Παναγιώτης Τσιμπούκης: Το Στρασβούργο κατοχύρωσε και πάλι το δημοσιογραφικό δικαίωμα ελευθερίας της έκφρασης

Του Παναγιώτη Τσιμπούκη

Το δικαστήριο του Στρασβούργο με μια σημαντικότατη απόφασή του διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης Ρώσου δημοσιογράφου, που κατοχυρώνει το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), καθώς άσκησε κριτική σε δικαστές τόσο για το «δια ταύτα» των αποφάσεων που εξέδωσαν όσο και για εμπλοκή τους σε κύκλωμα.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) να επιδικάσει υπέρ του δημοσιογράφου αποζημίωση 27.450 ευρώ για την ηθική βλάβη που υπέστη από τις σε βάρος του κατα27.450 ευρώ δικαστηκές αποφάσεις.

Ο 65χρόνος δημοσιογράφος Aleksandr Tolmachev, είναι Ρώσος υπήκοος και με άρθρα του επέκρινε δύο δικαστές της περιοχής του Rostov-on-Don.

Το ένα άρθρο του δημοσιεύθηκε το Μάιο του 2010 και αναφερόταν σε περιστατικό στο οποίο μια δικαστίνα είχε εμποδίσει την πρόσβαση των γειτόνων της στον κοινόχρηστο χώρο της πολυκατοικίας, εγκαθιστώντας χώρισμα.

Αναφερόμενος σε αυτήν έγραψε ότι έχει ντροπιάσει τον εαυτό της σε ολόκληρη τη χώρα και ότι «είμαι πεπεισμένος ότι άτομα όπως ο κ…. η κα … δεν πρέπει να έχουν δικαστικές εξουσίες. Τις χρησιμοποιούν για το προσωπικό τους όφελος και αποτελούν ντροπή για τη ρωσική δικαστική εξουσία».

Προηγούμενα, το 2008 αλλά και το 2010 είχε δημοσιεύσει τρία άρθρα του σχετικά με τη παραίτηση δικαστίνας μετά από ισχυρισμούς ότι την είχαν δει να χρηματίζεται.

Ειδικότερα, υπό τον τίτλο: «Πως σχετίζεται η σκύλα με όλα αυτά;» είχε γράψει, μεταξύ των άλλων, ότι «η εμπειρία της πρώην δικαστίνας του επαρχιακού δικαστηρίου L., η κα. A., που εντοπίστηκε να δωροδοκείται, αποτελεί καθιερωμένη πρακτική μεταξύ των δικαστών εδώ και πολύ καιρό …».

Ο δημοσιογράφος παραπέμφθηκε σε δίκες, όπου κρίθηκε ότι τα άρθρά του είχαν αμαυρώσει τη φήμη των δικαστών, καθώς δεν είχε αποδείξει τα πραγματικά γεγονότα σε ορισμένα από τα άρθρα του. Έτσι υποχρεώθηκε να καταβάλλει ως χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη που υπέστησαν οι θιγόμενοι δικαστές (και κληρονόμος τους) λόγω δυσφήμισης, στην μια περίπτωση περίπου 5.250 ευρώ και στην δεύτερη περίπου 25.000 ευρώ.

Κατόπιν αυτών, ο Aleksandr Tolmachev προσέφυγε στο δικαστήριο του Στρασβούργου, υποστηρίζοντας ότι με τις σε βάρος του αποφάσεις παραβιάστηκε η κατοχυρωμένη από την ΕΣΔΑ ελευθερία έκφρασης, ενώ το περιεχόμενο των καταγγελιών του για δικαστική διαφθορά, μέσω των άρθρων του, δεν εξετάστηκε όπως θα έπρεπε, αλλά αντίθετα επιδικάστηκαν σε βάρος του αποζημιώσεις δυσανάλογα υψηλές με τα έσοδά του.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κατ΄ αρχάς, ξεκαθάρισε ότι οι καταδικαστικές για τον επίμαχο δημοσιογράφο αποφάσεις αποτελούσαν παρέμβαση στο δικαίωμα του προσφεύγοντα δημοσιογράφου, στην ελευθερία της έκφρασης, όπως αυτή κατοχυρώνεται από το άρθρο 10 παρ΄. 1 της Σύμβασης.

Οι δικαστές του Στρασβούργου, επανέλαβαν ότι τα ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία του συστήματος της Δικαιοσύνης, ενός θεσμού που είναι απαραίτητου για οποιαδήποτε δημοκρατική κοινωνία, εμπίπτουν στο δημόσιο συμφέρον. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να ληφθεί υπόψη ο ειδικός ρόλος του δικαστικού σώματος στην κοινωνία.

Ακόμη, το δικαστήριο παρατήρησε ότι τα εθνικά δικαστήρια παρέλειψαν να λάβουν υπόψη ορισμένα ουσιώδη στοιχεία. Δηλαδή, δεν προσπάθησαν να δώσουν ίση βαρύτητα στις αντίστοιχες θέσεις των διαδίκων. Αντίθετα, προσέδωσαν βάρος στη πλευρά των δικαστών, παραβλέποντας το γεγονός ότι ο προσφεύγων ήταν δημοσιογράφος.

Το ΕΔΔΑ επανέλαβε τη πάγια άποψή του σχετικά με τον ειδικό, κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει το δικαστικό σώμα σε μια δημοκρατική κοινωνία και τόνισε ότι ένας τέτοιος ρόλος δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτελεσματικά χωρίς ένα μέτρο ανοχής όσον αφορά τη δημοσιογραφική κριτική.

Η προστασία του δικαστή από κάθε κριτική του Τύπου ανεξάρτητα από τη βασιμότητα της κριτικής, τη συνάφεια ή την επιλογή λέξεων, δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί ως μέτρο που προάγει το κράτος δικαίου.

Επιπλέον, τα επαρχιακά και περιφερειακά δικαστήρια δεν έλαβαν υπόψη την παρουσία ή την απουσία καλής πίστης εκ μέρους του δημοσιογράφου, ιδίως, ενόψει της τεκμηρίωσης και των μαρτύρων που προσκομίστηκαν, τον στόχο που επιδίωξε ο δημοσιογράφος στη δημοσίευση των άρθρων, την ύπαρξη ζητήματος δημοσίου συμφέροντος στα επίμαχα άρθρα ή τη συνάφεια των πληροφοριών σχετικά με τις φερόμενες ως διεφθαρμένες πρακτικές των δικαστών.

Παραλείποντας οποιαδήποτε ανάλυση τέτοιων στοιχείων, τα εγχώρια δικαστήρια απέτυχαν να λάβουν υπόψη την ουσιώδη λειτουργία που εκπληρώνει ο Τύπος σε μια δημοκρατική κοινωνία.

Όσον αφορά την ανάγκη εξισορρόπησης μεταξύ του δικαιώματος των δικαστών για τη φήμη και τη δημοσιογραφική ελευθερία έκφρασης, το δικαστήριο του Στρασβούργου υπογράμμισε ότι τα εγχώρια δικαστήρια απλώς αποφάνθηκαν ότι οι επίμαχες αναφορές είχαν αμαυρώσει την τιμή των εναγόντων, την αξιοπρέπεια και επαγγελματική φήμη, χωρίς να παραθέσουν αιτιολογία για την υποστήριξη τέτοιων ευρημάτων.

Επιδίκαση μεγάλης αποζημίωσης

Παράλληλα, το δικαστήριο του Στρασβούργου επιλήφθηκε και για το ζήτημα της μεγάλης αποζημίωσης που επιδικάστηκε στον εν λόγω δημοσιογράφο, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι τα εθνικά δικαστήρια έδωσαν εκπληκτικά μικρή προσοχή στο ζήτημα της αναλογικότητας της επιδικασθείσας αποζημίωσης.

Μάλιστα, όχι μόνο δεν έκαναν την παραμικρή αναφορά στην οικονομική κατάσταση του δημοσιογράφου, αλλά αντίθετα, ενισχύεται η άποψη ότι επιδίκασαν μεγάλο ποσό αποζημίωσης από το γεγονός ότι οι ενάγοντες ήταν δικαστές.

Τελικά, το Στρασβούργο επιδίκασε υπέρ του δημοσιογράφου ποσό 17.700 ευρώ για αποζημίωση, ποσό 9.750 ευρώ για ηθική βλάβη (σύνολο 27.450 ευρώ) και 650 ευρώ για έξοδα και δαπάνες.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr