Παναγιώτης Στάθης: Κι όταν λέμε ισόβια…

Η φράση ανήκει στον Κων/νο Καραμανλή: Ήταν 29 Αυγούστου του 1975  στη Δράμα όταν ο Καραμανλής είπε τη διάσημη αυτή φράση απευθυνόμενος σε αξιωματικούς μετά από την στρατιωτική άσκηση Πτολεμαίος.

Τέσσερις ημέρες νωρίτερα το υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησής του είχε αποφασίσει να μετατρέψει σε ισόβια την θανατική ποινή που επέβαλε η ελληνική δικαιοσύνη στους πρωταίτιους της Χούντας Γεώργιο Παπαδόπουλο, Στυλιανό Παττακό και Νικόλαο Μακαρέζο.

Η μετατροπή της ποινής είχε προκαλέσει σφοδρότατες πολιτικές αντιδράσεις από το σύνολο σχεδόν της αντιπολίτευσης αλλά ο Καραμανλής προέκρινε τη νηφάλια τιμωρία από μια οργισμένη εκδίκηση που θα εξίσωνε τη – νεαρή τότε- Δημοκρατία με τις μεθόδους των αρνητών της.

«Όταν ομιλούμε για ισόβια δεσμά, εννοούμε ισόβια δεσμά» είπε ο Καραμανλής και διαβεβαίωσε ότι μοναδικό κριτήριο της απόφασής τους ήταν η κατοχύρωση «της Δημοκρατίας και της γαλήνης του τόπου».

Απο τότε πέρασαν 46 χρόνια αλλά η συζήτηση παραμένει ίδια: Τι σημαίνει ισόβια; Κατα τον ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό και την κυρίαρχη φιλελεύθερη νομική σκέψη σημαίνει το ευρύτερο χρονικό διάστημα κράτησης που επιβάλλεται για τα ειδεχθή εγκλήματα( όπως κι αν ορίζονται αυτά) , αλλά διαφοροποιημένο απο την δια βίου κράτηση. Γιατί αν η επιλογή ήταν ο ισόβιος εκλεισμός ενός κρατούμενου, τότε θα έπρεπε να αλλάξει ριζικά και η βασική σκέψη της νομοθετικής επιλογής για τον κολασμό των πράξεων , που είναι ο σωφρονισμός και όχι (μόνο) η τιμωρία. Σωφρονισμός σημαίνει μεν τιμωρία, αλλά κυρίως αλλαγή του κρατουμένου και επανένταξη. Γιατί απλά αν στόχος δεν ειναι η επανένταξη τότε ο επόμενος δημόσιος διάλογος θα αφορά την επαναφορά της θανατικής ποινής . Αλματα (όχι απλώς βήματα) δηλαδή προς τα πίσω, σε μια Ευρώπη που κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Οπισθοδρόμηση.

Η δημόσια συζήτηση σήμερα αφορά την αυστηροποίηση ενός πλαισίου , με αφετηρία ένα εξαιρετικά σκληρό έγκλημα με θύμα μια 20χρονη μητέρα. Ο θυμός που προκαλεί είναι εύλογος, αλλά η ιστορία εχει δείξει πως η νομοθέτηση εν θερμώ είναι κακός σύμβουλος.

Παρά το γεγονός ότι όλοι (ή οι περισσότεροι) αναγνωρίζουν πως οι ποινές στην Ελλάδα είναι αυστηρές , επιμένουν να μιλούν για γενική αυστηροποίηση. Σε μια χώρα βέβαια όπως η Ελλάδα που ουδείς δικαστής ελέγχθηκε διότι ήταν υπέρμετρα αυστηρός ή που έχει πολλαπλάσιους ισοβίτες απο την Γερμανία, αυτή προφανώς είναι η λάθος κουβέντα. Πράγματι ενδεχομένως απαιτείται διόρθωση σε ορισμένες διατάξεις, κυρίως στην έκτιση της ποινής και προφανώς όχι για όλα τα αδικήματα. Αλλά αυτό έπεται μιας σειράς απο μέτρα που θα έπρεπε να λάβει η ίδια πολιτεία πριν φτάσει στην – κάθε φορά εύκολη λύση- της αυστηροποίησης των ποινών.

Ας προηγηθεί αυστηρή αστυνόμευση και πλήρης επάνδρωση των αστυνομικών τμημάτων , ας ενισχυθεί η πρόληψη , ας λειτουργήσει πραγματικά ως τέτοιο το σωφρονιστικό σύστημα και μετά μιλάμε για όλα.

ΥΓ: Αυτος εδώ ο δημοσιογραφικός ιστότοπος πρωταγωνίστησε στην κριτική για επιμέρους ρυθμίσεις των νέων κωδίκων , πριν ακόμα ψηφιστεί. Αλλά με μια βασική επισήμανση πάντα: Αφενός πως ήταν επιτακτική ανάγκη να γίνει μετά από σχεδόν 70 χρόνια και αφετέρου πως από τα περίπου 1000 άρθρα του , κριτική ασκήθηκε για 15-20. Αυτό το έργο λοιπόν δε το λές και αποτυχημένο…

ΥΓ 2: Τελικά ούτε ο εθνάρχης το εννούσε ακριβώς…