Αικατερίνη Θ. Φραγκάκη: Ο τόπος διαμονής και κατοικίας του καταδικασθέντος ως βασικό κριτήριο για την εκτέλεση του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης

Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, απόρροια της οποίας είναι η διεθνοποίηση και στο έγκλημα, ως προς δε την Ευρωπαϊκή Ένωση οι διαρκώς στενότερες σχέσεις μεταξύ των Κρατών-Μελών αυτής, σε συνδυασμό με τις μετακινήσεις πληθυσμών, έχουν ως αποτέλεσμα την έκδοση σε ένα κράτος μιας εκτελεστής ποινικής απόφασης, ενώ ο καταδικασθείς κατοικεί ή διαμένει σε άλλη χώρα.

Το κύριο ζήτημα που τίθεται είναι ο τρόπος εκτέλεσης αυτών των αποφάσεων, οι οποίες εκδόθηκαν από ποινικό δικαστήριο μίας χώρας και σε άλλη βρίσκεται η κατοικία ή η διαμονή, έστω και προσωρινή, του καταδικασθέντος. Αρχικά το εσωτερικό δίκαιο των κρατών, όπως στην Ελλάδα τα άρθρα 436-456 ΚΠΔ περί εκδόσεως, και εξελικτικά διεθνείς συμβάσεις μετά την κύρωσή τους με νόμο στην Ελλάδα κατ΄άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος, ρύθμισαν αυτό το ζήτημα. Επιπροσθέτως ο Ν. 4307/2014 περί αμοιβαίας αναγνώρισης ποινικών αποφάσεωναντιμετωπίζει ολοκληρωμένα τη διαδικασία εκτέλεσης του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης.

Σύμφωνα με την υπ΄αριθμ. 2002/584/ΔΕΥ: Απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και τις διαδικασίες παράδοσης μεταξύ των κρατών μελών, το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης δεν εκτελείται κατ’ άρθρο 4 περ. 6 «εάν το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης έχει εκδοθεί προς το σκοπό της εκτέλεσης ποινής ή μέτρου ασφαλείας, στερητικών της ελευθερίας, όταν ο καταζητούμενος διαμένει στο κράτος μέλος εκτέλεσης, είναι υπήκοος ή κάτοικός του και αυτό το κράτος δεσμεύεται να εκτελέσει την ποινή ή το μέτρο ασφαλείας σύμφωνα με το εσωτερικό του δίκαιο».

H απέλαση από τη χώρα πολίτη της Ένωσης επιτρέπεται εφ’ όσον συντρέχουν λόγοι δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας και δεν παραβιάζεται, η αρχή της αναλογικότητας(ΣΤΕ 4023/2011). Ειδικώς, προκειμένου περί των πολιτών της Ένωσης που έχουν αποκτήσει δικαίωμα μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα κατά τους όρους του άρθρου 13 του ανωτέρω π.δ/τος (έχουν δηλαδή νόμιμη διαμονή στην χώρα για συνεχές χρονικό διάστημα πέντε ετών), απαιτείται η συνδρομή «σοβαρών» λόγων δημόσιας τάξης ή ασφάλειας, ενώ περαιτέρω ορίζεται ότι η απέλαση πολιτών της Ένωσης, που έχουν διαμείνει κατά τα προηγούμενα δέκα έτη στην Ελλάδα,δεν είναι επιτρεπτή εάν δεν συντρέχουν «επιτακτικοί λόγοι δημόσιας ασφάλειας» (για τις σχετικές διακρίσεις των προϋποθέσεων απελάσεως και την έννοια των «σοβαρών λόγων δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας» και των «επιτακτικών λόγων δημόσιας ασφάλειας» κατά τις διατάξεις του άρθρου 28 παρ. 2 και 3 της Οδηγίας 2004/38/ΕΚ, βλ. ήδη Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως, απόφαση της 23.11.2010, C-145/09, Land Baden-Wrttemberg κατά Παναγιώτη Τσακουρίδη, σκέψεις 27, 28, 39 έως 47 και 54 έως 56).

Εξ άλλου, ρητώς ορίζεται (άρθρα 21 παρ. 2 του π.δ/τος 106/2007 και 27 παρ. 2 της Οδηγίας 2004/38/ΕΚ) ότι τα μέτρα, με τα οποία περιορίζεται το δικαίωμα διαμονής στη χώρα των πολιτών της Ένωσης για λόγους δημόσιας τάξης ή δημόσιας ασφάλειας, πρέπει να θεμελιώνονται αποκλειστικά στην προσωπική συμπεριφορά του προσώπου που αφορούν. Κατά συνέπεια, το μέτρο της απέλασης αλλοδαπού πολίτη της Ένωσης πρέπει να βασίζεται σε ατομική εξέταση της συγκεκριμένης περίπτωσης, στην δε περίπτωση που ο αλλοδαπός ενέχεται σε εγκληματικές πράξεις, η σοβαρότητα της επαπειλούμενης προσβολής της δημόσιας τάξης ή ασφάλειας, λόγω της ατομικής συμπεριφοράς του ενδιαφερομένου, εκτιμάται με γνώμονα κυρίως τις επαπειλούμενες ή τις επιβληθείσες ποινές, τον βαθμό συμμετοχής στην εγκληματική δραστηριότητα, το μέγεθος της βλάβης ή της ζημίας και, ενδεχομένως, τον κίνδυνο υποτροπής (βλ. την προαναφερθείσα απόφαση Τσακουρίδης, σκέψεις 49 και 50, πρβλ. Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, απόφαση της 20.4.2004, συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-482/01 και C- 493/01, Ορφανόπουλος και Oliveri, Συλλογή 2004, σ. I-1257, σκέψεις 66 και 91 έως 97, απόφαση της 10.2.2000, C-340/97, Nazli, Συλλογή 2000, I-957, σκέψεις 57 έως 59, απόφαση της 29.1.1999, C-348/96, Calfa, Συλλογή 1999, σελ. I-11, σκέψεις 20 έως 25, απόφαση της 27.10.1977, 30/77, Bouchereau, Συλλογή τόμος 1977, σελ. 677, σκέψεις 27 έως 30 και 33 έως 35, και απόφαση της 26.2.1975, 67/74, Bonsignore, Συλλογή τόμος 1975, σελ. 111, σκέψεις 5 έως 7).

Τέλος, για να εκτιμηθεί αν η απέλαση είναι, όπως επιβάλλεται κατά τα προαναφερθέντα, σύμφωνη με την αρχή της αναλογικότητας, αν δηλαδή αποτελεί ανάλογη προς τον επιδιωκόμενο θεμιτό σκοπό (την προστασία της δημόσιας τάξης ή της δημόσιας ασφάλειας) επέμβαση στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του αλλοδαπού πολίτη της Ένωσης – που προστατεύεται από το άρθρο 8 της, κυρωθείσης με το ν. δ/γμα 53/1974 (Α΄ 256), Ευρωπαϊκής Συμβάσεως για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, και ήδη και από το άρθρο 7 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 7ης Δεκεμβρίου 2000, όπως προσαρμόσθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2007 (ΕΕ C 303/2007), το νομικό κύρος του οποίου αναγνωρίζεται με το άρθρο 6 παρ. 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 1 της από 13.1.2007 Συνθήκης της Λισσαβώνας (ν. 3671/2008, Α΄ 129, άρθρο πρώτο) – λαμβάνονται υπ’ όψιν ιδίως, ο τόπος και ο χρόνος διαμονής και κατοικίας, η φύση και η σοβαρότητα του εγκλήματος που διέπραξε ο καταδικασθείς.

Ενόψει των ανωτέρω είναι ξεκάθαρο ότι ο τόπος διαμονής- κατοικίας του καταδικασθέντος αποτελεί βασικό κριτήριο, ώστε το Συμβούλιο Εφετών να αποφανθεί αν το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης θα εκτελεστεί στην χώρα έκδοσης ή αν η ποινή θα εκτελεστεί από τις ελληνικές αρχές λόγω των ετών που διαμένει μόνιμα ο πολίτης στην Ελλάδα.

* Η Αικατερίνη Θ. Φραγκάκη είναι δικηγόρος Παρ΄ Αρείω Πάγω

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr