Παναγιώτης Στάθης: Η απάντηση του πρωθυπουργού για τη Δικαιοσύνη και η απάντηση της ίδιας της Δικαιοσύνης

Η αναφορά του πρωθυπουργού στην ομιλία του στη ΔΕΘ για τη Δικαιοσύνη ήταν, αν το προσέξατε, στο σημείο που αναφέρθηκε στις παθογένειες. Αναγνώρισε τις θεσμικές προσπάθειες και την πρόοδο αλλά έβαλε κι έναν αστερίσκο: “Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα οι ταχύτητες της απονομής της Δικαιοσύνης, παρά τις σημαντικές θεσμικές παρεμβάσεις που έχει κάνει η κυβέρνησή μας, δεν έχουν ακόμη συγχρονιστεί με τις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας. Και οι αποφάσεις της δεν τελεσιδικούν, δυστυχώς, μέσα σε εύλογους χρόνους”.

Η διατύπωση ήταν προσεκτική, άλλωστε οι αριθμοί ορισμένες φορές είναι αμείλικτοι και αυτό το ξέρει ο πρωθυπουργός. Δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από το να δεις παραδείγματα ανά τη χώρα με περιπτώσεις δικαστικών αποφάσεων που σε κάνουν να αναρωτιέσαι αν κανείς ενδιαφέρεται πραγματικά για τον πολίτη.

Θυμίζω απλώς ότι πρόσφατα το dikastiko.gr αποκάλυψε πως δικαστής καθυστέρησε σχεδόν 2 χρόνια απόφαση για να κρίνει τελικά πως η εργατική αγωγή ήταν… αόριστη! Θα μου πεις γι’ αυτό το – ακραίο- παράδειγμα φταίει η πολιτεία; Γιατί αυτό συμβαίνει την ώρα που ο Άρειος Πάγος έχει ήδη το τελευταίο διάστημα απολύσει λόγω καθυστερήσεων 15 δικαστές και το Υπουργείο Δικαιοσύνης θέτει «πήχη» τους 8 μήνες για τις δικαστικές αποφάσεις. Την ώρα δηλαδή που γίνονται εμφανώς προσπάθειες προς την αντίθετη κατεύθυνση. Την ώρα που νομοθετείται ότι θα κόβεται ο μισθός και η άδεια στους δικαστές που καθυστερούν την έκδοση αποφάσεων.

Κι όμως αυτά αρκούν; Όχι, λένε όλοι όσοι ασχολούνται με το θέμα και μάλιστα είναι υπέρ των νομοθετημάτων αυτών. Γιατί μην ξεχνάμε πως δίπλα στους λίγους – ανεπαρκείς ή αδιάφορους- υπάρχουν χιλιάδες που μοχθούν , αγωνίζονται, νοιάζονται και προσπαθούν να εκπληρώσουν με ευσυνειδησία το καθήκον τους. “Χωρίς μέσα” λένε όλοι. Τους πόρους που έχει λοιπόν η πολιτεία οφείλει να τους διοχετεύσει σε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό, σε προσλήψεις και επάνδρωση.

Ο αντίλογος

Λίγη ώρα πριν μιλήσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ ο πρόεδρος της Ολομέλειας των Δικηγόρων Δημ. Βερβεσός είχε μιλήσει στην Καβάλα και είχε αντιτείνει λύσεις. Παραθέτω τα δικά του λόγια:

“Κατ’ αρχάς, μια πραγματικά ανεξάρτητη δικαιοσύνη είναι το ύστατο θεσμικό ανάχωμα μπροστά στην καταβαράθρωση του κράτους δικαίου και του κοινωνικού κεκτημένου, αλλά και στην αξιακή διολίσθηση του πολιτικού εποικοδομήματος, όπως τα βιώνουμε, εσχάτως, με ιδιαίτερη ένταση. Και όταν αναφέρομαι στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης δεν αναφέρομαι τόσο στη de iure ανεξαρτησία, που προστατεύεται επαρκώς από το Σύνταγμα, τόσο υπό προσωπική, όσο και υπό λειτουργική έποψη. Αναφέρομαι κυρίως στην de facto ανεξαρτησία που παραμένει διαρκές ζητούμενο όσο διατηρείται η σύνδεση δικαστικής και εκτελεστικής εξουσίας. Μια σύνδεση που λαμβάνει ποικίλες μορφές, είτε μέσω της επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, είτε μέσω της εξασφάλισης θέσεων ευθύνης (π.χ. σε ανεξάρτητες αρχές), μετά την αφυπηρέτηση, φαινόμενο που αντί να περιορίζεται, μεγενθύνεται με αμείωτη ένταση, με πλέον πρόσφατο παράδειγμα την νεοπαγή διάταξη για τοποθέτηση συνταξιούχου δικαστικού λειτουργού ως επικεφαλής της Δικαστικής Αστυνομίας.

Είναι γεγονός ότι για πρώτη ίσως φορά κάποιες από τις προτάσεις του δικηγορικού σώματος εισακούστηκαν και έγιναν ορισμένα βήματα, τόσο με τις αλλαγές στην επιθεώρηση με τις νέες οργανικές διατάξεις για τη δικαιοσύνη, όσο και με την αποπομπή ορισμένων δικαστών, που δεν εκπλήρωναν στοιχειωδώς τα καθήκοντά τους. Τα πρώτα δειλά αλλά σημαντικά συγκριτικά αυτά βήματα δεν πρέπει όμως να οδηγήσουν σε εφησυχασμό , αλλά αντίθετα σε διαρκή επαγρύπνηση και βελτίωση της Δικαιοσύνης επ’ ωφελεία των πολιτών.

Καμία παρέμβαση για τη Δικαιοσύνη δεν είναι πλήρης, εάν δεν θίγει το κορυφαίο πρόβλημα της ταχύτητας απονομής της. Οι καθυστερήσεις στην Δικαιοσύνη, δεν αποτελούν απλώς εσωτερικό πρόβλημα του δικαστικού συστήματος· έχουν μείζονες συνέπειες στην κοινωνία, την οικονομία και το κράτος δικαίου. Όταν η δικαιοσύνη δεν απονέμεται, ή απονέμεται με υπερβολική καθυστέρηση, κλονίζεται η ασφάλεια δικαίου και δοκιμάζεται η κοινωνική ειρήνη. Όταν η εφαρμογή των κανόνων βραδυπορεί, συχνά αυτοακυρώνεται. Και αυτό δεν μπορεί να γίνεται αποδεκτό από κανένα και ιδίως από το δικηγορικό σώμα.

Η βραδεία απονομή της δικαιοσύνης ανάγεται σε δύο κυρίως λόγους: α) στις τεράστιες καθυστερήσεις στον προσδιορισμό δικασίμων ορισμένων κατηγοριών υποθέσεων και β) στην καθυστέρηση έκδοσης των αποφάσεων από ορισμένους (ευτυχώς λίγους) δικαστές.

Δεν θα αναφερθώ στα γνωστά συγκεκριμένα ζητήματα που αφορούν τους επιμέρους δικαιοδοτικούς κλάδους. Θα αναφερθώ σε ορισμένα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν οριζόντια, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε λυσιτελώς το πρόβλημα των καθυστερήσεων.

Το πρώτο αφορά την έλλειψη διαφάνειας σχετικά με τις καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης. Για να εντοπίσουμε τις παθογένειες του συστήματος και να βρούμε λύσεις πρέπει, πριν απ’ όλα, να έχουμε γνώση όλων των στατιστικών στοιχείων και αριθμητικών δεδομένων για κάθε δικαστικό σχηματισμό, ώστε να μπορούν να συναχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Ως Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος έχουμε ζητήσει τόσο από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, όσο και από τους αρμόδιους δικαστικούς σχηματισμούς, να λάβουμε γνώση των στοιχείων αυτών (αριθμό δικαστών ανά δικαστήριο, αριθμό εισερχομένων δικαστικών υποθέσεων ανά δικαστικό σχηματισμό σε ετήσια βάση, αριθμό εκδιδομένων αποφάσεων τόσο συνολικά όσο και ανά δικαστή, χρόνο προσδιορισμού των υποθέσεων προς συζήτηση, χρόνο έκδοσης των αποφάσεων κ.ο.κ.). Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχουμε λάβει την παραμικρή πληροφόρηση, με αποτέλεσμα να κυκλοφορούν προτεινόμενες μαγικές «λύσεις», που περιλαμβάνουν την κατάργηση δικαστικών σχηματισμών της χώρας, χωρίς αυτό να επιρρωνύεται από κανένα στοιχείο.

Το δεύτερο αφορά την κάλυψη των τεράστιων οργανικών κενών δικαστικών υπαλλήλων, που έχει ως αποτέλεσμα την ακραία υποστελέχωση και την αδυναμία εξυπηρέτησης των αναγκών δικηγόρων και διαδίκων.

Το τρίτο αφορά την εν εξελίξει ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης. Παρότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα, ιδίως στο πεδίο της ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων, της διαλειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων του δημοσίου με το ΟΠΣ της Ολομέλειας των Δικηγορικών Συλλόγων, της λήψης ψηφιακών αντιγράφων αποφάσεων και πιστοποιητικών και της ηλεκτρονικής παρακολούθησης της πορείας των ποινικών, πολιτικών και διοικητικών υποθέσεων, η ψηφιοποίηση δεν έχει φθάσει στο επιθυμητό σημείο. Ζητούμενο είναι, αφού χορηγήθηκαν απομακρυσμένες ψηφιακές υπογραφές σε όλους τους δικηγόρους, να ολοκληρωθεί η ηλεκτρονική κατάθεση για όλα τα δικόγραφα όλων των διαδικασιών·σε όλα τα Δικαστήρια της Χώρας να θεσμοθετηθεί η ψηφιακή θυρίδα δίκης, όπου όλο το υλικό της δικογραφίας θα εισφέρεται και θα τυγχάνει επεξεργασίας ψηφιακά, με πρόσβαση όλων των παραγόντων της δίκης κατά τους δικονομικούς κανόνες”.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr