Μαίρη Ξένου: «Ο άνθρωπος που δεν φοβάται να είναι άσχημος είναι όμορφος»

Συνέντευξη στην Κέλλυ Σταμούλη*

Φωτογραφίες: Νίκος Πανταζάρας

Συναντήσαμε την Μαίρη Ξένου, η οποία δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας σ΄έναν συγκλονιστικό μονόλογο, θεατρική καινοτομία, στο θέατρο Faust.  Ο θεατής σχεδόν βιώνει το φρικιαστικό έγκλημα που τελέστηκε από τον Βασιλιά Λεοπόλδο Β΄ κατά εκατομμυρίων Αφρικανών, προκειμένου να αφαιμάξει το καουτσούκ της σημερινής Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό.  Το καθηλωτικό κείμενο “Leopold ή κόβοντας τα δάχτυλα του κοινού» είναι του Θανάση Τριαρίδη.

1. Η παράσταση είναι κατ΄ εξοχήν σοκαριστική. Σ΄αρέσει να προκαλείς θεατρικά; Η πρόκληση είναι σύμφυτη με την Τέχνη;

Ο άνθρωπος που δεν φοβάται να είναι άσχημος, που δεν φοβάται να σοκάρει, που δεν κρύβει την ρωγμή του, ή τον φόβο του, είναι όμορφος. Αυτή η παράσταση, αν και εμπεριέχει πολλές βωμολοχίες και ακραίες συμπεριφορές, δεν σοκάρει περισσότερο από ότι η ίδια η ζωή. Δεν προκαλούμε θεατρικά.  Είναι η ζωή και το παρελθόν που μας προκαλεί καθημερινά. Το θρίλερ της ανθρώπινης ύπαρξης, μέσα από την τέχνη, άλλοτε μας κάνει να υποφέρουμε και άλλοτε μας επιτρέπει να το ξορκίζουμε ή και να το κοροιδεύουμε.

2. Η Ιστορία αποδεικνύει ότι τα πιο φρικτά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν έχουν τιμωρία. Πώς το δικαιολογείς;

Αν υπήρχε η ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο, τότε μόνο θα υπήρχε και η τιμωρία.  Ο διογκούμενος ανά τον κόσμο φασισμός δυστυχώς καθρεφτίζει την ανθρώπινη φύση.

3. Ποιό ανθρώπινο χαρακτηριστικό θεωρείς ότι οδηγεί τους σφαγείς-εγκληματίες σε τέτοιες τραγικές θηριωδίες;

Η ναζιστική ιδεολογία αντιμετώπισε τους Εβραίους όχι ως ανθρώπους, αλλά ως αντικείμενα χωρίς κανένα δικαίωμα.  Αυτή η σκληρότητα, η ανθρώπινη τάση για κακό, είναι κάτι πυρηνικό, που συχνά καθορίζει την ανθρώπινη φύση. Σκεφτείτε τη ρητορική της Λευκής Υπεροχής.

4. Θα μας κάνεις τη σύνδεση;

Οι σουπρεματιστές, σύμφωνα με την ψυχανάλυση, επεδείκνυαν ρατσιστική συμπεριφορά εξαιτίας του φόβου έναντι του διαφορετικού.  Η ύπαρξη δηλαδή της διαφορετικότητας τρομοκρατεί τους ρατσιστές. Απόδειξη το σλόγκαν τους “δεν θα μας αντικαταστήσετε”, που σημαίνει ότι αντιλαμβάνονται το διαφορετικό ως απειλή.

5. Ποιές διαφορές ή ομοιότητες πιστεύεις ότι παρουσιάζει ο Λεοπόλδος Β΄ με τον Χίτλερ;  Σύμφωνα με μελετητές ο Λεοπόλδος Β’ είναι ο άγνωστος ¨Χίτλερ¨ της Αφρικής. Προκάλεσε, ομοίως, ένα ¨ολοκαύτωμα¨ σκοτώνοντας την πλειοψηφία του κονγκολέζικου λαού. Η βασική ομοιότητα είναι η κτηνωδία προς το ανθρώπινο γένος. Η βασική διαφορά είναι ότι όλοι γνωρίζουν τον Χίτλερ και πολύ λιγότεροι τον Λεοπόλδο, έναν ¨άνθρωπο¨ που ευθύνεται για το θάνατο περίπου 15 εκατομμυρίων Αφρικανών.                                                                                                                       
6. Η “συγγνώμη” που ζήτησε ο Πρωθυπουργός του Βελγίου, είναι αρκετή δεδομένων των φρικιαστικών εγκλημάτων που τέλεσε ο Λεοπόλδος Β;

Η αξία της συγγνώμης υπηρετείται όταν συνοδεύεται από πράξεις, που σηματοδοτούν την ανάληψη της ευθύνης, τη μεταμέλεια και την έμπρακτη αποκατάσταση.

7. Ποιά είναι η γνώμη σου αναφορικά με τις αποζημιώσεις που διεκδικούν οι οικείοι των θυμάτων του Γ΄ Ράιχ;

Δεν θα έπρεπε καν να συζητάμε ακόμα αυτό το θέμα. Οι αποζημιώσεις θα έπρεπε ήδη να έχουν καταβληθεί, ως ύστατη αναγνώριση όλων των δεινών που προκάλεσε το εγκληματικό Γ’ Ράιχ. Η συγγνώμη θα αποδειχθεί ειλικρινής, μόνο όταν  ακολουθήσουν πράξεις σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο.

8. Πως κρίνεις την πεισματική άρνηση της Μέρκελ έναντι των Ελλήνων, να αναλάβει την ευθύνη που αναλογεί στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας για αυτό το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας;

Η πεισματική άρνηση καταδεικνύει αμετανόητους ανθρώπους, παρά τα ευχολόγια ή τις συγγνώμες.  Η Μέρκελ επιλέγει να προσβάλλει τις καταδικαστικές αποφάσεις, αντί να διαθέσει τα επιδικασθέντα ποσά στους ανεπανόρθωτα πονεμένους ανθρώπους.

9. Ποιός πολιτικός επιθυμείς να δει την παράσταση;

Ίσως θα επιθυμούσα να την παρακολουθήσουν πολιτικοί με ακροδεξιά φρονήματα. Όσοι πρεσβεύουν  τον εθνικισμό μέσα από το φίλτρο του ρατσισμού, για να προβληματιστούν και να αναλογιστούν τι συμβαίνει στην αντίθετη από αυτούς πλευρά. Από εκεί και πέρα θα χαιρόμουν πολύ να έρθει ο οποιοσδήποτε πολιτικός γιατί βλέποντας την παράσταση θα καταλάβαινε και την μεγάλη της αξία.

10. Ποιόν Έλληνα ηθοποιό θαυμάζεις και γιατί.

Θαυμάζω τον ηθοποιό που ζει τη ζωή και κάνει τη δουλειά του με ταλέντο. Και μιλώντας για ταλέντο εννοώ την αντίληψη, την ευφυΐα, την αισθητική,  το γούστο,  τις γνώσεις, την τριβή, και τη γενναιοδωρία. Μα πάνω απ’ όλα, τον τρόπο που διαλέγει κάποιος να σταθεί απέναντι στη ζωή. Για μένα αυτή η στάση φαίνεται από τον τρόπο που φέρεσαι στον διπλανό σου, από τον τρόπο που τρως, από τον τρόπο που παραγγέλνεις, μέχρι και τον τρόπο που κερνάς και πληρώνεις.

11. Δώσε μας τον ορισμό του ταλαντούχου ηθοποιού.

Στο θέατρο Καμπούκι υπάρχει μια χειρονομία που σημαίνει «κοίταξε το φεγγάρι».  Σε αυτήν ο ηθοποιός δείχνει με το δείκτη του τον ουρανό. Ένας πολύ ταλαντούχος ηθοποιός μπορεί ίσως και να εκτελεί αυτήν την κίνηση με χάρη και γοητεία και το κοινό να σκέφτεται: «Α τι ωραία που το κάνει» θαυμάζοντας την ομορφιά της ερμηνείας του και την τεχνική του αρτιότητα. Μπορεί όμως, από την άλλη, μπροστά σ’ έναν άλλο ηθοποιό που κάνει την ίδια κίνηση, το κοινό απλώς να δει το φεγγάρι, χωρίς (το κοινό) να ασχοληθεί με το αν ο ηθοποιός κινείται με χάρη ή όχι.  Αυτός είναι για μένα ο ορισμός του ταλαντούχου ηθοποιού.  Αυτός που σε κάνει να δεις το φεγγάρι. Ο ηθοποιός που μπορεί να γίνει αόρατος. Ο Χριστιανόπουλος έλεγε «μικρό ταλέντο κουράζεται, μεγάλο επιμένει».

Η παράσταση «Leopold ή κόβοντας τα δάχτυλα του κοινού» του Θ. Τριαρίδη σε σκηνοθεσία Μαρίας Τσομπανάκου και Βασιλικής Κούλη, παίζεται κάθε Πέμπτη στις 8.30 μμ στο Faust (Αθηναίδος 12 & Καλαμιώτου 11 Αθήνα, τηλ 2103234095).  Οργάνωση παραγωγής η Ομάδα ex.anima.

*Η Κέλλυ Σταμούλη είναι Δικηγόρος.  Σπούδασε Νομικά και Θέατρο στην Αθήνα, τις Βρυξέλλες και στο Λονδίνο.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr