Γιάννης Καρούζος: Μέτρα υγιεινής και ασφάλειας των τηλεργαζομένων – Οδηγός δικαιωμάτων και υποχρεώσεων

Το θέμα της τηλεργασίας και των υποχρεώσεων του εργοδότη σχετικά με την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων που εργάζονται από το σπίτι είναι ιδιαίτερα επίκαιρο και σημαντικό, ειδικά μετά την πανδημία του COVID-19. Στο πλαίσιο της ελληνικής νομοθεσίας, υπήρξαν πρόσφατες εξελίξεις που αφορούν την τηλεργασία και τις υποχρεώσεις του εργοδότη για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων που εργάζονται εξ αποστάσεως. Ακολουθούν παραδείγματα και εμβάθυνση στις υποχρεώσεις αυτές σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις του 2021 και εντεύθεν.

1. Διατάξεις για την Τηλεργασία στο Νόμο 4808/2021.

Ο Νόμος 4808/2021 για την «Εργασιακή Υγεία και Ασφάλεια» στην Ελλάδα έχει συμπεριλάβει ειδικές ρυθμίσεις για την τηλεργασία, ενσωματώνοντας την ανάγκη για την προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων που εργάζονται εξ αποστάσεως. Ειδικότερα, ο νόμος προβλέπει ότι ο εργοδότης έχει την ευθύνη να εξασφαλίσει ότι οι συνθήκες τηλεργασίας είναι ασφαλείς για τους εργαζομένους. Κάποιες από τις βασικές υποχρεώσεις περιλαμβάνουν:

2. Παροχή Κατάλληλων Εργαλείων και Εξοπλισμού

Ο εργοδότης υποχρεούται να παρέχει στους εργαζομένους τα κατάλληλα εργαλεία και τον απαραίτητο εξοπλισμό για να μπορούν να εργαστούν με ασφάλεια και να αποδοτικά από το σπίτι. Αυτό περιλαμβάνει:

• Ηλεκτρονικός εξοπλισμός: Παροχή υπολογιστή, οθόνης, πληκτρολογίου, ποντικιού, εκτυπωτή και άλλων απαιτούμενων τεχνολογικών εργαλείων που θα επιτρέπουν στους εργαζομένους να εκτελούν τις εργασίες τους αποδοτικά και χωρίς προβλήματα.
• Εξοπλισμός προστασίας: Παροχή εξοπλισμού όπως γραφείο, καρέκλα με εργονομικό σχεδιασμό, ειδικές θήκες ή βάσεις για υπολογιστές και οθόνες που να επιτρέπουν στους εργαζομένους να εργάζονται σε σωστή στάση και να αποφεύγεται η καταπόνηση του σώματος.
• Ασφάλεια του εξοπλισμού: Ο εργοδότης πρέπει να διασφαλίσει ότι ο εξοπλισμός είναι ασφαλής και ότι πληροί τα απαιτούμενα πρότυπα για την αποφυγή ατυχημάτων ή προβλημάτων στην υγεία του εργαζομένου.

Πρακτικά παραδείγματα:

Κάλυψη εξόδων για αγορά ή αντικατάσταση εξοπλισμού σε περίπτωση βλάβης ή αναβάθμισης (π.χ., κάλυψη εξόδων για την αγορά ειδικής καρέκλας ή γραφείου).

    3. Διασφάλιση Εργονομίας του Χώρου Εργασίας

Σύμφωνα με την Οδηγία 90/270/ΕΟΚ, η εργονομία είναι κρίσιμη για τη διατήρηση της υγείας των εργαζομένων, και ο εργοδότης έχει την ευθύνη να διασφαλίσει ότι οι χώροι εργασίας των τηλεργαζομένων είναι εργονομικά κατάλληλοι. Αυτό σημαίνει ότι ο χώρος εργασίας στο σπίτι πρέπει να εξασφαλίζει τις κατάλληλες συνθήκες για τη φυσική ευημερία του εργαζομένου.

• Καλή στάση σώματος: Ο εργαζόμενος πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εργάζεται με την κατάλληλη στάση του σώματος, χωρίς να προκαλούνται προβλήματα στην πλάτη, το λαιμό ή τα μάτια.
• Φωτισμός: Ο χώρος εργασίας πρέπει να έχει επαρκή φωτισμό, ώστε να αποφευχθούν προβλήματα με τα μάτια λόγω κακής ορατότητας.
• Μείωση κινδύνου τραυματισμών: Ο εργοδότης πρέπει να αναλάβει δράση για την αποφυγή τραυματισμών από ατυχήματα στο σπίτι (π.χ. πτώσεις από καλώδια, ακατάλληλες συνθήκες για εργασία).

Πρακτικά παραδείγματα:

Εκπαίδευση προσωπικού και αποστολή οδηγιών για τη σωστή ρύθμιση της οθόνης και του καθίσματος του υπολογιστή.

       4. Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση για την Υγιεινή και Ασφάλεια στην Τηλεργασία

Σύμφωνα με το πλαίσιο της Οδηγίας 2019/1152, ο εργοδότης πρέπει να παρέχει στους εργαζομένους τις κατάλληλες οδηγίες και εκπαίδευση για την υγιεινή και την ασφάλεια στο πλαίσιο της τηλεργασίας. Αυτό περιλαμβάνει:

• Πληροφόρηση για κινδύνους και προφυλάξεις: Εκπαίδευση σχετικά με τους κινδύνους που σχετίζονται με την τηλεργασία (π.χ., υπερβολική καθιστική ζωή, ψυχική κόπωση λόγω απομόνωσης) και τις απαραίτητες προφυλάξεις για να μειωθούν οι κίνδυνοι αυτοί.
• Καθοδήγηση για την αποφυγή της «ψηφιακής εξάντλησης»: Εκπαίδευση για την ισχυροποίηση της ψυχικής και σωματικής υγείας μέσω της εφαρμογής διαλειμμάτων, άσκησης και σωστής ισορροπίας μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής.

     5.Διασφάλιση της Ιδιωτικότητας και Ασφάλειας Δεδομένων

Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος να διασφαλίσει την προστασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων, καθώς και τη διασφάλιση της ασφάλειας των δεδομένων που διαχειρίζονται οι εργαζόμενοι κατά την τηλεργασία. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση ασφαλών εργαλείων επικοινωνίας και την εκπαίδευση των εργαζομένων για την αποφυγή κινδύνων στον κυβερνοχώρο.

Πρακτικά παραδείγματα:

Παροχή εξοπλισμού (όπως VPN, ασφαλή δίκτυα) για την ασφαλή πρόσβαση και αποθήκευση δεδομένων.

   6.Έλεγχος και Συμμόρφωση

Ο εργοδότης πρέπει να ελέγχει τακτικά αν οι συνθήκες τηλεργασίας είναι σύμφωνες με τις υποχρεώσεις που προβλέπει η νομοθεσία για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων. Αυτό περιλαμβάνει την αξιολόγηση των κινδύνων στον χώρο τηλεργασίας και την εφαρμογή διορθωτικών μέτρων όταν είναι απαραίτητο.

Το θέμα του τακτικού ελέγχου των συνθηκών εργασίας των τηλεργαζομένων είναι κρίσιμο, καθώς σχετίζεται άμεσα με την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων, ενώ ταυτόχρονα ενδέχεται να προκαλέσει θέματα σχετικά με την ιδιωτικότητα και την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Η ελληνική νομοθεσία, όπως αυτή διαμορφώνεται από τον Νόμο 4808/2021 και τις σχετικές κατευθυντήριες οδηγίες της ΕΕ, ορίζει μια σειρά από βήματα και προϋποθέσεις για τον τρόπο με τον οποίο η επιχείρηση μπορεί να διασφαλίσει ότι οι συνθήκες τηλεργασίας είναι ασφαλείς χωρίς να παραβιάζονται τα δικαιώματα του εργαζομένου.

Στα πλαίσια αυτά η επιχείρηση υποχρεούται να διενεργεί αξιολόγηση κινδύνων (risk assessment) για τον τηλεργαζόμενο, που να περιλαμβάνει:

• Την εργονομία του χώρου (π.χ. το γραφείο και η καρέκλα πρέπει να είναι κατάλληλα για μακροχρόνια χρήση χωρίς να προκαλούν προβλήματα υγείας).
• Την ασφάλεια του εξοπλισμού (π.χ. υπολογιστές, καλώδια) και την ηλεκτρική ασφάλεια του χώρου εργασίας.
• Την αντίληψη των ψυχολογικών κινδύνων (π.χ. απομόνωση, άγχος λόγω υπερβολικής εργασίας).

Ο εργοδότης έχει σαφή ευθύνη να διασφαλίσει τις κατάλληλες συνθήκες υγιεινής και ασφάλειας για τους τηλεργαζόμενους, παρέχοντας τους τα απαραίτητα εργαλεία, εξοπλισμό και υποστήριξη για μια ασφαλή και υγιή εργασία από το σπίτι. Η εφαρμογή αυτών των προνοιών της νομοθεσίας είναι κρίσιμη όχι μόνο για την προστασία της υγείας των εργαζομένων αλλά και για την αποφυγή νομικών ευθυνών και τη βελτίωση της εργασιακής απόδοσης.

Κατά την άποψη μας, η σύνταξη ενός κανονισμού εργασίας για τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας των τηλεργαζόμενων, αλλά και η οργάνωση του τμήματος HR αναφορικά με τις ανάγκες ενημέρωσης, εκπαίδευσης και προστασίας των εξ αποστάσεως εργαζομένων, είναι απαραίτητα εργαλεία προκειμένου οι επιχειρήσεις να διασφαλίσουν την υγεία των εργαζομένων τους και να τηρήσουν κατάλληλα το πλαίσιο των οδηγιών και της ελληνικής εργατικής νομοθεσίας.

*Γιάννης Καρούζος, Δικηγόρος-Εργατολόγος

*ΠΗΓΗ: dikigorosergatologos

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr