Σουζάνα Κλημεντίδη: Αστική ευθύνη Δήμου εξαιτίας τραυματισμού ατόμου με ειδικές ανάγκες

Τα άτομα με ειδικές ανάγκες επιζητούν εδώ και πολλά χρόνια την προσοχή μας, ωστόσο παρά τα θετικά βήματα που έχουν γίνει είναι κοινός τόπος ότι απαιτείται περισσότερη προσπάθεια, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Η στάση μας απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες παράγει αρκετές φορές ωστόσο και έννομες συνέπειες. Μια τέτοια περίπτωση απασχόλησε πριν κάποιο διάστημα διοικητικό δικαστήριο της χώρας μας, το οποίο αναγνώρισε την ευθύνη του Δήμου και την υποχρέωσή του να αποδώσει ένα συγκεκριμένο ποσό στην ενάγουσα, για το λόγο ότι η ύπαρξη λακκούβας στην είσοδο ράμπας αναπήρων είχε ως αποτέλεσμα, στην προσπάθεια του προσώπου να αποφύγει με ελιγμούς το εμπόδιο, να παρασυρθεί και να τραυματιστεί από διερχόμενο αυτοκίνητο.

Αρχικά, για να εστιάσουμε στα κρίσιμα νομικά ζητήματα της παραπάνω εξαιρετικά ενδιαφέρουσας απόφασης, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι, ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνο από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή από παραλείψεις οφειλομένωννομίμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών. Εξ άλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης.

Μάλιστα, ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξεως, παραλείψεως ή υλικής ενεργείας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου, χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του. Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημιώσεως είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παρανόμου πράξεως ή παραλείψεως ή υλικής ενεργείας ή παραλείψεως υλικής ενεργείας του δημόσιου οργάνου και της ζημίας που επήλθε. Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλου περιστατικού να επιφέρει τη ζημία και στη συγκεκριμένη περίπτωση την έχει επιφέρει. Δεν αποκλείεται κατ’ αρχήν η ύπαρξη του αιτιώδους συνδέσμου από το γεγονός ότι στο αποτέλεσμα συνετέλεσε και συνυπαιτιότητα του βλαβέντος ή τρίτου προσώπου, εφόσον δεν διακόπτεται ο αιτιώδης σύνδεσμος. Επιπλέον, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 926 και 927 του ΑΚ συνάγεται ότι αν ευθύνονται πολλοί για αποζημίωση από αδικοπραξία έναντι του δικαιούχου της αποζημιώσεως, ενέχονται όλοι εις ολόκληρον ανεξαρτήτως του βαθμού του πταίσματος του κάθε υπόχρεου. Ο προσδιορισμός του βαθμού αυτού και του μέτρου της μεταξύ των υπόχρεων ευθύνης μπορεί να γίνει στη δίκη επί της αναγωγής κατά των λοιπών υπόχρεων, αυτού, που κατέβαλε ολόκληρη την αποζημίωση αλλά ο προσδιορισμός αυτός δεν έχει καμία σημασία για την απαίτηση του δικαιούχου της αποζημιώσεως, ο οποίος μπορεί να ζητήσει ολόκληρη την αποζημίωση και από αυτόν ο οποίος ευθύνεται στο μικρότερο βαθμό και ο οποίος δεν μπορεί να ζητήσει, στη δίκη επί της αγωγής του δικαιούχου, να προσδιορισθεί ο βαθμός του πταίσματος του, γιατί ο προσδιορισμός αυτός δεν ασκεί επιρροή στην έκβαση της δίκης.Παράλληλα,από τη διάταξη του άρθρου 932 ΑΚ συνάγεται ότι παρέχεται στο Δικαστήριο, η ευχέρεια όπως, ύστερα από εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών που οι διάδικοι θέτουν υπόψη του, δηλαδή του βαθμού του πταίσματος του υπόχρεου, του είδους της προσβολής, του τυχόν συντρέχοντος πταίσματος του παθόντος, των συνθηκών τέλεσης του ζημιογόνου γεγονότος, καθώς και της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης των μερών και με βάση του κανόνες της κοινής πείρας και της λογικής, να επιδικάσει ή όχι χρηματική ικανοποίηση στο ζημιωθέντα, αν κρίνει ότι επήλθε στον τελευταίο ηθική βλάβη, να καθορίσει συγχρόνως και το ποσό αυτής που θεωρεί εύλογο.

Συμπερασματικά, η παραπάνω συλλογιστική πορεία συνέτεινε στην αναγνώριση της ευθύνης του Δήμου, όπως φυσικά και στην ευθύνη του διερχόμενου οδηγού για αποζημίωση από αδικοπραξία.

*Της Σουζάνας Κλημεντίδη, Δικηγόρου

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr