Ανακλήσεις επιδομάτων ανεργίας από τον ΟΑΕΔ λόγω άκυρης απόλυσης – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις

Της νομικού, Μαρίας – Άννας Κατσιάδα*.

Η άσκηση του δικαιώματος της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη, χωρίς την τήρηση των νομίμων προϋποθέσεων συνεπάγεται ακυρότητα της καταγγελίας. Έλλειψη νομίμων προϋποθέσεων υπάρχει σε τρεις περιπτώσεις: α. μη καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης και χορήγηση εγγράφου καταγγελίας, β. καταγγελία που γίνεται κατά κατάχρηση δικαιώματος, γ. καταγγελία που αντίκειται σε ειδικές νομοθετικές ρυθμίσεις.

Σε περίπτωση αναγνώρισης της ακυρότητας της καταγγελίας, η σύμβαση θεωρείται ως μηδέποτε λυθείσα, ο εργοδότης που δεν αποδεχόταν την προσφορά εργασίας και δεν κατέβαλε τον μισθό είναι υπερήμερος, ο δε εργαζόμενος έχει αξίωση για την καταβολή των συμφωνημένων ή νομίμων αποδοχών και για πραγματική απασχόληση. Με τη δικαστική αναγνώριση της ακυρότητας, η καταγγελία δεν επιφέρει το καταλυτικό της αποτέλεσμα, η σύμβαση θεωρείται ότι δεν λύθηκε ποτέ (άρθρο 5 παρ. 3 ν.3198/55) και, συνεπώς, ο εργοδότης θεωρείται υπερήμερος και οφείλει μισθούς υπερημερίας.

Σύμφωνα με την πάγια νομολογία των δικαστηρίων, αλλά και την τοποθέτηση σύσσωμης της θεωρίας του εργατικού δικαίου, η ακυρότητα της καταγγελίας είναι σχετική υπέρ του εργαζομένου. Μόνο ο εργαζόμενος μπορεί να την επικαλεσθεί (ΑΠ 811/2006, _ΕΝ, 2007, 229, _. Ζερδελής, Εργατικό Δίκαιο, Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, Εκδ. Σάκκουλα, 2007, σ. 1216).

Στις περιπτώσεις που κατά την καταγγελία της σύμβασης εργασίας έχουν τηρηθεί οι τυπικές προϋποθέσεις του κύρους και ο απολυθείς έχει προσφύγει στα πολιτικά δικαστήρια ζητώντας την αναγνώριση της ακυρότητας της απόλυσης, έχει όμως επιδοτηθεί από τον ΟΑΕΔ, η εγκριθείσα επιδότηση δεν καθίσταται εκ των υστέρων νόμω αβάσιμη. Όπως έχει ήδη επισημάνει ο Συνήγορος του Πολίτη, στην υπ’ αριθμ. 190162/60095/2014 Επιστολή του, αλλά και στην Ειδική Έκθεσή του με τίτλο «Παροχές ανεργίας: δικαιώματα των ανέργων και λειτουργία των υπηρεσιών του ΟΑΕΔ» (σ. 62), «προσεγγίζοντας το ζήτημα από τη σκοπιά του δικαίου κοινωνικής ασφάλισης, ο ασφαλιστικός κίνδυνος επέρχεται για τον ασφαλισμένο με την απόλυση, είτε αυτή είναι άκυρη είτε όχι. Η επέλευση του κινδύνου δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται υπό την αίρεση του κύρους της καταγγελίας. Διαφορετική λύση θα οδηγούσε στο να τεθούν σε δυσμενέστερη θέση οι εργαζόμενοι που απολύονται άκυρα από αυτούς που απολύονται έγκυρα, κάτι που προφανώς δεν ανταποκρίνεται στο πνεύμα, αλλά ούτε στο γράμμα, του νόμου». Την ίδια θέση δέχεται και η νομολογία.

A fortiori, η θέση σύμφωνα με την οποία η επιδότηση καθίσταται εκ των υστέρων νόμω αβάσιμη όταν ο απολυθείς άσκησε το νόμιμο δικαίωμά του για αναγνώριση της ακυρότητας της απόλυσης, οδηγεί σε δυσμενέστερη μεταχείριση εκείνου που προσέφυγε στη δικαιοσύνη ασκώντας ένα δικαίωμα το οποίο ο νόμος αναγνωρίζει (μόνο) υπέρ του, έναντι του απολυθέντος που δεν αμφισβήτησε δικαστικά το κύρος της καταγγελίας. Και για τον λόγο αυτόν, η θέση αυτή είναι εσφαλμένη.

Σημειώνεται δε, ότι κατά την υπαγωγή τους οι εργαζόμενοι, στο πρόγραμμα ανεργίας του ΟΑΕΔ, πληρούσαν όλες τις νόμιμες προϋποθέσεις, η δε μεταγενέστερη αναγνώριση της ακυρότητας δεν ανατρέπει αναδρομικά την νομιμότητα των αποφάσεων υπαγωγής. Συνεπώς, δεν συντρέχει λόγος ex tunc ανάκλησης των νομίμων αυτών αποφάσεων.

Περαιτέρω όμως, ακόμα κι αν γίνει δεκτό ότι, η αναγνώριση της ακυρότητας της απόλυσης καθιστά την επιδότηση αναδρομικά νόμω αβάσιμη, η ανάκληση των επιδομάτων αντίκειται στην αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου. Σύμφωνα με την τελευταία, δεν επιτρέπεται στην Διοίκηση να ανακαλεί αναδρομικά διοικητική πράξη από την οποία απορρέουν δικαιώματα για τον ασφαλισμένο, και μάλιστα, αναζητώντας την καταβολή των επιδομάτων, ως αχρεωστήτως καταβεβλημένα.

Η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης αποκλείει την ανάκληση ευμενούς διοικητικής πράξης από την οποία απέρρευσαν δικαιώματα για τον καλόπιστο διοικούμενο, και αν ακόμη αυτή ήθελε κριθεί παράνομη, μετά την παρέλευση μεγάλου χρονικού διαστήματος. Εν προκειμένω, εφόσον οι ασφαλισμένοι τελούν σε καλή πίστη όσον αφορά την νομιμότητα της έγκρισης της επιδοτήσεως, αλλά και της συνέχισής της, τόσο πριν, όσο και μετά την έκδοση των δικαστικών αποφάσεων, ο ΟΑΕΔ δεν μπορεί να ανακαλέσει τις σχετικές αποφάσεις και μάλιστα σε χρόνο που υπερβαίνει την πενταετία από την έκδοσή τους. Μοναδική εξαίρεση των ανωτέρω, αποτελεί η απατηλή δράση του διοικουμένου, ο οποίους με παράνομα μέσα εξαπάτησε τον ΟΑΕΔ, ώστε να του χορηγήσει τις παροχές ανεργίας.

*Η Μαρία – Άννα Κατσιάδα είναι νομικός, με εξειδίκευση σε θέματα διοικητικού, ιδίως δημοσιοϋπαλληλικού και πειθαρχικού δικαίου, με μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα του δημοσίου δικαίου και πολιτικής επιστήμης, καθώς και συνεργάτης του Δικηγορικού Γραφείου Γιάννης Καρούζος & Συνεργάτες.

Πηγή: dikigorosergatologos.gr

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr