είναι το Δικαστήριο Αγωγών Κακοδικίας ή άλλο Διοικητικό Δικαστήριο.

Σύμφωνα με την επίμαχη απόφαση του ΕΔΔΑ προκύπτει ότι θεμελιώνεται κατά το εθνικό δίκαιο η αποζημιωτική ευθύνη του Δημοσίου από πράξεις των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας, που προκαλούν ζημία ή  προκαλούν βλάβη ιδιαίτερη και σπουδαία.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της  «Νομικής Βιβλιοθήκης»,  με αφορμή  αφενός τη 2η έκδοση του βιβλίου του δικηγόρου Αντώνη Αργυρού, υπό τον  τίτλο “Η Αστική Ευθύνη του Δημοσίου από πράξεις των οργάνων της Δικαστικής Λειτουργίας κατά τη νομολογία του ΕΔΔΑ” και αφετέρου  την παρουσίαση της ιστορικής απόφασης του ΕΔΔΑ  («υπόθεση Ζουμπουλίδης κατά Ελλάδας»), που αφορά το ζήτημα της ευθύνης αποζημίωσης του Δημοσίου από νόμιμες πράξεις και από ζημιογόνες ενέργειες των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας λόγω πρόδηλου σφάλματος κατ’ άρθρο 105-106 ΕισΝΑΚ, η οποία ανέτρεψε πλήρως  την παγιωμένη αρνητική νομολογία του ΣτΕ.

Ο ομότιμος καθηγητής της Νομικής Σχολής του  ΕΚΠΑ Φίλιππος Σπυρόπουλος, ήταν ο συντονιστής της εκδήλωσης, ενώ ομιλητές, εκτός από τον κ. Πικραμμένο,  ήταν ο αρεοπαγίτης Παναγιώτης Λυμπερόπουλος  και οι δικηγόροι Βασιλική Σκορδάκη,  Βασίλης  Χειρδάρης και Αντώνης Αργυρός. 

Στην εκδήλωση παραβρέθηκε ο πρώην υπηρεσιακός Πρωθυπουργός και πρώην πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Ιωάννης Σαρμάς, η ηγεσία του Αρείου Πάγου, όπως  η πρόεδρος Ιωάννα Κλάπα και εισαγγελέας Γεωργία Αδειλίνη, ο πρύτανης του πανεπιστημίου Αθηνών Γεράσιμος Σιάσος, η πρόεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Νίκη Μαριόλη, ο πρόεδρος της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων Κώστας Μενουδάκος, πανεπιστημιακοί καθηγητές, ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί, δικηγόροι, κ.λπ.

Ιδιαίτερο τόνο κατά την παρουσίαση έδωσε η χορωδία του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών υπό την διεύθυνση του δικηγόρου και μαέστρου της Δημήτρη Καρούζου, που διάνθησε την εκδήλωση με γνωστά αγαπημένα  τραγούδια και μάλιστα με τη συμμετοχή των παρισταμένων.

Αντώνης Αργυρός: «Σε μια Δημοκρατία ουδείς μπορεί να είναι ανέλεγκτος»

Το θέμα της ευθύνης αποζημίωσης του Δημοσίου είναι ο κεντρικός πυρήνας της μελέτης (βιβλίου) του  Αντώνη Αργυρού που παρουσιάσθηκε κατά τις εργασίες  της  ημερίδας.

Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Αργυρός «το Σύνταγμα δεν ανέχεται να παραμένουν αναποζημίωτες ζημίες που κάποιος υφίσταται από ενέργειες οποιουδήποτε κρατικού οργάνου» και υπογραμμίζει: «Ο θεσμός της αστικής ευθύνης του Κράτους για παράνομες αλλά και νόμιμες πράξεις, παραλείψεις των οργάνων του (της εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής λειτουργίας) που προκαλούν βλάβη στον πολίτη, εισήχθη για την προστασία των πολιτών από την αυθαιρεσία των κρατικών οργάνων, αποτελεί ασπίδα προστασίας και έναν από τους βασικούς επανορθωτικούς θεσμούς του δικαίου».

Από το πνεύμα του βιβλίου του κ. Αργυρού επιδιώκεται να αναδειχθούν:

1) τα ζητήματα της αστικής ευθύνης του Κράτους και η σχετική νομολογία,

2) το ζήτημα της αποζημιωτικής ευθύνης του Κράτους όχι μόνο από παράνομες (όπως έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξεως, πλημμελής εκτέλεση ή παράλειψη καθηκόντων κ.λπ.), αλλά κυρίως από νόμιμες πράξεις των οργάνων του (όπως βλάβη στην υγεία, θεμιτοί περιορισμοί στην ιδιοκτησία κ.λπ.),

3) Η ευθύνη του Κράτους από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων της νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής λειτουργίας,

4) η ευθύνη του Κράτους από παραβιάσεις της ενωσιακής νομοθεσίας από τα όργανα της δικαιοσύνης,

5) το ζήτημα αναγνώρισης της αστικής ευθύνης του Δημοσίου και για τα όργανα της δικαστικής λειτουργίας, όπως αναλύεται από τη διαδρομή της εθνικής μας νομολογίας μέχρι σήμερα σε συνδυασμό με την Ενωσιακή νομολογία,

6) Η αποζημίωση από καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης (δίκαιη ικανοποίηση) και

7) Αποζημίωση για τη ζημία που του προξένησε ο δικαστικός λειτουργός κατά την ενάσκηση των δικαστικών καθηκόντων του (Η αγωγή κακοδικίας, άρθρο 99 Σ).

Η μελέτη απευθύνεται σε κάθε Έλληνα πολίτη αλλά και στους εφαρμοστές του δικαίου και σκοπεύει να τους δώσει ενημέρωση, τα όπλα και μια ακόμα δυνατότητα για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Άλλωστε ο συγγραφέας επισημαίνει: «Σε μια Δημοκρατία ουδείς μπορεί να είναι ανέλεγκτος».

Πάντως, να σημειωθεί ότι εκατοντάδες υποθέσεις εκκρεμούν σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας ή έχουν απορριφθεί σ ’εφαρμογή της ανατραπείσης νομολογίας και πλέον μετά την απόφαση του ΕΔΔΑ οι αξιώσεις αυτές για το ζήτημα της αποζημιωτικής ευθύνης του Δημοσίου από ζημιογόνες πράξεις των οργάνων της δικαστικής λειτουργίας μπορούν να επιδιωχθούν δικαστικά.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr