Θράκη: Το ΕΔΔΑ «καταργεί» την υποχρεωτική χρήση της Σαρία για τους Μουσουλμάνους

Στην ουσιαστική και «δικονομική» κατάργηση της υποχρεωτικής χρήσης της Σαρίας, του ειδικού ισλαμικού δικαίου που για τους μουσουλμάνους της Θράκης υπερισχύει του ελληνικού αστικού Δικαίου, προχωρεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τουλάχιστον σε υποθέσεις κληρονομίας.

Της στέρησαν τα ¾ της περιουσίας του συζύγου της επειδή εκείνος επέλεξε να κάνει διαθήκη σε συμβολαιογράφο και όχι μέσω του μουφτή  

Μπροστά μάλιστα στο ενδεχόμενο της καταδίκης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αφού εκκρεμούσε η προσφυγή μιας κληρονόμου μουσουλμανικής πίστης κατά της εφαρμογής της,  ήδη από τις αρχές του χρόνου (Ιανουάριος 2018) η κυβέρνηση είχε νομοθετήσει την  προαιρετική προσφυγή των μουσουλμάνων στον Ισλαμικό νόμο, δηλαδή στη δικαιοδοσία του μουφτή έναντι των αστικών δικαστηρίων για τέτοιες υποθέσεις.

Το δικαστήριο δικαίωσε ομόφωνα (με θετική ψήφο και του έλληνα δικαστή που συμμετέχει στη σύνθεση) τη Χατιτζέ Μολλά Σαλί, κάτοικο Κομοτηνής η οποία στερήθηκε τα 3/4 της περιουσίας που της κληροδότησε ο σύζυγός της επειδή εκείνος επέλεξε να κάνει διαθήκη σε συμβολαιογράφο και όχι να διανείμει την περιουσία του μέσω του μουφτή.

Οι δύο αδερφές του εκλιπόντος αμφισβήτησαν τη διαθήκη, υποστηρίζοντας ότι οι κληρονομικές υποθέσεις των μελών της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, όπως του αδερφού τους, διέπονται από τους κανόνες της Σαρία και υπάγονται στην αρμοδιότητα του μουφτή και όχι στις διατάξεις του ελληνικού Αστικού Κώδικα. Οι δύο αδερφές επικαλέστηκαν μάλιστα τις Συνθήκες των Σεβρών και της Λωζάνης, σύμφωνα με τις οποίες τα ισλαμικά έθιμα και το θρησκευτικό δίκαιο εφαρμόζονται στους Έλληνες υπηκόους που είναι μουσουλμάνοι. Οι ισχυρισμοί των δύο αδερφών απορρίφθηκαν από τα ελληνικά δικαστήρια, τόσο σε πρώτο βαθμό όσο και κατά την έφεση που υπέβαλαν. Ωστόσο ο  Άρειος Πάγος, αναίρεσε την απόφαση του Εφετείου, υποστηρίζοντας ότι τα κληρονομικά ζητήματα της μουσουλμανικής μειονότητας θα πρέπει να ρυθμίζονται από τον μουφτή, με βάση τους κανόνες του ισλαμικού νόμου.

Το ΕΔΔΑ

Το ευρωπαϊκό δικαστήριο και μάλιστα σε πλήρη σύνθεση αποφάνθηκε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 14 (απαγόρευση διακρίσεων) της Ευρωπαϊκής σύμβαση για τα δικαιώματα του Ανθρώπου, σε συνδυασμό με το άρθρο 1 του πρωτοκόλλου 1 (προστασία της ιδιοκτησίας) της σύμβασης.

Έκρινε δηλαδή πως υπάρχει παραβίαση δικαιωμάτων διάκριση σε βάρος της) της προσφεύγουσας στην οποία (και σε .όλους τους πολίτες μουσουλμανικής πίστης) θα έπρεπε επί της ουσίας να δίδεται το δικαίωμα της επιλογής, δεδομένου μάλιστα πως με βάση το ελληνικό αστικό δίκαιο θα ελάμβανε μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας.

Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η διαφορετική μεταχείριση που υπέστη η χήρα-προσφεύγουσα ως κληρονόμος δυνάμει διαθήκης που καταρτίστηκε βάσει του Αστικού Κώδικα από Έλληνα μουσουλμάνο, σε σχέση με μία χήρα κληρονόμο βάσει διαθήκης που καταρτίστηκε σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, αλλά από Έλληνα μη μουσουλμάνο, δεν ήταν αντικειμενικά και εύλογα αιτιολογημένη.

Η άρνηση στα μέλη μιας θρησκευτικής μειονότητας του δικαιώματος να επιλέξουν και να ωφεληθούν οικειοθελώς από το κοινό δίκαιο, δεν συνιστούσε μόνο διακριτική μεταχείριση, αλλά και παραβίαση δικαιώματος πρωταρχικής σημασίας στον τομέα της προστασίας των μειονοτήτων, δηλαδή του δικαιώματος ελεύθερης αυτοδιάθεσης. Η εφαρμογή της Σαρία σε τμήμα πολιτών χωρίς τη συναίνεσή τους ήταν επιζήμια για τα δικαιώματά τους. Εντόπισε δηλαδή παραβίαση της απαγόρευσης των διακρίσεων σε συνδυασμό με παραβίαση του δικαιώματος προστασίας της περιουσίας.

Βας. Χειρδάρης: «Η μεγαλύτερη σημασία έγκειται στην συνθήκη της Λωζάνης»

Ο ποινικολόγος και ειδικός σε θέματα ευρωπαικού δικαστηρίου Βας. Χειρδάρης, αναφέρει πως η απόφαση έχει μεγαλύτερη σημασία – πέραν των άλλων- στις αναφορές ότι  η ερμηνεία  τη Συνθήκη της Λωζάνης και οποιεσδήποτε άλλες συνθήκες πρέπει να ερμηνεύονται  σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων:

«Η σημερινή απόφαση του Τμήματος Ευρείας Σύνθεσης του Στρασβούργου είναι εξαιρετικά σημαντική για τα ατομικά δικαιώματα. Η Ελλάδα καταδικάστηκε γιατί δεν έδινε το δικαίωμα επιλογής στους Έλληνες μουσουλμάνος να ρυθμίζουν τα κληρονομικά τους δικαιώματα από το δίκαιο που επιθυμούσαν.

Στην χώρα μας για όλους ισχύει ο αστικός Κώδικας που ρυθμίζει μεταξύ άλλων και τα κληρονομικά δικαιώματα. Για τους μουσουλμάνους όμως ισχύει η Σαρία που εφαρμόζει ο Μουφτής και στηρίζεται στην μουσουλμανική θρησκεία και το Κοράνι.

Στη προκειμένη περίπτωση ο αποβιώσας σύζυγος συνέταξε δημόσια διαθήκη σε συμβολαιογράφο σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο και τον αστικό κώδικα και όχι με τη Σαρία και κατέλειπε την περιουσία του στη σύζυγό του. Αυτή ήταν και η επιθυμία του.

Μετά τον θάνατό του και σε αμφισβήτηση από τις αδελφές του αποβιώσαντος τα ελληνικά δικαστήρια στήριξαν την απόφασή τους στη υποχρεωτική εφαρμογή της Σαρία.

Το ΕΔΔΑ καταδίκασε την χώρα μας γιατί διατηρούσε ένα νομικό σύστημα που εφάρμοζε τη Σαρία που καθιστούσε τη κληρονομική σχέση της χήρας που ο αποβιώσας σύζυγος ήταν μουσουλμάνος σε δυσχερέστερη θέση από τη χήρα που είχε σύζυγο μη μουσουλμάνο και στην οποία εφηρμόζετο ο ευνοϊκότερος γι΄αυτήν αστικός κώδικας. Διέκρινε δηλαδή ανισότητα και έτσι καταδίκασε τη χώρα μας για παραβίαση της αρχής της ισότητας σε συνδυασμό με παραβίαση του δικαιώματος της περιουσίας της προσφεύγουσας χήρας.

Το Στρασβούργο εκτίμησε ότι έπρεπε να υπάρχει δικαίωμα επιλογής της χήρας για το νομικό πλαίσιο που θα εφαρμοζόταν στην περίπτωσή της. Η χώρα μας ήδη έλυσε το θέμα νομοθετικά από τον Ιανουάριο του 2018. Ήδη οι μουσουλμάνοι έχουν δικαίωμα επιλογής μεταξύ Σαρία και αστικού κώδικα. Ουσιαστικά πιά δεν υφίσταται θέμα.

Όμως το σημαντικότερο στην απόφαση από πλευράς διαχρονικότητας είναι η έστω έμμεση αναφορά ότι  η ερμηνεία  τη Συνθήκη της Λωζάνης και οποιεσδήποτε άλλες συνθήκες πρέπει να ερμηνεύονται  σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι μια ενδιαφέρουσα διάσταση αυτή έστω κι αν προκύπτει με μη άμεσο τρόπο από την απόφαση του ΕΔΔΑ».

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr