Είναι νόμιμη η ρήτρα εκπαίδευσης;

Η εκπαίδευση των εργαζομένων με έξοδα της εταιρείας συνήθως είναι κοστοβόρα και απαιτεί αρκετό χρόνο. Επειδή δε, δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο ένας εργαζόμενος να αποχωρεί από την εταιρεία μόλις έχει εκπαιδευτεί από αυτή με αποτέλεσμα την επένδυση του προηγουμένου εργοδότη να την κεφαλαιοποιεί ο νέος, οι εταιρείες συχνά καλούν τους εργαζομένους που προσλαμβάνουν και εκπαιδεύουν, να υπογράψουν τη λεγόμενη «ρήτρα εκπαίδευσης» είτε ως τμήμα της ατομικής τους σύμβασης, είτε ως αυτοτελές ιδιωτικό συμφωνητικό.

Σκοπός, της ρήτρας αυτής είναι ακριβώς να μην εκπαιδευτεί ο εργαζόμενος και αποχωρήσει από την εργασία που τον εκπαίδευσε, αποκωμίζοντας τα οφέλη και τις γνώσεις που του προσφέρθηκαν, μια τρίτη εταιρεία και γενικότερα ένας άλλος εργοδότης. Η ρήτρα αυτή τρόπον τινά διατηρεί τον δεσμό του εργοδότη με την επιχείρηση για ένα χρονικό διάστημα. Πολλές φορές δε, η ρήτρα εκπαίδευσης του εργαζομένου συνοδεύεται με ποινική ρήτρα αφορά την επιστροφή των ποσών που ο εργοδότης δαπάνησε για τη μετεκπαίδευση του εργαζομένου.

Οι ρήτρες εκπαίδευσης συχνά επιβάλλουν μάλιστα στον εργαζόμενο της εταιρείας – εργοδότριάς του, να καταβάλει ποσό που ισούται με όσα δαπάνησε η εταιρεία για να τον εκπαιδεύσει και να τον επιμορφώσει. Ο εργαζόμενος καλείται να καταβάλει το ποσό αυτό σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή, δηλαδή όταν ο ίδιος αποχωρήσει από την εργοδότρια εταιρεία πριν από την πάροδο ορισμένης προθεσμίας, η οποία έχει οριστεί και συμφωνηθεί μεταξύ των δύο μερών. Με αυτού του είδους τη ρήτρα καλύπτονται τα συμφέροντα του εργοδότη, ο οποίος έχει ήδη καταβάλλει ένα χρηματικό ποσό και έχει επενδύσει στην εκπαίδευση του εκάστοτε εργαζόμενου.

Άλλωστε, ο εργοδότης έχει ένα εύλογο και άξιο προστασίας συμφέρον να παραμείνει ο εργαζόμενος που τον έχει εκπαιδεύσει στην επιχείρηση. Για αυτό το λόγο και αποσκοπώντας στο να παραμείνει ο εργαζόμενος για ένα εύλογο και ικανό χρονικό διάστημα στην εταιρεία του και να αξιοποιηθούν τα προσόντα και οι δεξιότητες, που έλαβε από την επιμόρφωση, από την εργοδότρια εταιρεία διατυπώνεται στη σύμβασή του αυτή η ρήτρα. Έτσι ο εργαζόμενος εξαναγκάζεται έμμεσα να παραμείνει στην εταιρεία για ορισμένο διάστημα και η εταιρεία να αποσβένει την «επένδυση» που έκανε στην εκπαίδευση ή μετεκπαίδευση του εργαζομένου και αποτρέπει το ενδεχόμενο απόσπασης του εργαζομένου από ανταγωνιστές της, οι οποίοι θα απολάμβαναν ανέξοδα τους καρπούς των δικών της προσπαθειών. Πάντοτε όμως οι ρήτρες αυτές πρέπει να είναι διατυπωμένες κατά τρόπο, ώστε να μην τίθεται ζήτημα περιορισμού της ελευθερίας επιλογής θέσης εργασίας από τον εργαζόμενο.

Ο περιορισμός της ελευθερίας επιλογής της θέσης εργασίας, σε σχέση με τη ρήτρα που συμφωνείται, κρίνεται α) από το χρονικό διάστημα της δέσμευσης και β) από το ύψος του ποσού που οφείλει ο εργαζόμενος να επιστέψει σε περίπτωση πρόωρης αποχώρησης.

Ειδικότερα, ως προς το χρονικό διάστημα της δέσμευσης, το τελευταίο οφείλει να είναι σε εύλογη σχέση – συνάρτηση με την αντιπαροχή του εργοδότη, δηλαδή με τα επαγγελματικά οφέλη που αποκομίζει ο εργαζόμενος μέσα από την εκπαίδευση ή επιμόρφωσή του. Στο πλαίσιο αυτό λαμβάνεται ακόμη υπόψη εάν η εκπαίδευση του εργαζομένου τον ωφελεί αποκλειστικά για την συγκεκριμένη επιχείρηση ή αν, αντίθετα, αυτή βελτιώνει γενικότερα τις επαγγελματικές του δυνατότητες και την θέση του στην αγορά εργασίας.

Έπειτα το ύψος του ποσού που οφείλει ο εργαζόμενος να επιστρέψει σε περίπτωση πρόωρης αποχώρησης από την εργασία του, πριν την πάροδο ορισμένης προθεσμίας, πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να μην περιορίζει την ελευθερία επιλογής θέσης εργασίας από πλευράς του εργαζομένου, ούτε να τον αποτρέπει αλλά αντίθετα να εξασφαλίζεται μέσω αυτής ο εργοδότης για τα έξοδα που δαπάνησε ώστε να τον εκπαιδεύσει.

Συμπληρωματικά αναφέρεται ότι, από χρονικής απόψεως, η δέσμευση του εργαζομένου πρέπει να είναι ανάλογη της διάρκειας της εκπαίδευσης. Πάντως, σε καμία περίπτωση η διάρκεια της δέσμευσης του εργαζομένου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε έτη, καθώς εν τοιαύτη περίπτωση η ρήτρα δεν συμβιβάζεται με την διάταξη του άρθρου 670 Α.Κ., ο σκοπός της οποίας είναι η προστασία του εργαζομένου από υπέρμετρες δεσμεύσεις της επαγγελματικής του ελευθερίας.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr