Ισμήνη Λέντζου: Το Ολοκαύτωμα, η επιλεκτική μνήμη και η “φάρσα που καραδοκεί” σε μια γωνιά της ιστορίας

«Η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα» έλεγε ο Καρλ Μαρξ.

NEWSROOM
Ισμήνη Λέντζου: Το Ολοκαύτωμα, η επιλεκτική μνήμη και η “φάρσα που καραδοκεί” σε μια γωνιά της ιστορίας

Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος η σημερινή Παρασκευή. Η 27η Ιανουαρίου επιλέχθηκε επειδή κατά την ημέρα αυτή το 1945 τα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το Άουσβιτς-Μπιρκενάου, το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης του ναζιστικού καθεστώτος.

Είναι η ημέρα που υποτίθεται πως θυμόμαστε τα 6 εκατομμύρια Εβραίους άντρες, γυναίκες και παιδιά που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα και αποτίουμε σεβασμό στα θύματα της πιο «παράλογης» μαζικής βίας που καταγράφηκε ποτέ στην παγκόσμια ιστορία.

Κι όμως, το 2023 πληθαίνουν οι φωνές αμφισβήτησης του Ολοκαυτώματος, εκείνες που μειώνουν την έντασή του και αυτές που κολλάνε ένα «αλλά». Συνήθως έχει να κάνει με ένα «αλλά μόνο οι Ναζί κάναν εγκλήματα»; Και παρατίθενται κάποια ιστορικά και μη γεγονότα, που εν τέλει δίνουν άλλοθι στη ναζιστική φρίκη.

Τι άραγε συμβαίνει; Ξέχασαν οι άνθρωποι τόσο γρήγορα; Ανακάλυψαν μέσα τους κρυμμένο αντισημιτισμό;

Η ευθύνη ανήκει κυρίως σε όσους παίζουν με την ιστορία. Σε εκείνους που χρησιμοποιούν την ιστορία για άλλους, πολιτικούς βασικά, σκοπούς. Αλλοιώνοντας την ιστορία, αλλοιώνεται η αλήθεια και ανοίγεται ο δρόμος για τα κάθε είδους άλλοθι και «αλλά».

Φυσικά στην ιστορία έχουν καταγραφεί και άλλα τεράστια εγκλήματα. Ενδεικτικά αναφέρω, τον λιμό στην Ουκρανία επί Στάλιν, τη γενοκτονία στη Νότιο Αφρική από τους Βρετανούς, ήταν μάλιστα η 1η του 20ού αιώνα, τη γενοκτονία των Αρμενίων, των Μαορί, των γηγενών στις ΗΠΑ και άλλες. Σαφώς λοιπόν οι θηριωδίες και τα εγκλήματα ενυπάρχουν στην ανθρώπινη ιστορία.

Οι τεράστιες διαφορές είναι πως πρώτον, αποτελούν μάθημα προς αποφυγή. Όχι για δικαιολόγηση άλλων φρικτών εγκλημάτων. Κατανοούμε τον πόνο και την αδικία που προκλήθηκαν σε συνανθρώπους μας και εναντιωνόμαστε στη φρίκη του πολέμου ειδικά έναντι αμάχων. Πόσο μάλλον γυναικών και παιδιών.

Δεύτερον, η «τελική λύση» όπως ονομάστηκε το χειρότερο έγκλημα της ανθρωπότητας, δεν έχει να κάνει καν με αντίποινα λόγω της δράσης κάποιων ανταρτών, βλέπε Γιουγκοσλαβία με τους παρτιζάνους του Τίτο, Γαλλία με τους μαχητές του Ντε Γκολ και δυστυχώς Ελλάδα λόγω της δράσης κυρίως του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ. Δεν ήταν ούτε αυτό η «τελική λύση».

Ήταν μία άκρως επιστημονικοποιημένη, μεθοδική και άρτια οργανωμένη, όσο και εξορθολογισμένη μαζική εξόντωση μίας φυλής, η οποία επιβίωνε μέσα σε άλλα κράτη ως μία ακόμα εθνότητα. Εξοντώθηκαν Εβραίοι μόνο επειδή… ήταν Εβραίοι. Κατώτεροι άνθρωποι!

Αυτή είναι η τεράστια διαφορά του Ολοκαυτώματος με τις άλλες θηριωδίες. Δεν χρησιμοποιήθηκε το έγκλημα για να κατασταλεί αντίσταση, δεν έγινε για να ηττηθεί ο αντίπαλος. Έγινε για να εξαφανιστεί από προσώπου γης και δη από τη Γερμανία.

Έρχεται η ερώτηση: Μα η ιστορία έχει γράψει γι’ αυτό ξανά και ξανά. Συνέχεια για τους Εβραίους. Γιατί δεν γράφει και για άλλους;

Τύποις μία σωστή ερώτηση όντως, αλλά επί της ουσίας παραπλανητική, όπως γίνεται. Πράγματι, εδώ έχουμε ένα λίαν επικίνδυνο παιχνίδι κάποιων με τα γεγονότα. Δίνοντας διαφορετική διάσταση, αλλοιώνουν την πραγματικότητα.

Οι ναζί δεν είχαν μόνο τους Εβραίους στο στόχαστρό τους. Είχαν και τους Ρομά, τους ομοφυλόφιλους και τους κομμουνιστές. Οι άνθρωποι με το «ροζ αστέρι» στο πέτο κυνηγήθηκαν και υπέστησαν απίστευτες διώξεις και βία. Μέχρι πρόσφατα η αναγνώριση αυτού του εγκλήματος ήταν… μισή. Επειδή ήταν ομοφυλόφιλοι! Χάρη στους δικούς τους αγώνες και την πρόοδο της κοινωνίας – επιτέλους – αρχίσαμε να μιλάμε και για αυτά τα θύματα.

Δυστυχώς η φρικτή γενοκτονία των Ρομά και η μαζική θανάτωση κομμουνιστών κάθε άλλο παρά τιμάται. Δεν έχει καν αναγνωριστεί.

Η απάντηση είναι στο «γιατί» πονάει! Διότι οι Ρομά είναι συνδεδεμένοι με έναν λαό που «δεν αρέσει», που έχει καταγεγραμμένη υψηλή παραβατικότητα και γιατί σε μεγάλο βαθμό οδηγείται στο να ζει στο “περιθώριο” της κοινωνίας. Αυτό “χτίζει” έτσι ένα φοβερό άλλοθι για τη γενοκτονία. Πώς εμμέσως, ίσως χωρίς να το κατανοούμε, δικαιολογούμε το έγκλημα, στεκόμενοι στον ταραχώδη βίο των Ρομά αντί να δούμε αυτά που υπέστησαν.

Όσο για τους κομμουνιστές, ας μιλήσουμε ιστορικά και μόνο. Όταν έφτασε ο πρώτος στρατιώτης του Κόκκινου Στρατού στο Άουσβιτς έμεινε άναυδος με όσα αντίκρυσε. Γνωρίζουμε ποια ήταν η αντίδραση των συμμάχων στον αντιχιτλερικό αγώνα; Μίλησαν για «κομμουνιστική προπαγάνδα». Κοινώς, «έκλεισαν τα μάτια».

Εξαιτίας του Ψυχρού Πολέμου και της γιγάντιας αντιπαλότητας οι θηριωδίες εις βάρος των κομμουνιστών σχεδόν «σβήστηκαν» από τον χάρτη. Άλλωστε υπήρχε – υπάρχει και ένα αφήγημα που πρέπει να στηριχθεί. Τα περιβόητα «δύο άκρα». Για χάρη αυτού του αφηγήματος, που δεν αντιλέγω ότι έχει ψήγματα αλήθειας, συγκεκριμένοι πολιτικοί χώροι έβαλαν τα πάντα σ’ ένα σακί, προσφέροντας ξανά δικαιολόγηση, ένα «όλοι τα έκαναν», στον ναζισμό.

Και η Αριστερά όμως υιοθέτησε μία τουλάχιστον αμφιλεγόμενη στάση με την πολεμική και την εχθρότητά της απέναντι στο Ισραήλ. Άλλο πράγμα η στηλίτευση εγκλημάτων του στρατού του Ισραήλ και άλλο πράγμα η καταδίκη ενός ολόκληρου λαού.

Όλα αυτά άνοιξαν ένα παράθυρο, το οποίο εύλογα χρησιμοποίησαν κάποιοι «καλοθελητές», οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν όσα περιέγραψα.

Κάπως έτσι σήμερα, 2023, κερδίσαμε τον Τραμπ όχι όμως τον «τραμπισμό», νικήσαμε τον Μπολσονάρου, όχι όμως τον «μπολσοναρισμό» και φυλακίσαμε τους ναζιστές της Χρυσής Αυγής, όχι όμως τον «χρυσαυγιτισμό».

«Η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα» έλεγε ο Καρλ Μαρξ και δυστυχώς η «φάρσα που καραδοκεί» σε μια γωνιά της ιστορίας δεν ξέρεις ποτέ… πότε θα συμβεί!

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr