Γιάννης Καρούζος: Αναζητώντας τον μέσο μισθό – Aκόμα και σ’ αυτό δεν συμφωνούν

Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό καθορίζονταν από τα δυσμενή και απαξιωτικά σχόλια για τα «Greekstatistics». Από τότε που η αξιοπιστία της Ελλάδας ήταν στο ναδίρ και τα στατιστικά στοιχεία που παρήγαγε για τα δημοσιονομικά της μεγέθη έπαιζαν – τελικά – καθοριστικό ρόλο στην ίδια την χρεωκοπία της χώρας το 2010. Από τότε πέρασε μια 10ετία και κάτι παραπάνω. Η χώρα έζησε τον εφιάλτη και επέζησε. Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (ΕΣΥΕ) έγινε ανεξάρτητη αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Η χώρα απέκτησε αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία.

Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, εν έτει 2023 τα στοιχεία για κρίσιμα μεγέθη ποικίλλουν ανάμεσα σε διαφορετικούς θεσμούς. Πρόσφατα η ΤτΕ έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεσή της για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας το 2022. Αναλύοντας τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (στοιχεία εθνικών λογαριασμών και τριμηνιαίων λογαριασμών θεσμικών τομέων), η ΤτΕ επισημαίνει πως το 2022 η αύξηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας ανά μισθωτό ήταν μόλις 0,3%. Δηλαδή με άλλα λόγια ο μέσος μισθός στο σύνολο της οικονομίας αυξήθηκε μόλις κατά 0,3%%, παρά τη μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού, μειώνοντας έτσι το περιθώριο για μονιμοποίηση των πληθωριστικών πιέσεων.

Την ίδια ώρα όμως που η ΤτΕ ενσωματώνει αυτή την εκτίμηση, επισημαίνει verbatim πως «ορισμένοι άλλοι δείκτες μισθολογικών μεταβολών υποδηλώνουν ότι ενδεχομένως η αύξηση των αμοιβών ήταν κάπως μεγαλύτερη». Για παράδειγμα η ετήσια ηλεκτρονική καταγραφή των μισθωτών με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου που γίνεται από το σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» του υπουργείου Εργασίας στο διάστημα μεταξύ αρχών Οκτωβρίου και αρχών Νοεμβρίου δείχνει αύξηση των μέσων ακαθάριστων αποδοχών αυτής της κατηγορίας εργαζομένων κατά 5,2% μεταξύ Οκτωβρίου 2021 και Οκτωβρίου 2022.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» ο μέσος όρος μικτών μηνιαίων αποδοχών για το σύνολο των μισθωτών της χώρας – δηλαδή το άθροισμα των μέσων μηνιαίων μισθών – έφτασε στα 2,64 δισ. ευρώ πέρσι από 2,41 δισ. ευρώ το 2021, καταγράφοντας αύξηση 9,42%. Αυτούς τους μισθούς όμως, τους μοιράστηκαν περισσότεροι, καθώς η απασχόληση αυξήθηκε το 2022. Ειδικότερα ο αριθμός των μισθωτών το 2022 έφτασε στα 2,249 εκατ. από 2,163 εκατ. το 2021, αύξηση 3,97%. Συνεπώς ο μέσος μισθός το 2022 διαμορφώθηκε στα 1.176 ευρώ από 1.117 ευρώ το 2021, καταγράφοντας – εν τέλει – αύξηση 5,2% το 2022 έναντι του 2021. Πάντα σύμφωνα με την «ΕΡΓΑΝΗ».

«Πολυφωνία» όμως καταγράφεται αναφορικά με το σημαντικό όσο και ευαίσθητο θέμα του μέσου μισθού και στις επιστημονικές εκθέσεις που κατατέθηκαν στο υπουργείο Εργασίας στο πλαίσιο της διαβούλευσης για την πρόσφατη αύξηση του κατώτατου μισθού. Το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), για παράδειγμα, κάνει λόγο στην έκθεσή του για «εντυπωσιακή αύξηση του μέσου μικτού μισθού, ο οποίος διαμορφώνεται για το2022 σε 1.062,34€ από 996,12€ το 2021 αυξημένος κατά 6,65%». Σύμφωνα μάλιστα με την ανάλυση του ΚΕΠΕ, η αύξηση αυτή δεν είναι ίδια για όλους αλλά φαίνεται να είναι μεταξύ άλλων συνάρτηση του μεγέθους της επιχείρησης. «Ειδικότερα, στις επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα οι μέσοι μισθοί από 663€ το 2021 αυξήθηκαν σε 731€ το 2022, ενώ σε επιχειρήσεις με προσωπικό άνω των δέκα ατόμων ο μέσος μηνιαίος μισθός το 2022 διαμορφώνεται σε 1.201€ έναντι 1.142€ το 2021».

Η ΕΣΕΕ υιοθετεί τα στοιχεία της «ΕΡΓΑΝΗ» και κάνει λόγο για αύξηση του μέσου μισθού το 2022 κατά 5,25%, ενώ το ΙΟΒΕ στέκεται στον μέσο μισθό των εργαζόμενων με πλήρη απασχόληση (δεν μετρά την μερική απασχόληση) και κάνει λόγο για αύξηση κατά 2,6%το 2022, αγγίζοντας τα €1.372.

Αν και θα ήταν – προφανώς – νοητικό άλμα να μιλήσει κανείς για Greekstatistics αναφερόμενος στα στατιστικά δεδομένα που αναφέρονται στον μέσο μισθό – καθώς προφανώς κάθε αρχή μετρά και κάτι διαφορετικό – είναι μάλλον εμφανές πως δεν προκύπτει ένα ενιαίο μέγεθος για τον μέσο μισθό, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια για εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων.

Η ετήσια έκθεση της «ΕΡΓΑΝΗ» μετρά τους μισθούς όχι ακριβώς σε ετήσια βάση αλλά από Οκτώβριο σε Οκτώβριο (μεταξύ Οκτωβρίου 2021 και Οκτωβρίου 2022) ενώ η ΤτΕ «μεταφράζει τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ» σε 12μηνη βάση από Ιανουάριο έως Δεκέμβριο. Ειδικότερα, όπως σημειώνει η ΤτΕ, τα τελευταία εθνικολογιστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής των μέσων αμοιβών, από -0,8% το α΄ και -0,6% το β΄ τρίμηνο, ανέκαμψε σε 1,2% το γ΄ και σε 1,4% το δ΄ τρίμηνο. Παρομοίως, ο ετήσιος ρυθμός του δείκτη μισθολογικού κόστους της ΕΛΣΤΑΤ, από -1,3% το α΄ τρίμηνο, ανέκαμψε σε 0,8% το β΄ τρίμηνο, για να φθάσει το 11,0% το γ΄ τρίμηνο και να υποχωρήσει το δ΄ τρίμηνο στο 4,5% (έτσι, ο μέσος ετήσιος ρυθμός του για το 2022 ήταν 3,8%).

Σε αυτό το σκηνικό, ακόμη μεγαλύτερη σύγχυση προκαλεί το γεγονός πως τα μηνιαία στοιχεία απασχόλησης του ΕΦΚΑ, τα οποία βασίζονται στις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις (ΑΠΔ) των επιχειρήσεων, έχουν να δημοσιευθούν από τον Δεκέμβριο του 2021. Στην τελευταία πάντως σχετική έκθεση, η Διεύθυνση Μελετών του ΕΦΚΑ σημειώνει πως για τον Δεκέμβριο του 2021, ο μέσος μισθόςστις λεγόμενες «κοινές επιχειρήσεις» μετρήθηκε τότε στα 1.209,61€, για τους ασφαλισμένους μισθωτούς με πλήρη απασχόληση και στα 414,12€ στη μερική απασχόληση.

Το ίδιο «πρόβλημα», όμως, εντοπίζεται και στην μέτρηση της ανεργίας, ανάμεσα στην ΕΛΣΤΑΤ και την ΔΥΠΑ (πρ. ΟΑΕΔ). Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ οι άνεργοι στην Ελλάδα ήταντον περασμένο Φεβρουάριο526.742 (ανεργία 11,4%), όταντο σύνολο των εγγεγραμμένων ανέργων στο μητρώο της Δ.ΥΠ.Α. για τον Φεβρουάριο, ανήλθε σε 1.074.573 άτομα, παρά τις πρόσφατες ρυθμίσεις που επιτρέπουν το «σβήσιμο» ωφελούμενων από τους καταλόγους ανεργίας της ΔΥΠΑ υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Από αυτά 538.940 (ποσοστό 50,2%) είναι μακροχρόνια άνεργοι και 535.633 (ποσοστό 49,8%) είναι εγγεγραμμένα στο μητρώο της Δ.ΥΠ.Α. για χρονικό διάστημα μικρότερο των 12 μηνών.

Προφανώς ο τρόπος μέτρησης είναι καταλυτικά διαφορετικός. Για την ΕΛΣΤΑΤ άνεργοι είναι μόνο τα άτομα ηλικίας 15 – 74 ετών που δεν δουλεύουν αλλά είναι άμεσα διαθέσιμα για εργασία και είτε αναζητούσαν ενεργά εργασία τις τελευταίες 4εβδομάδες είτε είχαν βρει μια εργασία που θα αναλάμβαναν μέσα στους επόμενους τρεις μήνες.

Σε κάθε περίπτωση, προφανώς η ΕΛΣΤΑΤ είναι η Αρχή που έχει τον τελευταίο λόγο σε ότι αφορά σε στατιστικά στοιχεία. Ωστόσο η «πολυφωνία» σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι καθόλου βοηθητική. Κάθε άλλο.

Ας κρατήσουμε, πάντως, ένα θετικό στοιχείο: Η ΤτΕ εκτιμά πως ο μέσος μισθός θα αυξηθεί το 2023 με ρυθμό 5%, πολύ πάνω από το ρυθμό του 2022, ενώ το σύνολο των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας κατά 7%, προφανώς μετρώντας νέα αύξηση της απασχόλησης και πτώση της ανεργίας.

*Γιάννης Καρούζος, Δικηγόρος-Εργατολόγος

Πηγή: dikigorosergatologos.gr

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr