Αργύρης Ξάφης: «Ο υπεράνθρωπος γκρεμίζεται…»

Συνέντευξη: Κέλλυ Σταμούλη*

Φωτογραφίες: Κοσμάς Ινιωτάκης

Ο Αργύρης Ξάφης, με αξιοσημείωτη και πολύπλευρη παρουσία στο χώρο του Θεάτρου, μας είπε τις απόψεις του για τη σαρωτική πανδημία.

• Μπορούμε να μιλήσουμε για ταπείνωση της ανθρωπότητας έναντι της πανδημίας;

Ταπείνωση; Όχι. Η ανθρωπότητα μάχεται έναν αόρατο εχθρό και το θάρρος του ανθρώπου είναι τεράστιο. Στην πρώτη γραμμή χιλιάδες κόσμος, στα εργαστήρια χιλιάδες επιστήμονες, δοκιμές επί δοκιμών για το φάρμακο ή το εμβόλιο. Πάντα θα βρεθεί ο αχάριστος υπάνθρωπος να προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, αλλά η ιστορία θα τον βάλει στην θέση του βόθρου που του αναλογεί.  Θα είναι όμως δίκαιη και με όλους τους πρώτους, λέγοντας ότι πάλεψαν θαρραλέα, χωρίς να υπολογίσουν εαυτό και νίκησαν.

• Οι καλλιτέχνες μεγαλουργούν σε τρωτές συνθήκες. Υπό την έννοια αυτήν να περιμένουμε κάτι όμορφο από εσάς μετά την καταστροφική επέλαση της πανδημίας;

Αν όχι, θα έχουμε χάσει την μεγαλύτερη ευκαιρία της γενιάς μας. Το πότε θα ‘ρθει όμως αυτό, κανείς δεν ξέρει.

• Το καλοκαίρι θα ενσάρκωνες τον Ξέρξη στους Πέρσες του Αισχύλου. Θα μπορούσε το μήνυμα της τραγωδίας αυτής να ενισχύσει το ηθικό μας εν μέσω της πανδημίας που βιώνουμε;

Ακόμη δεν ξέρει κανείς σίγουρα τι θα γίνει το καλοκαίρι. Ας ελπίσουμε ότι ακόμη μια φορά θα κάνει το θαύμα του και όλα θα γίνουν όπως θα θέλαμε. Δύσκολο, πολύ.

Το έργο αυτό είναι το μεγαλύτερο αντιπολεμικό θεατρικό που έχει γραφτεί ποτέ. Και μιλάει για την αλαζονεία του ανθρώπου και πως πληρώνεται αυτή. Πως ο υπεράνθρωπος γκρεμίζεται από κάτι πολύ πιο μικρό, από κάτι πιο αδύναμο θεωρητικά από τον ίδιο. Και επιστρέφει ηττημένος πια στην πραγματική του αναλογία.

Δεν χρειαζόμαστε ενίσχυση του ηθικού κατά την γνώμη μου, ο άνθρωπος είναι ένα θαυμάσιο και πολύ ανθεκτικό πλάσμα.Έχει όμως αμνησία, έχει φέρει παραμόρφωση του αξιακού του συστήματος ο άνεμος των ημερών, μεταθέτει μονίμως σε ύστερο χρόνο αυτά που πραγματικά θέλει. Εκεί είναι που χρειάζεται ξύπνημα. Ταρακούνημα. Υπενθύμιση. Ότι το όριο των δυνάμεών  τουείναι συγκεκριμένο. Και ναι, αυτό το κείμενο, το περιέχει και αυτό το νόημα.

• “Επί σκηνής νιώθω ότι βρίσκομαι στο φυσικό μου τόπο” έχεις πεί σε συνέντευξή σου. Τη νυν καταναγκαστική αποξένωση από τη σκηνή πώς την βιώνεις Αργύρη;

Σαν μια ακραία θεατρική συνθήκη που απαιτεί και αυτή την δημιουργικότητά μου και την εσωτερική μου ακεραιότητα ώστε να επιβιώσω. Προσπαθώ όσο μπορώ να την παρατηρώ, να με παρατηρώ.  Eτσι γνωρίζω καλύτερα τα κομμάτια του εαυτού μου, που η καθημερινή τριβή και η κοινωνική σπατάλη είχαν παραμορφώσει. Εδώ, δηλαδή , και εγώ όπως όλοι, ενώπιος ενωπίω με τον εαυτό μου, τον πιο δύσκολο αντίπαλο όλων.

• Ένας ολόκληρος πλανήτης χωρίς ζώσα Τέχνη. Τι επιπτώσεις θα προκαλέσει η απουσία αυτή στους ανθρώπους;

Ζώσα τέχνη είναι και η μουσική. Και όταν η μαμά μου θα μου ξανατραγουδήσει στο τηλέφωνο εγώ θα πάθω πάλι. Η απουσία του θεάτρου προσομοιάζει της ερωτικής απουσίας. Της αναπλήρωτης. Μεγαλώνει η ένταση και η ανάγκη της επιστροφής. Της στιγμής που θα ξανανοίξει η πόρτα. Της στιγμής που θα ξεκινήσεις ζέσταμα. Που θα ξαναμάθεις κείμενο. Που θα μαγευτείς από την ιδέα κάποιου έξω από σένα, από τα λόγια του, από τις επιδέξιες κατευθύνσεις του. Αυτό για μας τους καλλιτέχνες. Στην υπόλοιπη κοινωνία δεν ξέρω ακόμη τι θα προκαλέσει. Ελπίζω στο να ξυπνήσει την ανάγκη της, αλλά δεν ξέρω αν θα συμβεί αυτό. Μπορεί να νικήσει η τρομολαγνεία σαν μια διεστραμμένη παιδική ανάγκη. Εγώ οφείλω να λειτουργώ προσπαθώντας για το πρώτο.

• Αν σε καλούσε σήμερα η Υπουργός Πολιτισμού, τι προτάσεις και αιτήματα θα της έθετες;

Ενώ έχει τύχει να μάθω αρκετά για τα προβλήματα της τέχνης μου λόγω διαφόρων επιλογών στη ζωή μου, δεν μπορώ να πω ότι μου αρέσει να θέτω δημόσια αιτήματα τόσο πολύ, κυρίως γιατί πιστεύω ότι δεν έχουν αποτέλεσμα. Θεωρώ ότι ένας διάλογος πάντα είναι πιο ανθρώπινος και πιο ακριβής και πιο παραγωγικός.

• Ποιο θεατρικό έργο θα επέλεγες να παίξεις σ΄ έναν λαό καταρρακωμένο από την ανωτέρα βία του κορωνοιού, για να τον εμψυχώσεις;

Ο παρηγορητικός ρόλος του θεάτρου υπάρχει σε όλα τα έργα, τουλάχιστον σε όσα θεωρούνται άξια λόγου. Ο συγχρονισμός τους με την τρέχουσα πραγματικότητα οφείλεται στους καλλιτέχνες που τα ενσαρκώνουν και συνολικά συνδημιουργούν την παράσταση. Άρα δεν έχει σημασία ακριβώς πιο έργο, αλλά το με ποιους. Η ζεστασιά της ανάσας τους, η ακρίβεια των ιδεών και της καθοδήγησης ή έμπνευσης θα φέρει τελικά την καινούρια ανάσα όταν ξανασυναντηθούμε με το κοινό. Μέχρι τότε θα μαθαίνουμε για τις φοβερές φόρμες και για τις απίθανες ιδέες ανθρώπων, σχεδόν θεωρητικά και ενσυναισθηματικά, όχι πραγματικά συναισθηματικά,δια μέσου.  Με τον μεσολαβημένο και φιλτραρισμένο τρόπο της τωρινής μας επικοινωνίας.

*Η Κέλλυ Σταμούλη είναι Δικηγόρος.  Σπούδασε Νομικά και Θέατρο στην Αθήνα, τις Βρυξέλλες και στο Λονδίνο.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr