Γιάννης Καρούζος: Είναι ο covid εργατικό ατύχημα;

Ως εργατικό ατύχημα χαρακτηρίζεται κάθε «βίαιο συμβάν που πλήττει τον μισθωτό κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή εξ’ αφορμής αυτής και επιφέρει το θάνατό του ή τον καθιστά ανίκανο προς εργασία για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων (4) ημερών.» Από τον ορισμό αυτόν προκύπτει ότι ένα ατύχημα μπορεί να θεωρηθεί εργατικό όχι μόνο όταν συμβαίνει στον τόπο εργασίας ή κατά την χρονική διάρκεια αυτής, αλλά και όταν συνδέεται έστω και έμμεσα με αυτήν.

Ζήτημα αποτελεί το γεγονός, αν η μετάδοση του covid-19 σε εργαζόμενο στον χώρο εργασίας, και η εξ αυτού νοσηλεία του τελευταίου ή ακόμα και η κατάληξή του, εντάσσεται στην έννοια του εργατικού ατυχήματος.

Αρχικά πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η απάντηση στο επίμαχο ζήτημα δεν μπορεί να είναι απόλυτη και μονοσήμαντη. Για την προσέγγιση του ζητήματος σκόπιμο κρίνεται να προβούμε σε μία επισκόπηση των ισχυόντων  υγειονομικών μέτρων που οφείλουν οι εργοδότες και εργαζόμενοι να τηρούν, και συγκεκριμένα, αναφερόμαστε στην υποβολή σε δύο rapid tests ανά εβδομάδα και ανάρτηση του αποτελέσματος στην ειδική διαμορφωμένη πλατφόρμα, ως προϋπόθεση προσέλευσης στον χώρο εργασίας και παροχής εργασίας με αυτοπρόσωπη παρουσία.

Η μη τήρηση των δύο υποχρεωτικών τεστς κατ’ αρχήν επιφέρει πρόστιμο στον ίδιο τον εργαζόμενο και διοικητική κύρωση στον εργοδότη. Πουθενά όμως η ανοχή και η αμέλεια του εργοδότη στην παραβατική συμπεριφορά του εργαζόμενου δεν αξιολογείται ως μέτρο, που η μη τήρησή του θα μπορούσε να προκαλέσει κίνδυνο υγείας στο λοιπό προσωπικό. Δηλαδή, σε καμία διάταξη δεν προβλέφθηκε ότι η τήρηση των μέτρων υγιεινής σε σχέση με τη μετάδοση του covid θα ενεργοποιεί την ευθύνη του εργοδότη έναντι των εργαζομένων ως προς την στοιχειοθέτηση εργατικού ατυχήματος. Θεωρώ ότι μία τέτοια πρόβλεψη θα μπορούσε να αποτρέψει τους 21.000 αρνητές των rapid tests, όπως αυτοί καταγράφηκαν την πρώτη εβδομάδα εφαρμογής του μέτρου.

Πουθενά επίσης και στα υπόλοιπα μέτρα, δεν συμπεριλήφθηκε αντίστοιχη αξιολόγηση στη μη εφαρμογή των σχετικών ρυθμίσεων (πχ μη τήρηση μάσκας, αποστάσεων στους χώρους εργασίας, μη χορήγηση αντισηπτικών μέσων κτλ). Παρά τις δηλώσεις του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης κ. Τσακλόγλου τον περασμένο χειμώνα από το βήμα της Βουλής, ότι εξετάζεται το ζήτημα ο θάνατος από covid να θεωρηθεί υπό προϋποθέσεις εργατικό ατύχημα, για μία ακόμα φορά η πολιτεία δείλιασε και «πέταξε το γάντι» στη δικαιοσύνη (βλ. απάντηση του  υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης, Παναγιώτη Τσακλόγλου, σε ερώτηση με θέμα την “ένταξη στα Βαρέα και Ανθυγιεινά των εργαζομένων της πρώτης γραμμής στην αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού και ένταξη της νόσου COVID-19 στον Εθνικό κατάλογο επαγγελματικών ασθενειών”).

Πώς όμως αξιολογείται μία κατ’ αρχάς διοικητική παράβαση, υπέρογκου οικονομικού βάρους για τον παραβάτη εργοδότη που ανέχεται τον παραβάτη εργαζόμενο, που αρνείται την υποβολή σε rapid test, σε επίπεδο εργατικού ατυχήματος; Προφανώς στο παράδειγμά μας,  η ευθύνη του εργοδότη δεν αφορά τον παράνομο εργαζόμενο, ο οποίος μπορεί να νοσεί, αλλά έναντι των λοιπών εργαζομένων, που μάλιστα τηρούν και πειθαρχούν στα μέτρα και εκτέθηκαν στη νόσο από τη συναναστροφή τους με τον παράνομο εργαζόμενο.

Εκτιμούμε  κατ’ αρχάς ότι εξαιτίας της αποδεικτικής αδυναμίας, που συνίσταται κυρίως α) στη δυσκολία ιχνηλάτησης των περιστατικών και β) την αδυναμία εξακρίβωσης της πηγής μετάδοσης, λόγω της επιθετικής φύσης του ιού, η στοιχειοθέτηση του εργατικού ατυχήματος, είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ωστόσο, υπό προϋποθέσεις και ειδικά στην περίπτωση που αποδειχθεί ότι ο εργοδότης παραβιάζει συστηματικά τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας για την αποφυγή μετάδοση της νόσου (όπως επιτρέπει την είσοδο σε εργαζόμενο που δεν είναι εμβολιασμένος και δεν έχει υποβληθεί σε rapid test, επιτρέπει την εργασία σε κλειστούς χώρους χωρίς την χρήση μάσκας κτλ), ο τελευταίος θα έρθει αντιμέτωπος με τη σχετική ευθύνη έναντι του εργαζόμενου.

Υπενθυμίζεται ότι εφόσον ο εργαζόμενος που υπέστη το εργατικό ατύχημα είναι ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ (πρώην ΙΚΑ), ο εργοδότης απαλλάσσεται από την υποχρέωση περιουσιακής αποζημιώσεώς του. Ο μισθωτός δηλαδή, δικαιούται μόνο τις χορηγούμενες από τον ασφαλιστικό του οργανισμό παροχές. Μόνο εάν το ατύχημα οφείλεται σε δόλο του εργοδότη, ο τελευταίος έχει υποχρέωση να καταβάλει στον παθόντα ή στα μέλη της οικογένειάς του τη διαφορά ανάμεσα στις παροχές του ασφαλιστικού οργανισμού και στο ποσό της αποζημίωσης που δικαιούται βάσει των διατάξεων του κοινού αστικού δικαίου. Συγχρόνως, στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης οφείλει να καταβάλει και στον ΕΦΚΑ (πρώην ΙΚΑ) τη δαπάνη των παροχών του.

Επιπλέον, ο παθών διατηρεί κατά του εργοδότη, εφόσον το εργατικό ατύχημα οφείλεται σε δόλο ή αμέλεια αυτού, ή αν υπάρχει παράβαση των διατάξεων για τους όρους υγιεινής και ασφάλειας, αξίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής βλάβης, η οποία προκλήθηκε από το ατύχημα. Σε περίπτωση δε θανάτου του εργαζομένου, επιδικάζεται στους συγγενείς αυτού χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης. Η εν λόγω αξίωση παραγράφεται μετά το πέρας πέντε ετών.

* Του Γιάννη Καρούζου, Δικηγόρου- Εργτατολόγου

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr