Καταδίκη δημοσιογράφου για αποκάλυψη πληροφοριών απόρρητης έρευνας

Της Μαρίας Δήμα

Δεν παραβίασε την ελευθερία της έκφρασης η καταδίκη δημοσιογράφου ο οποίος με αφορμή ρεπορτάζ του για τους βιασμούς τριών γυναικών δημοσιοποίησε πληροφορίες της απόρρητης έρευνας που διεξήγαγαν οι αστυνομικές και δικαστικές αρχές για την υπόθεση. Αυτό έκρινε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου υιοθετώντας την κρίση των ποινικών δικαστηρίων της Γαλλίας τα οποία καταδίκασαν τον δημοσιογράφο της εφημερίδας Le Parisien σε πρόστιμο 3.000 ευρώ για χρήση πληροφοριών που αποκτήθηκαν κατά παράβαση του επαγγελματικού απόρρητου. Η κατηγορία μάλιστα συνίστατο και στο γεγονός ότι η χρήση των πληροφοριών αυτών έγινε ενώ η ποινική έρευνα για τους βιασμούς των τριών γυναικών εκ των οποίων η μία ήταν ανήλικη και ο δράστης αποπειράθηκε να δολοφονήσει, βρίσκονταν σε εξέλιξη, χωρίς να έχει ταυτοποιηθεί ο ύποπτος. Σύμφωνα με την κατηγορία, ο προσφεύγων δημοσιογράφος δημοσίευσε στην εφημερίδα τρία ρεπορτάζ σχετικά με τα διερευνόμενα αδικήματα και σκίτσο του φερόμενου ως υπόπτου, χωρίς να έχει διασταυρώσει τις πληροφορίες του.

Το Στρασβούργο επισήμανε ότι, η παρέμβαση βασίστηκε στην ανάγκη διασφάλισης του απαιτούμενου απορρήτου των πληροφοριών σχετικά με τη διεξαγωγή ποινικής έρευνας και, γενικότερα, στη διατήρηση του κύρους και της αμεροληψίας του δικαστικού σώματος, άρα εξυπηρετούσε θεμιτό σκοπό. Δεδομένου ότι ο προσφεύγων δημοσιοποίησε το σκίτσο χωρίς να εξετάσει την αξιοπιστία ή τον αντίκτυπο στη συνεχιζόμενη δικαστική έρευνα, κατά παράβαση των καθηκόντων του, απλά για να ικανοποιήσει την περιέργεια του κοινού, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι ο προσφεύγων είχε συνειδητά παρέμβει στη διεξαγωγή της έρευνας, η οποία ήταν στο πιο ευαίσθητο στάδιο της για αναγνώριση και σύλληψη του ύποπτου.

Επιπλέον, το Δικαστήριο υπογράμμισε το γεγονός ότι μέχρι τη δημοσίευση του εν λόγω σκίτσου, το οποίο έγινε αρχικά βάσει μιας περιγραφής που παρείχε ένα μόνο θύμα, πλέον δεν ταίριαζε με την περιγραφή του φερόμενου δράστη, καθώς οι αστυνομικοί είχαν λάβει αρκετές στο μεταξύ φωτογραφίες του υπόπτου. Επομένως, τα εγχώρια δικαστήρια αποφάνθηκαν σωστά ότι, κατά τη δημοσίευση του σκίτσου ο προσφεύγων το παρουσίασε ως αντίστοιχο με την περιγραφή του φερόμενου ως βιαστή, χωρίς να εξετάσει την αξιοπιστία του σκίτσου ή τον αντίκτυπο στη συνεχιζόμενη δικαστική έρευνα, κατά παράβαση των καθηκόντων και των ευθυνών που συνεπάγεται η άσκηση της δημοσιογραφικής ελευθερίας της έκφρασης. Το Στρασβούργο σταθμίζοντας έννομα αγαθά όπως το επαγγελματικό απόρρητο, τη μυστικότητα των ανακρίσεων των αρμόδιων αρχών το δημόσιο συμφέρον και την ελευθερία της έκφρασης με την εξισορρόπηση των διαφόρων ανταγωνιστικών συμφερόντων και το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης διέκρινε ότι το τελευταίο δεν παραβιάσθηκε κρίνοντας αναγκαία την καταδίκη του δημοσιογράφου.

Θέμα δημοσίου συμφέροντος αλλά..

Ενώ το Στρασβούργο στην απόφαση του αναγνωρίζει ότι το αντικείμενο του ρεπορτάζ, δηλαδή η ποινική έρευνα για μια σειρά από βιασμούς και επιθέσεις σε γυναίκες στο Παρίσι και στα γύρω προάστια, ήταν θέμα δημοσίου συμφέροντος διαφωνεί με τον τρόπο που παρουσιάστηκε το σκίτσο του φερόμενου ως δράστη, σημειώνοντας ότι αυτό σχεδιάστηκε κυρίως για να ικανοποιήσει την περιέργεια του κοινού και κατά δεύτερον, οι πληροφορίες που διαδόθηκαν ήταν ανακριβείς και παραπλανούσαν τον αναγνώστη. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο δεν μπορούσε να διακρίνει κανέναν ισχυρό λόγο για να αμφισβητήσει την εκτίμηση που πραγματοποίησαν τα εγχώρια δικαστήρια για να διαπιστώσουν ότι η ανάγκη ενημέρωσης του κοινού δεν δικαιολογούσε τη χρήση του σκίτσου. Επιπλέον, το Δικαστήριο επανέλαβε ότι ήταν νόμιμο να παρέχεται ειδική προστασία στο απόρρητο μιας δικαστικής έρευνας, ενόψει των διακυβευόμενων στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών, συμφερόντων, τόσο για την απονομή δικαιοσύνης όσο και για το δικαίωμα των υπό έρευνα προσώπων λόγω του τεκμηρίου της αθωότητας. Η προκειμένη υπόθεση αφορούσε ειδικότερα τη διασφάλιση της απαιτούμενης εμπιστευτικότητας των πληροφοριών σχετικά με τη διεξαγωγή ποινικής έρευνας, προκειμένου να διατηρηθεί το κύρος και η αμεροληψία του δικαστικού σώματος.

Η δημοσίευση παρεμπόδισε την έρευνα

Ο κίνδυνος επηρεασμού των διαδικασιών δικαιολογούσε αφ΄ εαυτής τη έγκριση από τις εγχώριες αρχές αποτρεπτικών μέτρων όπως η απαγόρευση της αποκάλυψης μυστικών πληροφοριών. Στην παρούσα υπόθεση, τα εθνικά δικαστήρια είχαν την άποψη ότι η δημοσίευση του εν λόγω ρεπορτάζ είχε παρεμποδίσει την ομαλή διεξαγωγή των ερευνών, παρατηρώντας ότι η δημοσίευση του σκίτσου είχε ερμηνευτεί από ορισμένους αναγνώστες ως έκκληση για μάρτυρες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μεγάλο όγκο τηλεφωνικών κλήσεων προς την αστυνομία και είχε παρακινήσει τον ανακριτή και το τμήμα ποινικής έρευνας, την επόμενη ημέρα από την εμφάνιση του άρθρου, να καλέσει τυχόν μάρτυρες και τη δημοσίευση φωτογραφίας του άνδρα που ήθελαν να εντοπίσουν. Τα εγχώρια δικαστήρια είχαν σημειώσει ότι ο εν λόγω δημοσιογράφος είχε συνειδητά παρέμβει στη διεξαγωγή της έρευνας, η οποία βρισκόταν στο πιο ευαίσθητο στάδιο της, της αναγνώρισης και σύλληψης του ύποπτου. Το Δικαστήριο δεν μπορούσε να διακρίνει κανέναν ισχυρό λόγο για να αμφισβητήσει την εκτίμηση ότι η δημοσίευση του υλικού είχε αρνητικό αντίκτυπο στη διεξαγωγή της ποινικής διαδικασίας.

Όσον αφορά την επιβληθείσα χρηματική ποινή, το Δικαστήριο έκρινε ότι η ποινική διαδικασία και το πρόστιμο που επιβλήθηκε στον προσφεύγοντα (3.000 ευρώ αντί για το ποσό των 8.000 ευρώ το οποίο αρχικά επιδικάστηκε από το πρωτοβάθμιο Ποινικό Δικαστήριο) δεν ισοδυναμούσε με δυσανάλογη παρέμβαση στην άσκηση του δικαιώματός του στην ελευθερία της έκφρασης. Κατά την άποψη του Δικαστηρίου, δεν μπορούσε να αποφανθεί ότι μια τέτοια ποινή θα μπορούσε να έχει αποτρεπτικό αποτέλεσμα στην άσκηση της ελευθερίας της έκφρασης για τον προσφεύγοντα ή άλλον δημοσιογράφο ο οποίος επιθυμούσε να ενημερώσει το κοινό σχετικά με τη συνεχιζόμενη ποινική διαδικασία.

Λαμβάνοντας υπόψη το περιθώριο εκτίμησης που διαθέτουν τα κράτη και το γεγονός ότι η άσκηση της εξισορρόπησης διαφόρων ανταγωνιστικών συμφερόντων είχε διεξαχθεί σωστά από τα εγχώρια δικαστήρια, τα οποία είχαν εφαρμόσει τα σχετικά κριτήρια βάσει της νομολογίας του, το ΕΔΔΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρξε παραβίαση του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης που προβλέπεται από το άρθρο 10 της Σύμβασης

Πηγή:echrcaselaw.com

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr