Ο ανθρωπιστικός πατριωτισμός του Μανώλη Γλέζου…

Του Δημήτρη Πατώκου

τον φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον δεν θα πεθάνει μόνος… τσάκισέ τον! ΦΩΝΤΑΣ ΛΑΔΗΣ

Στο πάνθεον των εθνικών ηρώων της νεότερης ιστορίας μας, πάντα υπάρχουν οι μορφές εκείνες που κατόρθωσαν εν ζωή ακόμη, να κατακτήσουν με το σπαθί τους την πολυπόθητη αθανασία! Με ασυμβίβαστη στάση ζωής, με απαράμιλλο ήθος και με μια ακούραστα μαχητική στράτευση μέχρι το τέλος της εγκόσμιας διαδρομής τους, αναγορευθήκαν σε σύμβολα διαχρονικά και αναλλοίωτα! Πέρα από εθνικά ή κομματικά στεγανά, υπεράνω συμβατικών και εφήμερων διαχωριστικών γραμμών, συνέγραψαν σελίδες αιμάσσουσας Ιστορίας με τα ίδια τους τα χέρια… δεν έσπευσαν να ακολούθησαν το ρεύμα της εποχής τους! Έγιναν οι ίδιοι η εποχή τους…

Ο Μανώλης Γλέζος εξεμέτρησε τον βίο του πλήρης ημερών, ιδεών και πρωτοπόρων λαϊκών αγώνων… κι εδώ διαπερνά άπαντες, εντρυφήσαντες και μη στα μεταπολεμικά μας δρώμενα, μια παράξενη αίσθηση! Μια δυστοκία να συνειδητοποιήσουμε ότι ο άνθρωπος αυτός, που διέτρεξε σχεδόν έναν αιώνα ακατάπαυστης δραστηριότητας, δεν βρίσκεται πια ανάμεσα στους ζωντανούς, θα απουσιάζει από τις διαδηλώσεις του μέλλοντος, από τις τρέχουσες κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις, δεν θα εκφέρει πλέον γνώμη για κοσμοϊστορικά γεγονότα όπως οι επερχόμενες αναταράξεις στο ευρωπαϊκό μας οικοδόμημα. Κι η ζωή αλλάζει, λέει ο ποιητής, «δίχως να κοιτάζει τη δικιά σου μελαγχολία», προχωρά ακάθεκτη παρέα με τους ζωντανούς, χωρίς να λογαριάζει τις απώλειες που θα φροντίσει εν καιρώ να αναπληρώσει. Όσες και όπως αναπληρώνονται…

Αγωνιστής της Αντίστασης, ιστορικό πρόσωπο της ευρύτερης Αριστεράς, ακτιβιστής διανοούμενος, συγγραφέας και δημοσιογράφος, προσωπικότητα σκεπτόμενη και στοχαστική, υπηρέτησε παθιασμένα και αταλάντευτα ένα όραμα, το οποίο δεν καταδέχθηκε πότε να ευτελίσει και να εγκαταλείψει, παρά τις απογοητεύσεις που δοκίμασε από συντρόφους που πρόδωσαν τις αρχές τους και δεν στάθηκαν στο ύψος των ιστορικών περιστάσεων! Όχι, εκείνος ποτέ «δεν παραδέχτηκε την ήττα», δεν συμβιβάστηκε μαζί της.

Η ηρωική πράξη Αντίστασης κατά της χιτλερικής θηριωδίας έλαβε χώρα το βράδυ της 30ής Μαΐου του 1941. Τη βραδιά εκείνη, έφυγε κρυφά από το σπίτι του και ανέβηκε με τον φίλο του Λάκη Σάντα στον βράχο της Ακρόπολης, έκλεψε τη σημαία των Ναζί που ανέμιζε πάνω από την Αθήνα, την έσκισε και την έθαψε σε μια σπηλιά κάτω από τον βράχο. Ήταν μόλις 19 χρονών και η πατρίδα μας βρισκόταν υπό ναζιστική κατοχή.

«Πώς κατεβάσαμε τη σημαία; Έγινε ένα σκαρφάλωμα, αλλά δεν μπορέσαμε να την κατεβάσουμε αρχικά. Κρεμαστήκαμε μαζί με τον Λάκη, αλλά υπήρχαν τρία συρματόσχοινα που έπρεπε να κόψουμε. Τα λύσαμε. Και τότε την ταρακουνήσαμε και μετά από λίγο, έπεσε πάνω μας…»

Προσωπικότητα ανήσυχη μα και ευαίσθητη… τι συγκράτησε από αυτή την συγκλονιστική εμπειρία που σημάδεψε την κατοχική αντίσταση;…

«Η πιο έντονη ανάμνηση της ζωής μου, είναι η μάνα μου. Με ρωτάνε διαρκώς για τη σημαία. Εγώ όμως, ακόμα κι από την ιστορία της σημαίας, θυμάμαι τη μάνα μου. Όταν γυρίζαμε εκείνη την ημέρα στα σπίτια μας, η ώρα ήταν περασμένη, μετά τα μεσάνυχτα. Πάω στο σπίτι και βλέπω τη μάνα μου […] Με περίμενε. Την πλησιάζω και της λέω, “Μάνα!”. Σηκώνεται απότομα, με πιάνει από τον λαιμό, με πάει στην κουζίνα για να μην ακούσουν οι άλλοι και ξυπνήσουν και μου λέει “Πού ήσουν;”. Τότε εγώ ανοίγω το σακάκι και της δείχνω το κομμάτι της σβάστικας που είχαμε κόψει. Με αγκαλιάζει, με φιλάει και μου λέει, “Πήγαινε κοιμήσου”. Την άλλη μέρα το πρωί, ακούω τον εξής διάλογο: Ο πατριός μου τη ρωτάει, “Πού ήταν χθες το βράδυ ο μεγάλος σου γιος;”.

Του απαντάει, “Ανέβα στην ταράτσα και κοίταξε στην Ακρόπολη”».

Δεν χώρεσε σε κομματικά καλούπια ο Μανώλης Γλέζος! «Δε βολεύτηκε με λιγότερο ουρανό»… Δεν τον αφορούσαν οι διχαστικοί διαχωρισμοί! Στη φυλακή, στην εξορία, στα βουλευτικά έδρανα ή στους δρόμους, υπήρξε αντάρτης, μαχητής αδιάλλακτος απέναντι σε κάθε μορφή φασισμού μα και «εθνικός» με την καβαφική έννοια του όρου. Υπηρέτησε το ιδανικό της ελευθερίας και μιας δημοκρατίας απαλλαγμένης από ανθρώπινα πάθη και ιδιοτέλειες. Με όπλο τη μαχόμενη κουλτούρα του, σκιαγράφησε, με τα δικά του μέτρα, το ρηξικέλευθο όραμα μιας Αριστεράς αποκαθαρμένης από την αρτηριοσκλήρωση των κομματικών παραγόντων…

«Το “Αριστερά” είναι ένα μορφολογικό σχήμα. Βαφτίστηκε έτσι επειδή στη γαλλική Βουλή στεκόντουσαν στ’ αριστερά αυτοί που είχανε ριζοσπαστικές ιδέες. Ποιος είναι στην ουσία ο αριστερός; Αυτός που δεν περπατάει την πεπατημένη, αλλά σκάβει έναν καινούργιο δρόμο».

Απέναντι στον άγονο και εμμονικό υπερπατριωτισμό των «επαναστατών» του πληκτρολογίου και των τηλεοπτικών παραθύρων, ο Γλέζος προέταξε την έμπρακτη και ανιδιοτελή αγάπη για την πατρίδα, αναβάπτισε μια έννοια-αξία ταλαιπωρημένη και φθαρμένη από την δημαγωγική κατάχρηση και της προσέδωσε την αρχική, αναλλοίωτη διάσταση του ανθρωπισμού! Ο πατριωτισμός του Γλέζου δεν περιχαρακώθηκε μόνο στην διαφύλαξη συνόρων, στην ανάδειξη της εθνικής υπεροχής και της φυλετικής καθαρότητας. Ο δικός του πατριωτισμός ήταν πρωτίστως αγάπη για τον άνθρωπο, τα ιδεώδη και τα αναφαίρετα δικαιώματα του! Οραματίστηκε έναν ελεύθερο λαό που ονειρεύεται να ζει ανάμεσα σε άλλους ελεύθερους λαούς, μια κοινότητα ελεύθερων πολιτών που μοιράζονται συνειδητά μια κοινή πολιτισμική κληρονομιά! Γι’ αυτό κυνηγήθηκε, γι’ αυτό φυλακίστηκε, γι’ αυτό εξορίστηκε… Το γενναιόδωρο πάθος του αντιφασισμού που τον διακατείχε μέχρι την τελευταία στιγμή του, δεν εκφυλίστηκε πότε σε πατριδοκαπηλία και σε μία άγονη εθνικιστική ρητορική. Αντίθετα μέσα από σπάνιας ηθικής αξίας πράξεις αυτοθυσίας και ηρωικής εγρήγορσης αντιστρατεύθηκε σθεναρά τον φασιστικό εθνικισμό και αντιτάχθηκε σε κάθε επιτιθέμενο εισβολέα, εξωτερικό και εγχώριο…

«Είμαστε σε ένα σταυροδρόμι, θα πάμε αριστερά, δεξιά, ίσα… Όχι, δεν είμαστε μπροστά σε κανένα σταυροδρόμι. Θα σκάψουμε τον δρόμο που θα διαβούμε, αυτή είναι η διαφορά. Θα σκάψουμε τον δρόμο. Δεν έχουμε έτοιμο δρόμο, δεν θα κάνουμε επιλογή ανάμεσα σε δρόμους. Εμείς θα φτιάξουμε τον δρόμο που θα διαβούμε για να –το έχω πει, το ξαναλέω– να φέρουμε τον λαό στην εξουσία»…

Ύψωσε το ανάστημά του με αρετή και τόλμη… Ψήλωσε με το μπόι του τον κόσμο… Αυτό που ήταν κάποτε θα γίνει ξανά… είναι Έλληνας!

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr