Γιάννης Καρούζος: (Κατ)ανάλωση δικαιώματος επί μονομερούς βλαπτικής μεταβολής

Σύμφωνα με το άρθρο 332 ΚΑΕΔ (7 παρ. 1 του Ν. 2112/1920) «Κάθε μονομερής μεταβολή των όρων της σύμβασης εργασίας, βλαπτική για τον εργαζόμενο, θεωρείται ως καταγγελία αυτής, για την οποία ισχύουν οι διατάξεις του παρόντος Τμήματος. […].» Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, “μονομερής μεταβολή” θεωρείται, κάθε τροποποίηση των όρων εργασίας, από τον εργοδότη, που γίνεται, χωρίς ο τελευταίος να έχει δικαίωμα, για την τροποποίηση αυτή, όπως για παράδειγμα η μετάθεση σε άλλο κατάστημα ή παράρτημα της επιχείρησης, όταν η σύμβαση εργασίας προσδιορίζει σαφώς συγκεκριμένο τόπο, η μετακίνηση σε άλλο τμήμα με ταυτόχρονη μείωση των αποδοχών, η ανάθεση κατώτερων καθηκόντων με αποτέλεσμα την ηθική μείωση του εργαζομένου, αλλά και η βάναυση και προσβλητική συμπεριφορά εργοδότη ή η παράλειψη προστασίας εργαζόμενου σε περίπτωση καταγγελίας περιστατικού βίας και παρενόχλησης. Δικαίωμα δε τροποποίησης των όρων εργασίας του μισθωτού μπορεί να αντλεί ο εργοδότης είτε από τον νόμο, είτε από την ατομική σύμβαση εργασίας ή τον κανονισμό εργασίας, είτε και από το διευθυντικό δικαίωμά του, εκ του οποίου απορρέει η εξουσία του να ρυθμίζει όλα τα θέματα, που ανάγονται στην οργάνωση και λειτουργία της επιχείρησής του. Εξυπακούεται πάντως ότι και όταν ο εργοδότης έχει τέτοιο δικαίωμα μονομερούς επέμβασης στη σύμβαση εργασίας, δεν πρέπει να το ασκεί καταχρηστικά. Πάντως, για την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης δεν αρκεί η μεταβολή των όρων εργασίας να είναι μονομερής, αλλά απαιτείται, επιπλέον, να είναι βλαπτική, για τον εργαζόμενο, δηλαδή, να προκαλεί, σ’ αυτόν, άμεση ή έμμεση υλική ή και ηθική ζημία.

Από την παραπάνω διάταξη, σε συνδυασμό με αυτές των άρθρων 288, 648, 652 παρ. 1 και 656 παρ. 1 του ΑΚ, προκύπτει, ότι στην περίπτωση σύμβασης παροχής εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, εάν ο εργοδότης προβεί σε μονομερή βλαπτική, για τον μισθωτό, μεταβολή των όρων εργασίας, ο τελευταίος έχει, διαζευκτικά, τις εξής δυνατότητες: (α) να αποδεχθεί τη μεταβολή, με αποτέλεσμα, την σύναψη (σιωπηρά) νέας σύμβασης, τροποποιητικής της αρχικής, η οποία είναι κατ’ αρχήν έγκυρη, (β) να θεωρήσει την πράξη αυτή του εργοδότη, ως καταγγελία, εκ μέρους του, της εργασιακής σύμβασης και να απαιτήσει την καταβολή της αποζημίωσης απόλυσης, και (γ.i.) να εμμείνει στην τήρηση των συμβατικών όρων, προσφέροντας τις υπηρεσίες του, σύμφωνα με τους, προ της μεταβολής, όρους, στην περίπτωση, δε, αυτή, εάν ο εργοδότης δεν τις αποδεχθεί, καθίσταται υπερήμερος και οφείλει μισθούς υπερημερίας ή (γ.ii.) να εκφράσει (ο μισθωτός) την αντίδρασή του, να παράσχει (προσωρινά) τη νέα εργασία του, υπό τους τροποποιηθέντες όρους και παράλληλα να προσφύγει στο Δικαστήριο, ζητώντας να υποχρεωθεί ο εργοδότης του να τον απασχολεί, σύμφωνα με τους, προ της μεταβολής, όρους.

Σημειωτέον δε ότι οι δυνατότητες που δίνει ο νόμος στον υφιστάμενο την μονομερή βλαπτική μεταβολή εργαζόμενο συγκροτούν διαζευκτική συρροή δικαιωμάτων. Με απλά λόγια, δεν απαγορεύεται η διαδοχική άσκηση από τον μισθωτό των παρεχόμενων σε αυτόν δικαιωμάτων αντίδρασης στην μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας του. Όμως, το κορυφαίο και ύστατο μέσο εναντίωσής του σε αυτή τη μονομερή βλαπτική μεταβολή είναι το δικαίωμά του να θεωρήσει την πράξη αυτή του εργοδότη, ως καταγγελία, εκ μέρους του, της εργασιακής σύμβασης και να απαιτήσει την καταβολή της αποζημίωσης απόλυσής του. Άπαξ και ασκήσει αυτό το δικαίωμά του ο μισθωτός δεν μπορεί να επανέλθει ασκώντας άλλο δικαίωμά του.

Όμως, η, κατά τα ανωτέρω, υπό (β) εξομοίωση της μονομερούς βλαπτικής μεταβολής των όρων της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου, με καταγγελία αυτής, εκ μέρους του εργοδότη, δεν επέρχεται αυτόματα, αλλά εξαρτάται από τη βούληση του εργαζομένου, έχοντος, προς τούτο, διαζευκτική ευχέρεια να μην θεωρήσει τη βλαπτική μεταβολή ως καταγγελία, αλλά, εμμένοντας στη σύμβαση εργασίας, υπό τους αρχικούς της όρους, να ασκήσει όλα τα δικαιώματά του, που απορρέουν, από τη μονομερή βλαπτική τροποποίηση των όρων αυτής.

Μόνο λοιπόν στην περίπτωση που ασκείται το δικαίωμα εκ του τεκμηρίου του ά. 7 Ν. 2112/1920 της εργοδοτικής καταγγελίας, το οποίο επιφέρει διάπλαση, ο θιγόμενος εργαζόμενος δεν θα μπορεί να επανέλθει εκ των υστέρων, προσφέροντας λόγου χάρη την εργασία του με τους νέους όρους και επιφυλασσόμενος να προσφύγει στα αρμόδια δικαστήρια, διότι άπαξ και εξομοίωσε τη μονομερή βλαπτική μεταβολή με καταγγελία, η σχέση εργασίας λύεται οριστικά και δεν καταλείπεται χώρος άσκησης άλλου δικαιώματος, πέραν της διεκδίκησης της αποζημίωσης απόλυσης (ή/και της ηθικής βλάβης του).

*Του Γιάννη Καρούζου, Δικηγόρου-Εργατολόγου 

*ΠΗΓΗ: dikigorosergatologos

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr