Χριστίνα Δεστούνη: Η προστασία της κύριας κατοικίας κατά τον ν. 4605/2019

Της Χριστίνας Δεστούνη*

Κάθε φυσικό πρόσωπο με ή χωρίς πτωχευτική ικανότητα δικαιούται έως την 31η Ιουλίου 2020 να ζητήσει τη ρύθμιση των οφειλών του προκειμένου να προστατεύσει την κύρια κατοικία του από την αναγκαστική ρευστοποίηση. Οι προϋποθέσεις επιλεξιμότητας, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά, είναι οι κάτωθι:

1) Οικογενειακό εισόδημα: Το οικογενειακό εισόδημα του αιτούντος, κατά το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχει δυνατότητα υποβολής φορολογικής δήλωσης, δεν υπερβαίνει τα 12.500 ευρώ. Το ανωτέρω ποσό προσαυξάνεται κατά 8.500 ευρώ για τον σύζυγο και κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος και μέχρι τρία εξαρτώμενα μέλη.

2) Αξία της προστατευόμενης κύριας κατοικίας κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης: δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 175.000 ευρώ αν στις οφειλές περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια,  και τα 250.000 ευρώ σε κάθε άλλη περίπτωση.

3) Αν το σύνολο των οφειλών υπερβαίνει τα 20.000 ευρώ, η αξία των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτου, του συζύγου και των εξαρτώμενων μελών, πέραν της κύριας κατοικίας του οφειλέτη, καθώς και η αξία των μεταφορικών μέσων του οφειλέτη και του συζύγου δεν υπερβαίνει τα 80.000 ευρώ κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.

4) οι καταθέσεις του οφειλέτη, του συζύγου και των εξαρτώμενων μελών δεν υπερβαίνουν τα 15.000 ευρώ.

5) το σύνολο του ανεξόφλητου κεφαλαίου, στο οποίο συνυπολογίζονται λογιστικοποιημένοι τόκοι και, αν υπάρχουν, έξοδα εκτέλεσης, δεν υπερβαίνει τις 130.000 ευρώ ανά πιστωτή  ή τις 100.000 ευρώ ανά πιστωτή αν στις οφειλές περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια.

6) ο αιτών έχει εμπράγματο δικαίωμα, αποκλειστικής ή κατ’ ιδανικό μερίδιο, κυριότητας, πλήρους ή ψιλής, ή επικαρπίας σε ακίνητο που αποτελεί την κύρια κατοικία του και βρίσκεται στην Ελλάδα. Είναι δυνατή η υποβολή αίτησης για φυσικό πρόσωπο το οποίο διαμένει προσωρινά για επαγγελματικούς λόγους σε μισθωμένη ή παραχωρημένη οικία εκτός της Περιφερειακής Ενότητας στην οποία βρίσκεται η κύρια κατοικία του.

7) Δεν έχει εκδοθεί οριστική απόφαση που απέρριψε την αίτηση του Ν. 3869/2010, λόγω δόλιας περιέλευσης σε αδυναμία πληρωμής ή λόγω ύπαρξης επαρκούς περιουσίας ή που δέχθηκε την αίτηση ακόμα κι αν ο οφειλέτης εξέπεσε  κατά την παράγραφο 2 του άρθρο 11 Ν. 3869/2010.

8)  Υφίσταται τουλάχιστον μία οφειλή επιδεκτική ρύθμισης.

Με τη διαδικασία του Ν. 4605/2019 , το φυσικό πρόσωπο, για το οποίο συντρέχουν οι προϋποθέσεις επιλεξιμότητας, μπορεί να ρυθμίσει τις οφειλές του από οποιαδήποτε αιτία προς τα πιστωτικά ιδρύματα καθώς και οφειλές του από στεγαστικό δάνειο προς  εταιρίες παροχής πιστώσεων και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, εφόσον για τις οφειλές έχει εγγραφεί, πριν την υποβολή της αίτησης, υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης στην κύρια κατοικία και οι οφειλές βρίσκονταν σε καθυστέρηση τουλάχιστον ενενήντα ημερών κατά την 31η Δεκεμβρίου 2018. (άρθρο 68 παραγρ. 2)

Δεν ρυθμίζονται οφειλές για τις οποίες υφίσταται εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.

Εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις επιλεξιμότητας, ο τρίτος κύριος μπορεί να ρυθμίσει τις οφειλές άλλων ενοχικά υπόχρεων φυσικών προσώπων από οποιαδήποτε αιτία προς τα πιστωτικά ιδρύματα ή από στεγαστικό δάνειο προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, για τις οποίες έχει παραχωρηθεί υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης στη δική του κύρια κατοικία, εφόσον οι ανωτέρω οφειλές βρίσκονταν σε καθυστέρηση τουλάχιστον ενενήντα ημερών κατά την 31η Δεκεμβρίου 2018.

Η διαδικασία διεξάγεται μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ηλεκτρονικής υποβολής και διαχείρισης αιτήσεων, η οποία αναπτύσσεται από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών (Γ.Γ.Π.Σ.) σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.).

Προσδιορισμός του καταβλητέου ποσού:

Για την προστασία της κύριας κατοικίας, ο αιτών καταβάλλει το 120% της αξίας της κύριας κατοικίας , σε μηνιαίες ισόποσες τοκοχρεωλυτικές δόσεις , με επιτόκιο ίσο με το Euribor τριμήνου προσαυξημένο κατά 2%.  ( άρθρο 75 παραγρ. 1 Ν. 4605/2019).

Κατά το άρθρο 70 παραγρ. 2, για τον προσδιορισμό του καταβλητέου ποσού κατά το άρθρο 75, ως αξία της κύριας κατοικίας λογίζεται η εμπορική αξία της ,  όπως προκύπτει από τα βιβλία του πιστωτικού ιδρύματος κατά την 31η Δεκεμβρίου του τελευταίου έτους πριν την υποβολή της αίτησης.

Αν το 120% της αξίας της κύριας κατοικίας υπερβαίνει το σύνολο των οφειλών, τότε ο αιτών καταβάλλει  το σύνολο των οφειλών σε αντίστοιχες τοκοχρεωλυτικές δόσεις.

Οι δόσεις καταβάλλονται σε διάστημα 25 ετών, το οποίο όμως δεν πρέπει να υπερβαίνει το 80ο έτος ηλικίας του αιτούντος, εκτός αν συμβληθεί εγγυητής, της αποδοχής των πιστωτών, ευθυνόμενος ως αυτοφειλέτης.

Αν ρυθμίζονται περισσότεροι πιστωτές, η μηνιαία δόση επιμερίζεται μεταξύ των ρυθμιζόμενων πιστωτών, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους σε πλειστηρίασμα που θα προέκυπτε  αν η κύρια κατοικία πλειστηριαζόταν χωρίς έξοδα εκτέλεσης και χωρίς κατάταξη των λοιπών πιστωτών. (άρθρο 75 παραγρ. 3 Ν. 4605/2019).

Κατά το άρθρο 76 Ν. 4605/2019, το Δημόσιο συνεισφέρει στις μηνιαίες καταβολές, Η συνεισφορά καταβάλλεται σε ειδικό ακατάσχετο λογαριασμό με δικαιούχο τον οφειλέτη. Η συνεισφορά δεν συμψηφίζεται ούτε κατάσχεται.

Προέλεγχος επιλεξιμότητας:

Πριν την οριστική υποβολή της αίτησης, η πλατφόρμα, με ειδική ένδειξη, ενημερώνει τον οφειλέτη για την επιλεξιμότητα ή μη. Αν, παρά την ένδειξη για μη επιλεξιμότητα, ο οφειλέτης προχωρήσει σε οριστική υποβολή της αίτησης, τότε η πλατφόρμα εμποδίζει την πρόοδο της διαδικασίας και εκδίδει βεβαίωση περί απόρριψης της αίτησης. (άρθρο 73 Ν. 4605/2019).

Μετά τον προέλεγχο επιλεξιμότητας, η αίτηση καταχωρίζεται στο κτηματολογικό φύλλο της κύριας κατοικίας ή μεταγράφεται στα βιβλία μεταγραφών, με επιμέλεια οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον.

           Η διαδικασία της συναινετικής ρύθμισης

Μόλις υποβληθεί οριστικά η αίτηση, η πλατφόρμα κοινοποιεί την αίτηση και τα συνοδευτικά έγγραφα στους πιστωτές. Κάθε πιστωτής δικαιούται να υποβάλλει πρόταση για την ρύθμιση της απαίτησής του μέσα σε έναν μήνα από την κοινοποίηση ή σε προθεσμία δύο μηνών, σε περίπτωση συνυποβολής της αίτησης από τους συγκυρίους.

Αν ο πιστωτής αρνηθεί την υποβολή πρότασης, ισχυριζόμενος την μη επιλεξιμότητα του αιτούντος, τότε προσδιορίζει τον λόγο μη επιλεξιμότητας και μεταφορτώνει το σχετικό αποδεικτικό έγγραφο.

Ο οφειλέτης, μέσα σε έναν μήνα από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής προτάσεων των πιστωτών, δηλώνει ποιες προτάσεις απορρίπτει και ποιες προτάσεις αποδέχεται. Αν παρέλθει άπρακτη η ανωτέρω προθεσμία, λογίζεται ότι ο αιτών απέρριψε την υποβληθείσα ή τις υποβληθείσες προτάσεις. Αν ο αιτών αποδεχτεί κάποια πρόταση, τότε η αποδοχή επέχει θέση ηλεκτρονικής υπογραφής του σχεδίου σύμβασης.

Με την αποδοχή μίας ή περισσότερων προτάσεων επέρχονται οι συνέπειες του άρθρου 79 ως προς τους ρυθμισμένους πιστωτές, ανεξάρτητα από τη μη ρύθμιση των απαιτήσεων των λοιπών πιστωτών.

Η πρόταση ρύθμισης του πιστωτή που έγινε αποδεκτή από τον αιτούντα αποτελεί τίτλο εκτελεστό, δυνάμει του οποίου επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση στην λοιπή περιουσία του οφειλέτη πλην της κύριας κατοικίας, καθώς και στην κύρια κατοικία αν ο οφειλέτης εκπέσει κατά το άρθρο 80.  Ο  ενδιαφερόμενος πιστωτής δικαιούται να καταθέσει αντίγραφο της ρύθμισης στο Ειρηνοδικείο της κατοικίας του οφειλέτη. Ο εκτελεστήριος τύπος δίνεται από τον Ειρηνοδίκη του τόπου της προστατευόμενης κύριας κατοικίας.

Η πρόταση ρύθμισης που έγινε αποδεκτή από τον αιτούντα μεταγράφεται στα βιβλία μεταγραφών ή καταχωρίζεται  στο κτηματολογικό φύλλο της κύριας κατοικίας με επιμέλεια οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον.

Η διαδικασία της συναινετικής ρύθμισης ολοκληρώνεται:

1) με την απόρριψη της αίτησης κατά το άρθρο 73

2) με την παραίτηση του οφειλέτη από την αίτηση

3) με την παράλειψη ή άρνηση όλων των πιστωτών να υποβάλουν πρόταση

4) με την αποδοχή ή απόρριψη και της τελευταίας πρότασης πιστωτή από τον αιτούντα.

           Δικαστική ρύθμιση

Την προστασία της κύριας κατοικίας δικαιούται να ζητήσει από το Δικαστήριο φυσικό πρόσωπο το οποίο υπέβαλε οριστικά την αίτηση του άρθρου 72, αν δεν κρίθηκε επιλέξιμο ή αν ενώ κρίθηκε επιλέξιμο, εντούτοις δεν επιτεύχθηκε συμφωνία για οποιονδήποτε λόγο με έναν ή περισσότερους πιστωτές. Αρμόδιο Δικαστήριο είναι το Ειρηνοδικείο του τόπου της κύριας κατοικίας του αιτούντος, το οποίο δικάζει με τη διαδικασία της εκουσιας δικαιοδοσίας. (άρθρο 77 Ν. 4605/2019)

Η προθεσμία υποβολής της αίτησης είναι 15 εργάσιμες ημέρες από την ολοκλήρωση της διαδικασίας  κατά την παράγραφο 6 του άρθρου 74.  Η αίτηση στρέφεται κατά των πιστωτών, με τους οποίους δεν επιτεύχθηκε συναινετική ρύθμιση.

Μέσα σε 10 εργάσιμες ημέρες από την κατάθεση της αίτησης, η αίτηση με ποινή απαραδέκτου μεταφορτώνεται στην πλατφόρμα. Μέσω της πλατφόρμας η αίτηση κοινοποιείται στους συμμετέχοντες πιστωτές. Η κοινοποίηση επέχει θέση επίδοσης στους πιστωτές.

Το Δικαστήριο καθορίζει ένα ενιαίο σχέδιο ρύθμισης έναντι των πιστωτών κατά των οποίων στρέφεται η αίτηση. Η απόφαση δεν θίγει τις ρυθμίσεις που επιτεύχθηκαν συναινετικά. Η απόφαση αποτελεί τίτλο εκτελεστό ως προς τις καταβολές που ορίζει, δυνάμει του οποίου επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση στη λοιπή περιουσία του αιτούντος πλην της κύριας κατοικίας καθώς και στην κύρια κατοικία αν ο οφειλέτης εκπέσει κατά το άρθρο 80. Η απόφαση μεταφορτώνεται στην πλατφόρμα με επιμέλεια της γραμματείας του Δικαστηρίου.  Η απόφαση μεταγράφεται στα βιβλία μεταγραφών ή καταχωρίζεται στο κτηματολογικό φύλλο της κύριας κατοικίας με επιμέλεια οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον.

Προσωρινή Προστασία:

Από την κοινοποίηση της αίτησης του άρθρου 72 κατά τις παραγράφους 1 και 10 του άρθρου 74, αφού προηγουμένως ο οφειλέτης έχει κριθεί επιλέξιμος κατά τον προέλεγχο επιλεξιμότητας , και μέχρι τη λήξη της προθεσμίας της παραγράφου 4 του άρθρου 77, αναστέλλεται αυτοδικαίως κάθε πλειστηριασμός της κύριας κατοικίας του αιτούντος. (άρθρο 78 παραγρ. 1 Ν. 4605/2019)

Ο δικαστής του πρωτοβάθμιου ή του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, στο οποίο εκκρεμεί η αίτηση, μπορεί, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, ύστερα από σχετικό αίτημα, να εκδώσει υπέρ του αιτούντος, που κρίθηκε επιλέξιμος, αλλά για οποιονδήποτε λόγο δεν ρύθμισε συναινετικά μία ή περισσότερες οφειλές του, προσωρινή διαταγή,  με την οποία παρατείνεται η αναστολή του πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης. Η προσωρινή διαταγή  εκδίδεται εφόσον πιθανολογείται ότι η αίτηση είναι βάσιμη, καθώς και ότι, μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης η κύρια κατοικία του αιτούντος θα έχει πλειστηριαστεί. Αν ο πιστωτής παρέλειψε να υποβάλει πρόταση, χωρίς να επικαλεστεί μη επιλεξιμότητα, η προσωρινή διαταγή χορηγείται υπό τον όρο καταβολής του ημίσεος της τελευταίας ενήμερης δόσης πριν την άσκηση της αίτησης του άρθρου 72. Αν ο αιτών δεν αποδέχτηκε την πρόταση του πιστωτή, η προσωρινή διαταγή χορηγείται υπό τον όρο καταβολής της μηνιαίας δόσης που όριζε η απορριφθείσα πρόταση. Αν το αίτημα χορήγησης προσωρινής διαταγής περιέχεται σε εμπρόθεσμη αίτηση του άρθρου 77, τότε μέχρι τη συζήτησή του η αναστολή  του πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας παρατείνεται αυτοδικαίως.

Συνέπειες της ρύθμισης:

Μετά την επίτευξη συναινετικής ή δικαστικής ρύθμισης με τουλάχιστον έναν πιστωτή, δεν επιτρέπεται σε οποιοδήποτε πιστωτή του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα, η επίσπευση αναγκαστικής εκτέλεσης στην κύρια κατοικία του αιτούντος, η λήψη ασφαλιστικών μέτρων επ` αυτής, η εγγραφή υποθήκης ή η τροπή προσημείωσης υποθήκης σε υποθήκη. (άρθρο 79 παραγρ.1 )

Αθέτηση της ρύθμισης:

Αν ο αιτών καταστεί υπερήμερος ως προς τις μηνιαίες καταβολές της συναινετικής ή της δικαστικής ρύθμισης, με συνέπεια το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά την αξία τριών (3) μηνιαίων δόσεων, ο θιγόμενος πιστωτής δικαιούται, με εκτελεστό τίτλο τη συναινετική ρύθμιση ή την απόφαση του άρθρου 77, να επισπεύσει αναγκαστική εκτέλεση ακόμη και στην κύρια κατοικία του οφειλέτη.

*Δικηγόρος, ΜΔΕ Αστικού Δικονομικού Δικαίου

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr